NGÕ NGÁCH TÂM HỒN RẤT KHÓ LẬP TRÌNH? Nhà thơ Hồng Thanh Quang cho rằng, vấn đề hiện nay không phải là ngại hay không ngại sự xuất hiện của AI, mà buộc phải chấp nhận nó như một thực tế, không ai có thể ngăn cản được. Đây cũng là quan điểm của nhà văn Đào Bá Đoàn, Tổng biên tập, Phó Giám đốc NXB Hội Nhà văn. Anh nói: “Chúng ta không ghi nhận cũng không được, chống lại cũng không được, chỉ có cách tiếp tục sống chung với nó. Trí tuệ nhân tạo được tiếp nhận mạnh mẽ ở ta. Bởi người Việt rất giỏi trong sử dụng thành tựu công nghệ, thành tựu khoa học. Các lớp dạy AI đang mọc lên như nấm”. Theo nhà văn Đào Bá Đoàn, AI đang thay đổi bản chất sáng tạo văn chương. Anh phân tích: “Ngày xưa, nhà văn và những nghệ sĩ của những ngành nghề khác có niềm an ủi rằng họ là những người được trời đất tạo ra mang năng lượng đặc biệt. Bây giờ không hão được như thế nữa. Ngày xưa, sáng tạo văn chương dựa hoàn toàn vào nhà văn, từ câu chuyện, ý tưởng, tư tưởng đến từng từ, từng câu, tuyệt đối thuộc về cá nhân anh ta. Với AI, sáng tạo ấy không còn thuộc về cá nhân anh ta nữa, không còn là sáng tạo đơn nhất của nghệ sĩ, mà nó đã có cuộc hợp tác với AI. Có người sử dụng AI vụng về thì chỉ dùng để sửa câu chữ. Có người sử dụng AI khá hơn thì nhờ trí tuệ nhân tạo dựng cốt truyện, hoặc đưa ra những gợi ý rồi bồi đắp thành tác phẩm trọn vẹn. Hiện nay, nhiều người viết trẻ đã vận dụng phương pháp này”. Tổng biên tập NXB Hội Nhà văn cho rằng, ngay cả độc giả cũng bị phân hóa. Độc giả mê truyện ngôn tình có thể nhờ AI viết và đọc luôn tác phẩm ấy trên máy. Dần dần tác phẩm văn học do AI tạo dựng cũng có lượng fan riêng. Nhà văn Việt Nam có cách nhìn nhận khác nhau về chất lượng của thơ, văn do AI viết. Nhà thơ 8X Nguyễn Phong Việt từng nhờ AI làm thơ và nhận thấy nó có thể thay thế những người viết không có gì đặc biệt. Nhà thơ Đào Bá Đoàn xác nhận, trên thế giới đã có truyện ngắn do AI sáng tạo được đánh giá hoàn hảo như tác phẩm của một nhà văn chuyên nghiệp tài danh. Nhà thơ Hồng Thanh Quang nói: “Theo những gì tôi biết, ở vương quốc Anh, trong một cuộc thăm dò xã hội, một số bài thơ do AI viết đã được nhiều người thích hơn các bài thơ do các nhà thơ viết ra. Những người tham gia cuộc thăm dò xã hội này đã bày tỏ cảm xúc của mình trước một tập hợp các bài thơ không ghi tên tác giả. Cá nhân tôi cũng nhận thấy trí tuệ nhân tạo có thể viết ra những bài thơ khá hơn không ít những tác giả thơ bình thường, hay những nhà thơ viết theo phong cách đánh đố độc giả hoặc văn xuôi bẻ cái xuống dòng. Tôi đồ rằng, ngay ở thời điểm hiện tại VANG BÓNG MỘT THỜI Sáng sớm một ngày tháng 3/2025, bà Trịnh Thị Bé ngồi trên chiếc ghe bồng bềnh tại chợ nổi Cái Răng bán bún riêu. Chợ nổi này buổi sáng tấp nập nhất, nhưng thương hồ bám chợ mua bán, trao đổi hàng hoá ít, đa số khách du lịch tới lui, nên ghe tàu chủ yếu bán hàng cho khách du lịch. Chợ duy trì được tới nay một phần cũng nhờ được công nhận Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, được xếp hạng trong nhóm (top) 10 chợ nổi ấn tượng nhất châu Á và thế giới, nên được địa phương đầu tư để bảo tồn, khách biết tiếng tìm tới. Bà Bé năm nay 65 tuổi, tóc đã bạc, mặt nhiều nếp nhăn, da đen bóng khi cả đời gắn với sông nước, lênh đênh theo chợ nổi. Chiếc ghe bán bún của bà Bé nhỏ xíu, neo phía cuối chợ nổi Cái Răng, vị trí để khách sau khi đã tham quan hết chợ nổi có thể ghé lại thảnh thơi ăn sáng ngay trên sông. Bà