XAO XÁC KÝ ỨC XƯA “Ghe chiếu Cà Mau cắm sào trên vàm kinh Ngã Bảy/ Mà sao cô gái năm xưa chẳng thấy ra chào” - câu hát của soạn giả Viễn Châu đã trở nên quen thuộc không chỉ với người dân chợ nổi Ngã Bảy (tên cũ chợ Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang) và người dân miền Tây. Giờ cảnh anh bán chiếu trên ghe ở chợ nổi chỉ còn trong tranh, tàu, ghe giờ vắng bóng trên khúc sông xưa vốn nơi sinh hoạt chợ nổi. Chỉ còn lục bình lững lờ trôi theo dòng nước qua bến chợ… Bà Nguyễn Thị Nga (63 tuổi, ngụ phường Hiệp Thành, TP Ngã Bảy) đã gần đời người sống và gắn bó với chợ nổi Ngã Bảy. Đậu ghe ngay bến chợ xưa, nơi 7 ngã sông/kênh giao nhau đưa đón khách sang sông, bà Nga nhớ về 30 năm trước, nơi đây tàu ghe hàng nghìn chiếc, tàu buôn chen chúc nhau đậu kín cả mặt sông, tấp nập mua bán trên ghe, tàu cả ngày lẫn đêm. Giờ chợ nổi chỉ còn trong ký ức. Bà Nga sống bằng nghề chèo đò từ khi mới đôi mươi tới giờ, cũng vì chỉ chở khách sang sông, nên gắn bó được tới giờ. Còn các tàu, ghe buôn bán sản vật miền Tây từng làm ăn nơi đây đều phải dạt đi nơi khác, hoặc bỏ lên bờ do không còn ai buôn bán ở chợ nổi. Đưa chúng tôi đi một vòng khúc sông vốn là nơi họp chợ nổi Ngã Bảy. Chợ ban đầu nằm tại vị trí giao nhau của 7 nhánh sông, 20 năm trước được dời vào vàm Ba Ngàn cách đó 3km. Trên đường vào vị trí chợ mới, bà Nga dừng xuồng lại gần cầu tàu phục vụ khách du lịch lên/xuống ghe đi tham quan chợ Ngã Bảy. Cầu tàu cách cầu Ngã Bảy vài trăm mét, ngồi trên ghe nhìn vào mé bờ có dòng chữ cỡ lớn Cầu tàu chợ nổi Ngã Bảy treo trên cao, kế bên bức phác hoạ người đàn ông vác đôi chiếu hoa đứng trên ghe hướng ra sông, một góc có dòng chữ lớn “Tình anh bán chiếu”. Bức phác hoạ có lẽ được tác giả lấy cảm hứng từ bài vọng cổ cùng tên của soạn giả Viễn Châu. Tấp ghe vào bờ, bà Nga dẫn tôi đến một bức ảnh cỡ lớn khác, nhưng là ảnh chụp phóng to mấy Bà Nguyễn Thị Nga chỉ tay về bức ảnh chợ nổi Ngã Bảy thời đông đúc có bà trong đó ẢNH: HÒA HỘI Bài 1: Đâu rồi anh bán chiếu trên chợ nổi Ngã Bảy? Chợ nổi Ngã Bảy (Hậu Giang) từng sầm uất, càng nổi tiếng khi soạn giả Viễn Châu lấy cảm hứng từ hình ảnh anh bán chiếu tại chợ nổi này để viết nên bài vọng cổ “Tình anh bán chiếu”. Hình ảnh anh bán chiếu trên chợ nổi ấy đi sâu vào tâm trí mỗi người miền Tây cho đến tận hôm nay. Giờ, chợ nổi ấy chỉ còn lại trong câu ca… 8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Hai n Ngày 7/4/2025 “ĐỌC” NGUYỄN HUY THIỆP BẰNG ĐẤT NUNG Lễ khai mạc Gốm Thiệp ở Trung tâm Văn hóa phố cổ 22 Hàng Buồm quy tụ hầu hết văn nghệ sĩ xứ Bắc, những người từng đọc ông, ít nhiều bị ông ảnh hưởng và đa phần yêu văn chương của ông. Họa sĩ Nguyễn Xuân Hoàng chia sẻ, lần đầu đọc Con gái thủy thần, anh đã bị những câu văn dẫn dắt: “Trước mặt tôi, dòng sông đang thao thiết chảy. Sông chảy ra biển. Biển rộng vô cùng. Tôi chưa biết biển, mà tôi sống nửa cuộc đời