KỶ NGUYÊN VƯƠN MÌNH Giới trẻ Việt Nam đang sở hữu nhiều tố chất quan trọng để khởi nghiệp sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và các ngành khoa học mới. Các bạn trẻ có tư duy logic cao, nền tảng toán học phổ thông vượt trội so với nhiều nước. Cộng với khả năng học hỏi nhanh, đây là lợi thế lớn khi bước vào những ngành công nghệ mới. Chính nhờ nền tảng này, Việt Nam có tiềm năng đáng kể trong AI, đặc biệt ở các ứng dụng phục vụ đời sống. Thực tế, các nền tảng và công cụ AI quốc tế đang ngày càng mở, tạo điều kiện để startup Việt tiếp cận công nghệ tiên tiến với chi phí thấp. Nhiều bạn trẻ đã tận dụng cơ hội này, tạo ra các sản phẩm về nhận diện hình ảnh, thị giác máy tính, hay giải pháp AI cá nhân hóa việc học cho học sinh. Một số ý tưởng được đánh giá có tầm nhìn toàn cầu, nếu triển khai tốt hoàn toàn có thể chinh phục thị trường quốc tế. Tuy nhiên, sự sáng tạo của chúng ta hiện nghiêng nhiều về ứng dụng, chưa có nhiều công nghệ nền tảng mang tính đột phá. Để ra toàn cầu, các bạn vẫn thiếu tầm nhìn chiến lược, thiếu kinh nghiệm thương mại hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu và hệ thống phân phối. Một vấn đề khác là tâm lý dễ thỏa mãn. Không ít bạn trẻ khi giành được vài giải thưởng đã vội xem mình “ở đỉnh cao”, từ đó thiếu sự bền bỉ để đi đường dài. Điều này khiến nhiều dự án tiềm năng chững lại, không đạt tới mục tiêu ban đầu. Dù vậy, môi trường khởi nghiệp hiện nay đang thuận lợi hơn trước. Việt Nam đã thu hút các tập đoàn lớn như Nvidia, Google, Microsoft… đến tìm kiếm cơ hội hợp tác và đầu tư, nhờ nguồn nhân lực công nghệ chất lượng. Nhiều cuộc thi, chương trình ươm tạo, hỗ trợ khởi nghiệp do các sở, ngành và trường đại học tổ chức, tạo sân chơi để giới trẻ thử sức, rèn kỹ năng. Các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo ngày càng được cụ thể hóa, là “bệ đỡ” vững chắc cho các bạn trẻ thực hiện ước mơ làm chủ. Để phát huy hơn nữa tiềm năng, cũng như thúc đẩy các bạn trên hành trình starup, theo tôi cần tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp và khối nghiên cứu - đào tạo. Doanh nghiệp nên chủ động “đặt hàng” các trường, viện để sinh viên và giảng viên cùng tham gia giải quyết bài toán thực tế. Việc này vừa giúp sản phẩm sát nhu cầu thị trường, vừa thúc đẩy sáng tạo. Đồng thời, cần hoàn thiện khung pháp lý về sở hữu trí tuệ và đạo đức nghề nghiệp để bảo vệ kết quả hợp tác. Tạo cơ chế đưa sản phẩm nghiên cứu ra thực tế nhanh hơn. Việt Nam có thị trường 100 triệu dân, nếu làm tốt trong nước thì khi ra quốc tế sẽ vững vàng hơn. Không nhất thiết phải vội. Điều cuối cùng là cần bồi dưỡng tầm nhìn dài hạn và năng lực bền bỉ cho giới trẻ, giúp họ tránh tâm lý nóng vội hoặc thỏa mãn sớm. nguyên liệu khử mùi tự nhiên. Kho cá cho thêm dứa sẽ hết tanh, dao gọt dứa cũng sáng bóng hơn. Vậy tại sao không thử làm chất tẩy rửa từ vỏ dứa?” - anh Hoàng nhớ lại. Nghĩ là làm, anh bắt tay vào nghiên cứu. Vỏ dứa được ngâm ủ khoảng hai tháng để thu được eco enzyme, sau đó kết hợp cùng phụ liệu hữu cơ và phụ gia có nguồn gốc thực vật. Tuy nhiên, công thức