TÛ Â CÊÅU BEÁ CHÊN TRÊNÌ Nhõn àoiá cuöcë bö å ài hocå gênì ba mûúi cêy sö,ë tuöií thú cuaã Ngocå gùnæ liïnì vúiá vunâ g àêtë ào ã ca â phï, cao su batå nganâ ú ã àöiå Phu á Tên, Nöng trûúnâ g quöcë doanh Têy Hiïuë , nay la â xa ä Têy Hiïuë , thõ xaä Thaiá Hoaâ , miïnì Têy tónh Nghïå An. Nùm 1967, múiá 15 tuöií , Ngocå àûúcå tuyïní du hocå Khoaá nghiïpå vu å Quên baoá ú ã Trûúnâ g Àaiå hocå Töní g húpå Lö-mönö-xöpë (Liïn Xö cu)ä , àïnë nùm 1971 vï ì nûúcá . Cunä g nùm nayâ , Ngocå truná g tuyïní lúpá 8, Trûúnâ g Phö í thöng cêpë 3 Nghôa Àanâ (nay laâ Trûúnâ g THPT Thaiá Hoaâ , TX Thaiá Hoaâ , tónh Nghïå An). Bêyë giú,â Trûúnâ g sú taná ú ã xa ä Nghôa My,ä cacá h nha â gênì 15 km. Caã nha â chó co á mötå chiïcë xe àapå dunâ g chung. Nhiïuì höm, Ngocå cuöcë bö å àïnë trûúnâ g, ài vïì gênì ba chucå cêy sö ë vúiá bunå g lepá kepå . Vï ì sau, cha meå vay tiïnì mua thïm cho Ngocå chiïcë xe àapå locå cocå va â lamâ laná tamå vacá h àêtë , giupá Ngocå va â nhomá banå tro å hocå gênì trûúnâ g. Cuöië nùm 1971, chûa hocå xong lúpá 8, Ngocå chñnh thûcá nhêpå ngu,ä tham gia lúpá nghiïpå vu å tònh baoá , do Bö å Töní g tham mûu Quên àöiå Nhên dên Viïtå Nam tö í chûcá ... Ñt ai ngú â rùnç g, co á mötå Trênì Ngocå sau nayâ la â “Trumâ bùng cûúpá Rönì g Xanh” khetá tiïnë g! Tû â 1977 àïnë 2002, suötë 25 nùm chiïnë àêuë , anh lñnh Trênì Ngocå chu ã yïuë “vaoâ sinh ra tû”ã ú ã chiïnë trûúnâ g Campuchia, giupá nûúcá banå thoatá nanå diïtå chunã g Pol Pot. Theo yïu cêuì nhiïmå vu,å Trênì Ngocå bñ mêtå nhiïuì lênì truy dêuë vïtë cuaã àamá tanâ quên Pol Pot chayå datå êní nauá trïn àêtë Thaiá Lan… Àïnë nay, àaä vaoâ tuöií 74, Àaiå taá Trênì Ngocå khöng nhúá nöií àa ä tûnâ g “àöiå lötë ” bao nhiïu hoå tïn gia,ã tuöií gia,ã nghï ì nghiïpå gia ã va â quöcë tõch gia.ã Do ào,á anh noiá soiä tiïnë g Campuchia, tiïnë g Thaiá Lan va â têtë nhiïn caã tiïnë g Nga. Àùcå trûng nghï ì quên baoá (rönå g hún laâ nghïì tònh baoá ) phaiã luön luön tuên thuã nghiïm ngùtå phûúng chêm: “Bñ mêtå - Bêtë ngú â - Cùtæ àuöi - Luönì sêu - Àaná h hiïmí ”. Tñnh túiá ngayâ rúiâ quên ngu,ä Àaiå ta á Trênì Ngocå àa ä tûnâ g hanâ h “nghï”ì : Buön lêuå qua biïn giúiá (che ã hanâ g), xe öm, baná keoå keoá , àapå xñch lö, baoã kï sonâ g bacå , dênî gaiá cho cacá ö í àiïmë , co á khi gia ã danå g ùn xin, hoùcå khoacá aoá lñnh Pol Pot. ÀÏNË “TRUM BÙNG CÛÚÁP RÖNÌ G XANH” Tònh cú â khöng henå trûúcá , àêuì thaná g 4/2025, töi tòm àïnë biïtå thûå sên vûúnâ cuaã Àaiå ta á Trênì Ngocå ú ã xa ä Tên An, huyïnå Vônh Cûuã , tónh Àönì g Nai. Anh àang úã trênì lamâ vûúnâ , lanâ da ngùm àen rùnæ chùcæ , cùpå mùtæ saná g àêyì uy lûcå . Thêyë tênå mùtæ hònh xùm “Rönì g Xanh” trïn ngûcå anh, töi chötå da:å “Le ä naoâ àêy la â Àaiå ta á Trênì Ngocå , hai lênì àûúcå phong Anh hunâ g Quên àöiå !?”