Thượng Đại là một làng lạ. Đã đành Thượng Đại của Hoằng Xuyên rất gần với cái làng Xiển Bột của cụ Trạng Quỳnh. Đã đành cái tên Hoằng Xuyên khá hoành tráng (nơi ba sông lớn hợp thành). Sử làng cùng sử nước rành rẽ sự kiện tướng quân Trịnh Thấu dòng dõi chúa Trịnh Khải có công khai hoang chiêu dân lập ấp Thượng Đại. Rồi năm 1882, Vua Gia Long cho phép lập Gia phả làng. Hoành phi cùng các liễn đối còn lưu giữ tại Nhà thờ Tổ họ Trịnh làng Thượng Đại. Nhưng tôi cứ mạo muội cùng mang máng rằng phả ấp sử làng Thượng Đại phải như nào thì vua Gia Long mới có ân sủng nhường ấy? Và cái tên đã thượng lại còn đại nhường kia? …Tháng 6 năm 2005, trong nhóm báo chí tháp tùng chuyến thăm hữu nghị chính thức của Thủ tướng Phan Văn Khải đến Canada, tôi sửng sốt không tin vào mắt mình khi nhận ra trong số Việt kiều tiêu biểu ra đón và tặng hoa Thủ tướng có một người quen cũ. Người đó từng là bạn một thời gian khó ở xứ Thanh. Rồi không hiểu sao, một thời gian dài mất dạng. Nghe đâu trên lộ trình di tản đã mất tích! Vậy mà giờ lại bất ngờ xuất hiện! Thôi có lẽ chuyện dành cho khi khác thích hợp sẽ vân vi. Chỉ biết rằng Trịnh Độ, tên ông bạn, một Việt kiều tiêu biểu ở xứ người, tác giả đoạt Giải nhất cuộc thi biểu trưng Cộng đồng người Việt ở Canada, người từng được tặng Bằng khen của Phó Thủ tướng và Bộ Ngoại giao. Trịnh Độ là người làng Thượng Đại! Làng Thượng Đại ngõ xóm cứ quanh co ngoắt ngoéo, nhiều ngả rẽ. Cái thế không thuận ấy giờ lại đâm ra lợi thế cho làng. Bởi những khúc quanh, lối rẽ bất ngờ tạo nên những điểm nhấn ngoạn mục. Vui chân thả bước lẫn những cái nhìn bắt mắt bởi từ đường trục thôn tới các ngõ xóm đều được đổ bê tông phẳng lỳ, sạch sẽ. Những luống hoa chiều tím, mười giờ khoe sắc hai bên đường. Nhiều năm nay Thượng Đại đã quyết liệt chăm chút và cả chi ly thực hiện chủ trương xây dựng mô hình điểm khu dân cư sáng, xanh, sạch, đẹp. Hệ thống đường liên thôn được mở. Hưởng ứng phong trào làm đường, thôn đã có hơn 10 hộ dân hiến hàng trăm mét vuông đất mở rộng đường. Lắm ngả rẽ, Thượng Đại ban đêm việc đi lại của người dân bị hạn chế tầm nhìn, không an toàn khi trời tối. Nhưng nào có hề chi, giờ lại đâm vui mắt. Xã, thôn bỏ kinh phí, vận động dân góp thêm góp thêm để lắp đặt hệ thống đèn thắp sáng. Ban đầu là trục chính sau đến các ngõ, xóm, đảm bảo đủ ánh sáng cho người dân đi lại vào buổi đêm. Hiện 100% tuyến đường tại thôn Thượng Đại đều được chiếu sáng. Lễ trao chân hương Lễ khởi công đúc tượng Bác Hồ Nhận được giấy mời về dự Lễ khởi công đúc tượng đồng Bác Hồ và dự Lễ Giổ Tổ Vua Hùng. Thấy hơi bị bất ngờ. Bởi việc trọng ấy diễn ra tại một chốn không phải thâm sơn cùng cốc nhưng be bé khiêm nhường. Đó là thôn Thượng Đại, xã Hoằng Xuyên, Hoằng Hóa, xứ Thanh. Người ký giấy mời là ông… trưởng thôn Thượng Đại! 