ban đầu chưa hoàn thiện. Sản phẩm có mùi chua khó chịu, màu sắc không đẹp mắt và hiệu quả chưa cao. Nhóm khởi nghiệp nhiều lần thất vọng, nhưng không bỏ cuộc. Trong suốt ba năm, Hoàng và các cộng sự đã thử nghiệm hàng chục lần, bổ sung tinh dầu tự nhiên từ sả, chanh, quế, khuynh diệp… để khử mùi, tạo hương thơm dễ chịu, đồng thời tăng khả năng kháng khuẩn và đuổi côn trùng. “Nếu không được xử lý kỹ lưỡng, lượng vỏ dứa khổng lồ bị vứt bỏ sẽ phân hủy, gây mùi khó chịu, ô nhiễm nguồn nước và phát thải khí CO2. Trong khi đó, vỏ dứa lại có lượng axit hữu cơ dồi dào, có khả năng khử mùi và làm sạch hiệu quả” - anh Hoàng phân tích. Cuối năm 2019, sản phẩm tẩy rửa sinh học Fuwa3e chính thức ra mắt thị trường. Nhưng hành trình thương mại hóa cũng đầy thử thách. Giá sản phẩm tuy rẻ hơn hàng nhập khẩu cao cấp, nhưng lại gấp đôi so với hàng phổ thông. Người tiêu dùng còn xa lạ với khái niệm “tẩy rửa sinh học”, khiến việc bán hàng gặp nhiều trở ngại. Dẫu vậy, sản phẩm Fuwa3e vẫn tiếp tục được nghiên cứu cải tiến và tối ưu chi phí để ngày càng cạnh tranh hơn. Hiện, Fuwa3e đã vượt qua những khó khăn ban đầu, trở thành thương hiệu tẩy rửa sinh học có mặt tại nhiều thị trường khó tính như Hàn Quốc, Mỹ, đặc biệt là Đức – nơi được coi là“vương quốc chất tẩy rửa”. Mỗi năm, công ty tái chế khoảng 250 tấn vỏ dứa, giúp giảm phát thải 54.000 lít hóa chất độc hại và cắt giảm 150.000 chai nhựa nhờ mô hình “rell” (tái sử dụng). Không chỉ vỏ dứa, lá dứa cũng đã được Công ty CP Kết nối Thời trang (Faslink) biến thành sản phẩm thời trang cao cấp. Từ trăn trở hơn 90% nguyên liệu ngành thời trang Việt Nam phải nhập khẩu, Faslink đã nghiên cứu và thành công trong việc tạo ra vải sợi từ lá dứa. Theo bà Nguyễn Bích Diền - Phó Tổng giám đốc Faslink, hành trình này cũng đầy gian nan. Những sợi lá dứa thủ công ban đầu rất cứng, chỉ phù hợp làm giày, túi, giỏ đan, khó có thể ứng dụng trong sản xuất công nghiệp. Nhóm sáng lập Faslink đã rong ruổi khắp các cơ sở xe sợi, tìm tòi công nghệ xử lý để biến sợi thực vật thành chất liệu mềm mại như cotton. Sau nhiều năm nỗ lực, công thức tối ưu dần hình thành. Sợi lá dứa được xử lý bằng công nghệ cao, giữ được đặc tính tự nhiên nhưng lại mềm, thoáng, có khả năng chống nắng và khử mùi. Faslink đã phối hợp cùng các viện nghiên cứu để kiểm nghiệm và xác nhận những tính năng vượt trội của loại vải mới. Đặc biệt, sản phẩm thời trang từ sợi lá dứa còn được trưng bày tại New York và trở thành một trong những mặt hàng bán chạy của công ty. “Để có vải sợi dứa như ngày nay là cả một hành trình bền bỉ, sáng tạo. Đó là niềm tự hào của chúng tôi” - bà Diền chia sẻ. n BÀ VŨ KIM ANH - PHÓ GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU KINH DOANH VÀ HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP (BSA): ÔNG PHÍ ANH TUẤN - PHÓ CHỦ TỊCH HỘI TIN HỌC TPHCM, PHÓ CHỦ NHIỆM CLB CHUYỂN ĐỔI SỐ DÀNH CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ: KHūI NGHIỆP SÁNG TẠO CẦN TẦM NHN DÀI HẠN Nhắc đến phong trào khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp, đặc biệt là khởi nghiệp xanh, tôi thấy