. Hiïuí y á töi, anh Ngocå cûúiâ thên tònh kheä noiá : “Nha â baoá e ngaiå hònh xùm cuaã töi a?â Nhú â danh xûng “Trumâ bùng cûúpá Rönì g Xanh”, töi múiá bñ mêtå , an toanâ tra â trönå vaoâ cacá nhomá phanã àönå g, àï í sùn tin tûcá cênì thiïtë . Qua ào,á giupá quên àöiå ta vaâ quên àöiå cûuá nûúcá Campuchia chuã àönå g tiïu diïtå àõch. “Bùng cûúpá Rönì g Xanh” do töi cêmì àêuì , khetá tiïnë g ca ã Àöng Dûúng lênî Thaiá Lan...”. Phaiã hutá xong mêyë àiïuë thuöcë , anh Ngocå múiá höiì tûúnã g vï ì nhûnä g lênì giapá mùtå “Thênì chïtë ”. Thaná g 3/1979, sau gênì mötå tuênì chõu àoiá khatá , luönì rûnâ g sêu, truy vïtë bonå phanã àönå g Pol Pot, úã vunâ g àöng bùcæ Campuchia, Thûúnå g uyá Trênì Ngocå àa ä xöng vaoâ tênå saoâ huyïtå cuaã ba tïn sô quan Pol Pot cao cêpë , àang ú ã cunâ g hai tïn àönì g bonå la â sô quan chuyïn gia göcë Trung Quöcë . Bonå àõch coá àêyì àu ã suná g ngùnæ , suná g daiâ , lûuå àanå , dao gùm. Cacá h nhau chó vaiâ metá . Trong chúpá mùtæ , Thûúnå g uyá Ngocå bùnç g vo ä nghï å àiïu luyïnå , àonâ àa á quetá khiïnë hai thùnç g àö í gucå . Ba tïn conâ laiå chûa kõp mocá suná g, àa ä bõ anh ra àonâ truná g yïuë huyïtå nùmç giayä àanâ h àacå h. Mötå tïn chïtë taiå chö.î .. Tûâ bonå bõ bùtæ sönë g nayâ , ta àa ä khai thacá àûúcå nhiïuì tin töië mêtå co á gia á trõ cao. Bonå cêmì quyïnì trung ûúng Pol Pot runá g àönå g. Cunâ g vúiá nhiïuì chiïnë cöng khacá , dõp nayâ Thûúnå g uyá Trênì Ngocå àûúcå phong Anh hunâ g lênì thû á nhêtë . Hún 2 nùm sau, thaáng 6/1981, Trêìn Ngoåc luác naây mang haâm Thiïëu taá, àûúåc giao chó huy möåt Thûúång uáy vaâ möåt Trung uáy, bñ mêåt trinh saát vuâng rûâng nuái biïn giúái Campuchia - Thaái Lan. Toaán trinh saát ba ngûúâi bõ rúi vaâo öí phuåc kñch cuãa quên Pol Pot vaâ quên Lon Non. Keã thuâ coá àêìy àuã suáng, dao, lûåu àaån. Nguy hiïím nhêët, boån chuáng àöng túái... 103 tïn. Chuáng lïn àaån, vêy kñn, noái bùçng tiïëng Miïn vaâ caã tiïëng Viïåt, buöåc ba ngûúâi lñnh tònh nguyïån Viïåt Nam àêìu haâng. Thiïëu taá Ngoåc nhaáy mùæt vúái àöìng àöåi. Hoå tûåa lûng vaâo nhau, duâng nhûäng àoân tay chên hiïím àöåc nhêët, cêån chiïën vúái keã àõch. Àêy laâ nhûäng thïë àaánh tuyïåt chiïu, caã hai sô quan úã töí anh Ngoåc àaä àûúåc huêën luyïån úã Trûúâng àùåc cöng. Nhû trong