8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Bảy n Ngày 5/4/2025 THIẾU CHUYÊN NGHIỆP Họa sĩ Trần Gia Tùng cho biết, những bức tranh anh mang sang Anh dự định làm triển lãm có chất liệu sơn dầu trên toan, kích thước 80 x 110 cm. Năm 2020 anh cùng vài họa sĩ Việt gửi tranh sang Anh, theo lời mời của vị đại sứ Việt Nam tại Anh khi ấy. Không may đại dịch COVID-19 bùng nổ, triển lãm bị trì hoãn tới tận khi vị đại sứ đã về nước, chuyển sang nhiệm vụ mới. Gần 5 năm trôi qua, triển lãm bất thành, anh chỉ nhận lại một bức tranh, còn ba bức khác vẫn lưu lạc. Được biết, ba tác phẩm ấy đã bị người ta tùy tiện mang làm quà tặng, không xin phép tác giả. Quá bức xúc vì không được tôn trọng quyền tác giả, Trần Gia Tùng đành nhờ mạng xã hội “cứu”, sự việc trở nên ồn ào, truyền thông vào cuộc. Ngay sau đó, anh thông báo công khai trên trang cá nhân: “Người bị tố đã liên hệ xin lỗi và bồi hoàn giá trị vật chất theo thỏa thuận với các bức tranh mà ông đã sử dụng”. Họa sĩ nói với phóng viên Tiền Phong: “Người ta biết nhận lỗi, mình cũng mở đường cho người ta”. Anh muốn khép lại sự việc trong hòa bình. Ồn ào đã qua nhưng dư âm còn đọng lại. Một họa sĩ quen biết Trần Gia Tùng chia sẻ: “Không chỉ Trần Gia Tùng vướng trục trặc khi tham gia triển lãm tranh ở nước ngoài. Tôi biết một vài họa sĩ cũng mang tranh ra nước ngoài triển lãm và khó khăn khi lấy lại tranh nhưng ngại không dám lên tiếng”. Một họa sĩ nổi tiếng gửi gắm đôi lời tới những đồng nghiệp đang khao khát mang “con” vượt biển. “Tôi không bình luận về ồn ào vừa qua. Nhưng qua trải nghiệm Ồn ào họa sĩ mang tranh ra nước ngoài triển lãm (nhưng sự kiện không diễn ra, tranh lại bị tùy tiện mang tặng) chính thức khép lại. Người trong cuộc, họa sĩ Trần Gia Tùng, cho biết, anh từng mang những đứa con tinh thần của mình ra nước ngoài (Phần Lan, Ý) để triển lãm, nhằm lan tỏa hội họa Việt nhưng đây là lần đầu tiên gặp trục trặc. Bài học từ ồn ào mang tranh ra Tranh của họa sĩ Phan Minh Bạch (thuộc sở hữu của bảo tàng Quang San) từng tham gia triển lãm ở Pháp Giấy chứng nhận tác phẩm trưng bày triển lãm tại Pháp của họa sĩ Phan Minh Bạch Tranh của họa sĩ Đào Hải Phong may mắn được bà Hillary Clinton treo trong phòng ăn của gia đình. Đào Hải Phong cho biết, không phải anh mang tranh ra nước ngoài triển lãm và tìm được khách hàng là Hillary Clinton, mà sự việc hoàn toàn nằm ngoài dự tính của tác giả. “Bức tranh ấy được một công ty của Mỹ ở Việt Nam mua. Hành trình đưa tranh đến phòng ăn của Hillary tôi cũng không nắm rõ”, anh nói. Đào Hải Phong là một trong những họa sĩ Việt có tác phẩm được khách nước ngoài ưa thích một thời. Anh đề cao tính chuyên nghiệp trong trao đổi tác phẩm nghệ thuật. nXUÂN BA PHÓNG SỰ Chuyện làng Thượng Đại
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==