rằng thế hệ trẻ hôm nay không chỉ dừng ở đam mê mà còn trang bị vững vàng kiến thức chuyên môn. Các bạn biết tận dụng tài nguyên xanh của quê hương và ứng dụng công nghệ, tạo ra sản phẩm vừa có giá trị kinh tế, vừa thân thiện với môi trường. Là người nhiều năm liền cùng các bạn trẻ trong những cuộc thi khởi nghiệp, tôi vui khi thấy các bạn trưởng thành hơn qua từng ngày. Trong đó, nhiều dự án đã trở thành câu chuyện truyền cảm hứng. Như từ trái dứa sấy dẻo ở Nghệ An, nhóm bạn trẻ nghiên cứu sản xuất sợi dứa, mở rộng vùng nguyên liệu khắp ba miền, sản xuất vải, nhuộm và xuất khẩu sang châu Âu. Ở Cần Giờ, sản phẩm mật dừa nước được nâng chuẩn quốc tế, chuẩn bị chinh phục thị trường Mỹ. Tại Đồng Tháp, xơ mướp được sáng tạo thành đồ chơi thú cưng, xuất khẩu sang Hàn Quốc; bánh trái cây cuộn xuất khẩu sang nhiều quốc gia. Hay ở Trà Vinh, hoa dừa trở thành nguyên liệu cho mật và nước tương độc đáo, tiêu thụ ổn định… Tôi đánh giá cao tinh thần dám nghĩ – dám làm của các bạn trẻ. Họ không ngại khó, không thỏa hiệp với sản phẩm kém chuẩn. Các bạn hiểu rằng chỉ khi sản phẩm đạt chuẩn quốc tế, giá hợp lý và câu chuyện thương hiệu rõ ràng thì mới trụ vững và vươn xa. Điểm đáng quý là các dự án đều biết tận dụng lợi thế bản địa, liên kết nông dân, hình thành chuỗi giá trị bền vững, thậm chí phát triển thành khu du lịch sinh thái, tạo thêm sinh kế cho cộng đồng. Với vai trò “bà đỡ”, BSA luôn đồng hành, hỗ trợ kiến thức và kết nối với các bạn khởi nghiệp trẻ. Cùng sự tiếp sức của nhiều doanh nghiệp như Vinamit, Trung Nguyên… cùng với các chuyên gia đồng hành, BSA đã mở các khóa hướng dẫn, tổ chức đào tạo kỹ năng quản trị, phát triển sản phẩm, nghiên cứu thị trường cho các bạn trẻ. Đặc biệt, chúng tôi thường xuyên đưa các dự án tham gia hội chợ quốc tế, kết nối trực tiếp với nhà nhập khẩu, giúp các bạn trẻ thử sức và tiếp cận tiêu chuẩn toàn cầu. Chúng tôi không tặng tiền mặt, nhưng trao cho các bạn tấm vé bước vào thị trường lớn cả trong và ngoài nước. Khi có cơ hội trải nghiệm và giao dịch thực tế, các bạn sẽ trưởng thành nhanh hơn gấp nhiều lần. Nhờ sự kết hợp giữa nỗ lực tự thân và sự hỗ trợ đúng hướng, nhiều sản phẩm khởi nghiệp đã đạt chuẩn OCOP 4-5 sao, xuất hiện trên kệ hàng quốc tế. Từ trái dứa, bông chuối, hoa dừa, xơ mướp… những nguyên liệu bình dị của quê hương đã trở thành sản phẩm giá trị cao, góp phần khẳng định thương hiệu Việt trên bản đồ xuất khẩu. Nếu biết tận dụng lợi thế nền tảng, học hỏi nhanh và gắn kết chặt chẽ với hệ sinh thái khởi nghiệp, tôi tin rằng startup Việt hoàn toàn có thể bước vào chuỗi giá trị cao của ngành công nghệ toàn cầu, thay vì chỉ tham gia ở những phân khúc thấp như trước đây. Ông PHÍ ANH TUẤN Tôi tin rằng, nếu tinh thần sáng tạo và quyết tâm giữ chuẩn mực được duy trì, cùng sự hỗ trợ về xúc tiến thương mại và kết nối thị trường, thế hệ khởi nghiệp trẻ của Việt Nam sẽ tiếp tục viết nên nhiều câu chuyện thành công, đưa nông sản Việt vươn xa khắp thế giới. Bà VŨ KIM ANH BƯỚC CHÂN MẠNH MẼ KHūI NGHIỆP XANH 63 www.tienphong.vn
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==