Bé nhớ về 20 năm trước - thời hoàng kim của chợ nổi Cái Răng, khoảng 1km mặt sông tàu, ghe chở đầy nông sản neo san sát, phương tiện di chuyển cũng khó, có thể đi bộ giữa các ghe từ đầu tới cuối chợ. “Hồi đó, cứ khoảng 2h sáng bắt đầu nhóm chợ, người trao đổi mua bán ì xèo, tiếng máy xình xình, đèn chiếu rọi sáng bừng cả khúc sông. Chợ tấp nập nên ai cũng vui, tôi chỉ chuyên bán đồ ăn sáng cũng kiếm được 500 - 700 nghìn đồng mỗi ngày, những người bán nước dạo, chạy đò… bám theo chợ nổi sống khỏe re. Giờ tàu, ghe về chợ giảm 80% so với trước, chủ yếu phục vụ khách du lịch, ngày tôi chỉ còn kiếm được 100 - 200 nghìn đồng, gọi là đủ sống qua ngày”, bà Bé nói. Còn bà Nguyễn Thị Kim Chưởng chạy chiếc ghe luồn lách điêu luyện xuyên qua các xà lan, tàu khách để bán cà phê từ đầu đến cuối chợ nổi Cái Răng. Bà năm nay 63 tuổi, tóc bạc trắng nhưng khỏe khoắn, luôn nở nụ cười chất phác chào khách. Chồng bà Chưởng được thương hồ chợ nổi Cái Răng đặt nghệ danh là nghệ sĩ Lý Hùng, ông có vẻ ngoài lãng tử và ngón nghề đờn ca tài tử rất mùi. Hai vợ chồng chạy ghe bán nước dạo tại chợ, mỗi khi Quang cảnh chợ nổi Cái Răng ẢNH: HÒA HỘI Bài 2: Những cử nhân lớn lên từ chợ nổi Hơn 20 năm trước, thương hồ chợ nổi Cái Răng (thành phố Cần Thơ) vất vả thức khuya dậy sớm buôn chợ, ăn nên làm ra. Nhiều gia đình nhờ chiếc ghe lênh đênh buôn bán, làm thuê bám theo chợ nổi đã nuôi con vào đại học, thành tài. 8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Ba n Ngày 8/4/2025 Trí tuệ nhân tạo (AI) tác động tới mọi lĩnh vực của đời sống, văn chương không ngoại lệ. AI có thể làm thơ, có thể viết truyện ngắn, tiểu thuyết… Liệu nó có chiếm thị phần độc giả của các nhà văn Việt Nam, trong khi văn hóa đọc ở ta vốn đã báo động? Chẳng những thế, AI còn giúp việc viết văn trở nên dễ dàng hơn, nhà văn, nhà thơ chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp có thể bùng nổ về số lượng trong tương lai gần… Sáng tạo văn chương thay đổi về bản chất và bước vào cuộc cạnh tranh gay gắt. Nhà văn Việt Nam có sợ AI? Nhà thơ Nguyễn Phong Việt Bám trụ nghề viết thời AI Không ít người lo ngại AI tạo ra cảnh thất nghiệp trên mọi lĩnh vực, trong đó có văn chương. Nhà văn Đào Bá Đoàn nhìn nhận: “Người ta cũng từng lo ngại cách mạng công nghiệp xuất hiện, thất nghiệp bùng nổ. Nhưng thời gian chứng minh, mọi thứ sẽ dần ổn, con người vẫn tìm cách thích ứng. Người quen chạy xe ngựa thì tìm cách học lái xe hơi, phân xưởng thủ công chuyển sang vận hành bằng máy móc. Thời trí tuệ nhân tạo cũng vậy. Chẳng qua chúng ta sốc vì còn chưa thích ứng”. Nguyễn Phong Việt lại thấy chính AI khiến các nhà văn thêm nỗ lực trên hành trình sáng tạo tác phẩm. “Có những người viết ngủ quên trên chiến thắng thì AI sẽ thay thế. Bởi AI càng lúc càng giỏi, nếu người viết dừng lại thì bị thay thế là tất yếu”, tác giả Đi qua thương nhớ nói. Anh xem AI như một con người, một tác giả và nỗ lực từng ngày để AI không chiến thắng, thay thế mình. “Nếu nó thay thế tôi thì chỉ có một lý do duy nhất: Tôi đã dở, không còn giá trị. Khi tác phẩm của tôi không còn được tìm đọc, những bài thơ không còn sự đồng cảm thì những tác giả khác, trong đó có AI vượt lên, cũng là bình thường”, Nguyễn Phong Việt nói. nHÒA HỘI PHÓNG SỰ CHÌM DẦN… CHỢ NỔI MIỀN TÂY Vợ chồng chị Dung (bên phải) vui vẻ ngồi trò chuyện với bạn bè ẢNH: HÒA HỘI Nhà thơ Hồng Thanh Quang
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==