TIÊN PHONG VỚI GẠO PHÁT THẢI THẤP Sau 36 năm xuất khẩu gạo, gạo Việt đã khẳng định vị thế hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, sự kiện diễn ra ngày 5/6 vừa qua vẫn rất đáng nhớ với ngành lúa gạo Việt Nam, khi lô gạo mang thương hiệu“Gạo Việt xanh phát thải thấp”đầu tiên được xuất khẩu sang Nhật Bản. Thương hiệu này lần đầu xuất hiện trên thị trường, những hạt gạo xuất khẩu đầu tiên tới từ chương trình chuyển đổi của ngành lúa gạo Việt Nam và cũng lần đầu tiên được thí điểm trên thế giới. Đây là những hạt gạo được sản xuất theo quy trình kỹ thuật của Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030 (Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao), đầu tiên được xuất khẩu. Nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” được đăng ký bảo hộ, do Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) cấp cho sản phẩm gạo sản xuất theo quy trình kỹ thuật của Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao. Để được cấp thương hiệu quốc gia này, doanh nghiệp phải được chính quyền, ngành nông nghiệp địa phương hoặc tổ chức quốc tế chuyên ngành xác nhận, đảm bảo nguồn gốc hạt gạo (sản xuất đúng theo quy trình Đề án). Tới nay, VIETRISA đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu trên cho 7 doanh nghiệp xuất khẩu gạo, với tổng lượng gạo đăng ký hơn 19 nghìn tấn. Ông Phạm Thái Bình - Chủ tịch HĐQT Cty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (đơn vị xuất khẩu lô hàng 500 tấn đầu tiên sang thị trường Nhật) cho hay, “Gạo Việt xanh phát thải thấp” đầu tiên xuất khẩu được giá 820 USD/tấn, cao hơn giá các lô gạo khác (giá từ 650-700 USD/tấn). Đây là mức giá tốt, giúp nông dân và doanh nghiệp có động lực để tiếp tục theo đuổi phương thức canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Với xu hướng thị trường ngày càng lớn với gạo xanh, dư địa để Việt Nam xuất khẩu gạo phát thải thấp rất rộng mở. Tuy nhiên, theo ông Bình, lúa phải được canh tác theo đúng quy trình của Đề án, truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Yếu tố lúa phát thải thấp chỉ một trong hàng trăm tiêu chí Nhật Bản yêu cầu, nên khi gạo xanh vào được thị trường này thì sẽ dễ dàng xuất khẩu đi thị trường khác. Đồng hành từ những ngày đầu xây dựng Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, chứng kiến xuất khẩu lô gạo xanh đầu tiên, nguyên Bộ trưởng NN&PTNT Cao Đức Phát – Chủ tịch Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) nói rằng: “Con đường chúng ta đã chọn rất đúng, một thời khắc lịch sử, đánh dấu mốc chuyển mình của ngành nông nghiệp Việt”. Theo ông Phát, đã có những chuyển biến tích cực trong tư duy trồng lúa của bà con nông dân, từ sự lo lắng ban đầu khi thay đổi tập quán, đến sự tin tưởng khi thấy được hiệu quả tăng thu nhập, giảm chi phí. THAY ĐỔI TƯ DUY Ông Nguyễn Cao Khải, Giám đốc HTX Tiến Thuận (Cần Thơ) cho rằng, lợi ích lớn nhất khi thực hiện mô hình trồng lúa của Đề án 1 triệu ha tới từ sự thay đổi trong tập quán canh tác của bà con nông dân. Cách thức canh tác lúa mới theo hướng bền vững, thân thiện tự nhiên, tiết kiệm nước, giảm chi phí đầu tư, lợi nhuận tăng từ 1-6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Nông dân còn tăng hiệu quả kinh tế từ phụ phẩm rơm rạ, thông qua việc tái sử dụng để trồng nấm, làm phân bón hữu cơ. Từ đó giúp giảm ô nhiễm môi trường vì không còn đốt, vùi rơm rạ trên đồng như trước. Việc giảm phân bón, thuốc hóa học cũng góp phần đảm bảo sức khỏe, bảo vệ môi trường, tạo ra hạt gạo sạch. Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam cho biết, nhiều mô hình của Đề án 1 triệu ha lúa đã được triển khai ở các tỉnh ĐBSCL. Kết quả bước đầu cho thấy, chi phí sản xuất giảm từ 8-24% nhờ giảm giống, nước, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Năng suất tăng từ 2-7%, thu nhập của nông dân tăng thêm 12-50%, tương đương lợi nhuận tăng thêm từ 4-7 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Những cánh đồng lúa theo mô hình mới giúp giảm phát thải khí nhà kính trung bình 2-12 tấn CO2 tương đương/ha. Đây là quá trình chuyển đổi tư duy để sản xuất bền vững. Về lô gạo giảm phát thải đầu tiên được xuất khẩu, ông Nam cho rằng, nó có ý nghĩa rất lớn, mở ra hướng đi lâu dài cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam. Mô hình trồng lúa trao cơ hội để vùng ĐBSCL định hướng sản xuất lúa gạo sang giai đoạn mới, khắc phục vấn đề được mùa rớt giá, tạo ra gạo chất lượng, có thương hiệu. Làm việc với các tỉnh thành ĐBSCL mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Việt Nam tự hào khi Đề án 1 triệu ha là đề án lúa chất lượng cao, phát thải thấp đầu tiên trên thế giới được triển khai trên đồng ruộng. Đề án còn có ý nghĩa rất lớn trong đảm bảo an ninh lương thực không những cho Việt Nam, còn cho các nước đối tác trong khu vực và thế giới. “Đề án có ý nghĩa không những về vật chất, còn về mặt chính trị, tinh thần rất lớn. Góp phần chống biến đổi khí hậu, giảm phát thải, dùng trấu, rơm rạ để phát điện, điện sinh khối, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân. Qua Đề án còn thúc đẩy khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp, chế biến sâu, tạo liên kết vùng, liên kết quốc tế trong chuỗi cung ứng, đa dạng hóa thị trường, nâng cao thương hiệu quốc gia của lúa gạo Việt Nam”, Thủ tướng nói. Thủ tướng yêu cầu, các bộ ngành, địa phương tiếp tục hoàn thiện quy hoạch diện tích lúa cụ thể của Đề án. Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính có những chính sách tín dụng ưu đãi cho Đề án. Bộ Công Thương triển khai ngay các hiệp định về lúa gạo, ký kết các cái hiệp định lâu dài 5-10 năm, đảm bảo đầu ra ổn định. Với các doanh nghiệp, Thủ tướng đề nghị, đảm bảo đầu vào phục vụ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân. Các bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp cùng chung tay xây dựng thương hiệu lúa gạo Việt Nam và giữ thương hiệu một cách bền vững. n CÁCH NAY 36 NĂM, SỰ KIỆN BƯỚC NGOẶT DIỄN RA KHI LÔ GẠO ĐẦU TIÊN CỦA VIỆT NAM ĐƯỢC XUẤT KHẨU (NĂM 1989), ĐÁNH DẤU BƯỚC CHUYỂN TỪ MỘT NƯỚC PHẢI NHẬP KHẨU LƯƠNG THỰC, THIẾU ĐÓI, CHUYỂN SANG TỰ CHỦ VÀ DƯ THỪA ĐỂ XUẤT KHẨU. GIỜ ĐÂY, VIỆT NAM Đà Ở VỊ THẾ NHẤT, NHÌ THẾ GIỚI VỀ XUẤT KHẨU GẠO. ĐẶC BIỆT HƠN, GẠO VIỆT Đà BƯỚC SANG VỊ THẾ MỚI, CHUYỂN TỪ SỐ LƯỢNG SANG CHẤT LƯỢNG, QUỐC GIA ĐẦU TIÊN TRIỂN KHAI MÔ HÌNH SẢN XUẤT LÚA GẠO CHẤT LƯỢNG CAO VÀ XANH, SẠCH. CẢNH KỲ “Nông dân không chỉ sản xuất lương thực, còn là những “chiến sĩ xanh” trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, góp phần bảo vệ môi trường toàn cầu. Những chuyến gạo xanh đầu tiên xuất khẩu chở theo niềm tự hào, tâm huyết của một nền nông nghiệp Việt hiện đại, xanh, bền vững”. Nguyên Bộ trưởng NN&PTNT CAO ĐỨC PHÁT Đoàn công tác Bộ Nông nghiệp Philippines tham quan cánh đồng Đề án 1 triệu ha ẢNH: CK Nhãn hiệu "Gạo Việt xanh phát thải thấp" trên lô gạo đầu tiên từ Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao xuất khẩu sang Nhật Bản ẢNH: CK Thu hoạch lúa tại mô hình thực hiện Đề án 1 triệu ha ẢNH: CK khởi đầu kỷ nguyên mới “Mục tiêu của Đề án 1 triệu ha là giữ vững vai trò nòng cốt của sản xuất lúa gạo, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; chuyển đổi tư duy sản xuất, phát triển nông nghiệp ĐBSCL theo hướng bền vững, thuận thiên, nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế về bảo vệ môi trường”. Ông LÊ THANH TÙNG Tổng Thư ký VIETRISA Gạo Việt KỶ NGUYÊN VƯƠN MÌNH 29 www.tienphong.vn
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==