cuönë phim hanâ h àönå g huyïnì thoaiå , chûa àêyì 1 tiïnë g cênå chiïnë tay khöng, toaná trinh satá cuaã anh Ngocå àa ä ha å gucå taiå chö î hún 30 tïn àõch, nhiïuì tïn chïtë khöng kõp ngapá . Toanâ bö å àamá lñnh conâ laiå , vöiå vûtá suná g, mopå àêuì layå nhû tï ë sao, xin tha manå g. Àiïuì ky â la,å ca ã ba ngûúiâ lñnh böå àöiå cu å Hö ì àïuì khöng bõ thûúng tñch nùnå g. Têtë nhiïn, kïtë thucá trênå giapá la á ca,â ba chiïnë sô quên ta cunä g sûcá cunâ g lûcå kiïtå . Cacá anh lïnå h cho hún 60 tïn àõch sönë g sotá tû å troiá tay nhau thanâ h töpë 2, töpë 3... Gûúång hïët sûác, Thiïëu taá Ngoåc bùçng húi thúã ngùæt quaäng baáo tin cho àún võ Cöng an vuä trang cuãa Trung taá Àûúâng gêìn àoá, àïën dêîn giaãi boån haâng binh vïì. Tñnh bònh quên, ba võ sô quan töí anh Ngoåc phaãi quyïët tûã 1 choåi hún 34 tïn àõch. Sau trêån àaánh huyïìn thoaåi, Thiïëu taá Trêìn Ngoåc vinh dûå nhêån danh hiïåu Anh huâng lêìn thûá 2. Coá leä trong caác trang sûã haâo huâng cuãa Quên àöåi Nhên dên Viïåt Nam xûa nay, thò trêån àaánh cêån chiïën naây, coá thïí coi laâ möåt trong nhûäng trang sûã huyïìn thoaåi hiïëm coá… KHÖNG HÖÍ DANH DÊN XÛÁ NGHÏÅ Caã cha meå anh Ngoå c àïì u trûúâ ng thoå . Cha anh laâ cöë Àaå i taá tònh baá o Nguyïî n Àùng Ninh. Öng Ninh laâ Giaá m àöë c saá ng lêå p Nöng trûúâ ng Têy Hiïë u (nay laâ xaä Têy Hiïë u, thõ xaä Thaá i Hoâ a, tónh Nghïå An), öng tûâ trêì n úã tuöí i 86 nùm 2006. Thên mêî u cuã a anh Ngoå c la â cûå u giaá o viïn àaå i thoå 102 tuöí i, cuå mêë t nùm 2022. Khoanã g cuöië nùm 1978, cha me å anh Ngocå bêtë ngú â nhênå “Giêyë baoá tû”ã àûaá con trai duy nhêtë la â Nguyïnî Àùng K. (tïn khai sinh cuaã Trênì Ngocå ). Ba â me å nûcá nú ã ngêtë lõm. Öng Ninh khöng hïì bêtë ngú.â Dêuî biïtë la â tin gia,ã öng vênî rúi nûúcá mùtæ , khe ä an uiã vú:å Biïtë àêu ngûúiâ ta baoá tin nhêmì lênî . Hy vonå g con vênî sönë g, àûnâ g lo… Chñnh thûcá nghó hûu nùm 2013, Àaiå ta á Trênì Ngocå khöng nhúá nöií bao nhiïu lênì bõ “Thênì chïtë ” goiå tïn, nhêtë la â nhûnä g nùm thaná g phöië thuöcå chiïnë àêuë vúiá Sû àoanâ 7, Sû àoanâ 308 va â Sû àoanâ 320 trïn chiïnë trûúnâ g Campuchia. Anh khöng hiïuí taiå sao mònh laiå sönë g sotá ? Höiì thaná g 11/1981, trong lênì trinh satá ú ã vunâ g rûnâ g thiïng nûúcá àöcå satá biïn giúiá àöng nam Campuchia - Thaiá Lan, Trênì Ngocå bõ lacå rûnâ g. Àïm àïm, nhùmç traná h lñnh Pol Pot tuênì tiïuî phucå kñch, àïì phonâ g rùnæ àöcå , thu á dû,ä Ngocå phaiã leo lïn canâ h cêy cao to àïí ngu.