rồi đấy”... Họa sĩ thừa nhận bản thân và nhiều người ở thế hệ anh bị Nguyễn Huy Thiệp ảnh hưởng. “Hành trình đi tìm biển của nhân vật tôi giống như hành trình sáng tạo, rất nhiều gập ghềnh, khó khăn, nhưng việc của người nghệ sĩ là đi tiếp”, anh nói. “Đọc văn ông rất thấm, đồng cảm được nên vẽ minh họa mà không phải minh họa”, họa sĩ Nguyễn Đoan Ninh cho biết. Trong số gần chục đĩa gốm của anh trưng bày ở triển lãm, bức vẽ ông Móng khiến Nguyễn Đoan Ninh tìm thấy “sự liên quan” trong văn chương Nguyễn Huy Thiệp và phong cách vẽ của mình. Ông Móng trong truyện làm nghề hót phân có một câu slogan đặc biệt: “Không chính trị, không tôn giáo, không sexy, nghề hót phân trên đời là nhất”. Một ông Móng có bụng bia, không khẩu trang, không bịt mặt, một tay cầm gầu phân, tay kia giơ biểu tượng chiến thắng (Victoria), từ trang sách đi thẳng lên mặt gốm. Nhiều người cho rằng Nguyễn Đoan Ninh đã “bắt” được tinh thần giễu nhại của truyện ngắn và họa lại theo một cách “có phần đáng yêu”. Triển lãm Gốm Thiệp là một dấu mốc đặc biệt trong đời sống văn hóa Việt Nam, khi người đời sau đã chọn một cách đầy sáng tạo và bất ngờ để tiếp tục đối thoại với di sản của một nhà văn lớn. Từ trước đến nay, văn chương thường được khai thác qua sách vở, hội thảo, sân khấu hay điện ảnh. Nhưng chưa từng có một triển lãm gốm nào lấy cảm hứng từ văn, thơ của một nhà văn Việt Nam. Lần đầu tiên, những câu văn ẩn sau sự sắc lạnh là “thương cả cho đời bạc” của Nguyễn Huy Thiệp bước ra khỏi trang giấy, in dấu trên men đất và lửa nung. Triển lãm Gốm Thiệp là cuộc hội ngộ đặc biệt của văn, gốm và ký ức, là hành trình tiếp nối di sản của ông qua lăng kính của 42 nghệ sĩ khắp ba miền. Gốm kể chuyện Nguyễn Huy Thiệp Họa sĩ Đức nhà sàn và họa sĩ Lê Trí Dũng trong triển lãm “Gốm Thiệp” Triển lãm Gốm Thiệp do Không gian nghệ thuật Nguyễn Huy Thiệp và Gallery39 đồng tổ chức nhân dịp kỷ niệm 75 năm ngày sinh của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp (1950-2025). Triển lãm do họa sĩ Lê Thiết Cương làm giám tuyển, quy tụ 42 nghệ sĩ tham dự như: Lê Trí Dũng, Đặng Xuân Hòa, Đinh Quân, Đào Hải Phong, Hà Trí Hiếu, Phan Cẩm Thượng, Quách Đông Phương, Phạm Hà Hải, Đặng Tiến, Trần Vinh, Nguyễn Quang Thiều, Đinh Công Đạt, Đỗ Dũng, Tào Linh, Lý Trần Quỳnh Giang, Phương Bình, Nguyễn Đoan Ninh, Trần Nhật Thăng, Hà Huy Mười,… nHÒA HỘI PHÓNG SỰ Chìm dần… chợ nổi miền Tây Chợ nổi gắn liền với sông nước, đời sống thương hồ, tạo nên đời sống văn hóa, giao thương độc đáo, riêng có của miền Tây. Với nhiều chợ nổi tiếng không chỉ trong nước, mà còn với thế giới, như Cái Răng (Cần Thơ), Ngã Bảy (Hậu Giang), Long Xuyên (An Giang), Ngã Năm (Sóc Trăng). Hiện, nhìn lại cả vùng chỉ duy nhất chợ nổi Cái Răng còn chút sôi động nhờ khách du lịch thường xuyên, những chợ nổi khác trong vùng đã và đang... chìm dần.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==