ã Nhiïuì àïm sú å ngu ã say rúi xuönë g àêtë , Ngocå phaiã troiá mònh vaoâ canâ h cêy. Suötë 1 thaná g 19 ngayâ ùn rau cu ã rûnâ g, uönë g nûúcá khe, nûúcá sûúng, may mùnæ Trênì Ngocå tûå àõnh hûúná g, nghe tiïnë g suná g, àaä tòm vï ì àûúcå vúiá quên ta… Suöët 13 nùm nay, Àaåi taá Trêìn Ngoåc àïìu tûå nguyïån àoáng goáp möîi thaáng 5 triïåu àöìng cho Quäy höî trúå con em caác gia àònh thûúng binh liïåt sô coá hoaân caãnh kinh tïë khoá khùn. Öng cuäng laâ Maånh thûúâng quên cuãa Höåi àöìng hûúng Têy Hiïëu khu vûåc miïìn Nam. Trûúcá khi chia tay, töi mêyë lênì àï ì nghõ Anh hunâ g Trênì Ngocå khoacá bö å quên phucå vúiá àêyì àuã quên hamâ , cêuì vai, coá gùnæ Huên - Huy chûúng cacá loaiå , àï í chupå anã h cho àepå . Öng kheä cûúiâ , tû â chöië , noiá nhû têm sû:å Töi chó laâ ngûúiâ lñnh bònh thûúnâ g. Co á Àanã g va â Bacá Hö ì vô àaiå , co á Nhên dên vaâ Quên àöiå Anh hunâ g, múiá co á töi àûúcå nhû höm nay. Huên chûúng rêtë cao quy,á toaã haoâ quang rûcå rú,ä nhûng chó laâ qua á khû.á Quan tronå g la â hiïnå nay, chuná g ta phatá huy tötë aná h haoâ quang àûúcå hay khöng? Àepå hay khöng laâ chö î ào…á n BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Anh tûnâ g hai lênì bõ thûúng trong chiïnë tranh, 42 nùm khoacá aoá lñnh, mötå lênì coá “Giêyë baoá tû”ã gûiã vï ì gia àònh... Àoá chó la â vaiâ netá khùcæ hoaå chên dung Anh hunâ g lûcå lûúnå g vu ä trang nhên dên Trênì Ngocå . Àùcå biïtå hún, Àaiå ta á Trênì Ngocå àûúcå vinh dû å nhênå danh hiïuå Anh hunâ g túiá hai lênì , qua ã laâ hiïmë co!á Ngûúâi lñnh - ngûúâi anh huâng huyïìn thoaåi [ ÀINH LÏ YÏN ] Àaiå ta á Trênì Ngocå ú ã tuöií 74 Anh hunâ g Trênì Ngocå giûaä àúiâ thûúnâ g Trong àúiâ quên nguä cuaã Trênì Ngocå , anh nhú á maiä hònh anã h cêuå Chuêní uyá cao to, treã àepå trai, thöng minh coá tïn Lûúng Cûúnâ g. Höiì ào,á thaná g 3/1978, Thûúnå g uyá Trênì Ngocå àûúcå cû ã lamâ Tiïuí àoanâ trûúnã g Tiïuí àoanâ huênë luyïnå thuöcå Lû ä àoanâ du â ú ã satá sên bay Catá Bi, Haiã Phonâ g. Chuêní uyá Lûúng Cûúnâ g la â liïn lacå viïn Tiïuí àoanâ , rêtë àûúcå moiå ngûúiâ quy á mïnë . Liïn lacå viïn Lûúng Cûúnâ g luön àûúcå Tiïuí àoanâ trûúnã g Trênì Ngocå khñch lï:å Em hayä cö ë gùnæ g hún nûaä , àûúnâ g binh nghiïpå cuaã em rêtë tûúi saná g… Cêuå Chuêní uyá nùm xûa ào,á nay la â Àaiå tûúná g - Chu ã tõch nûúcá Lûúng Cûúnâ g. Àaiå tûúná g Lûúng Cûúnâ g vênî thûúnâ g xuyïn goiå àiïnå hoiã thùm thêyì cu ä Thûúnå g uyá Trênì Ngocå … Cûuå chiïnë binh Trênì Ngocå trûúcá cùn nhaâ cuaã mònh 15 MIỀN KÝ ỨC
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==