TÌM GIẢI PHÁP TĂNG SỨC ĐỀ KHÁNG CHO HÀNG VIỆT Từ ngày 5/4, Chính phủ Mỹ chính thức áp dụng mức thuế nhập khẩu mới 10% với nhiều nhóm hàng, trong đó một số mặt hàng từ Việt Nam có thể chịu mức thuế lên tới 46% và thực thi từ 9/4. Mỹ hiện là thị trường tiêu thụ gần 27% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Việc áp thuế mới sẽ khiến các ngành như dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử và thủy sản đứng trước nguy cơ sụt giảm đơn hàng khi giá thành sản phẩm đội lên, mất lợi thế cạnh tranh với hàng hóa từ các quốc gia khác. Không dừng lại ở đó, Mỹ còn mở rộng phạm vi điều tra chống bán phá giá và trợ cấp, đẩy chi phí tuân thủ của doanh nghiệp Việt lên cao. Thặng dư thương mại lớn - 123,5 tỷ USD năm 2024 - có thể khiến Việt Nam bị đưa vào danh sách theo dõi thao túng tiền tệ hoặc đối mặt với loạt cuộc điều tra phòng vệ thương mại. Hiện Mỹ đã khởi xướng hơn 20 vụ điều tra liên quan đến hàng hóa từ Việt Nam, gấp đôi so với giai đoạn 2018-2020. Việc áp thuế khiến ngành xuất khẩu mũi nhọn chủ lực đang đối mặt khó khăn chịu sức ép lớn. Việc tăng thuế có thể khiến đơn hàng sụt giảm mạnh của cả ngành gỗ, dệt may, da giày, thủy sản, điện tử và ảnh hưởng tới việc làm của hàng trăm nghìn lao động. Những điều chỉnh từ phía Mỹ sẽ tác động lớn đến toàn bộ chuỗi cung ứng. Việt Nam đang chịu ba tác động sâu xa định hình lại toàn bộ chiến lược xuất khẩu. Thứ nhất, cuộc chiến thương mại kéo dài từ năm 2018 đã làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi Mỹ áp thuế cao lên hàng Trung Quốc, nhiều tập đoàn đa quốc gia đã dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam, khiến xuất khẩu sang Mỹ tăng vọt. Tuy nhiên, lợi ích ngắn hạn này khiến Việt Nam rơi vào “tầm ngắm” giám sát thương mại của Washington, do lo ngại gian lận xuất xứ và lẩn tránh thuế. Thứ hai, một số doanh nghiệp nước ngoài lợi dụng Việt Nam như “trạm trung chuyển” - gắn nhãn “Made in Vietnam” cho hàng hóa gốc Trung Quốc - đã làm xói mòn uy tín thương mại quốc gia. Năm 2020, Mỹ đã tiến hành hơn 30 cuộc điều tra với các mặt hàng thép, gỗ công nghiệp, xe đạp và tủ lạnh, đe dọa trực tiếp đến kim ngạch xuất khẩu chủ lực. Thứ ba, là thị trường xuất khẩu lớn nhất (chiếm 27% kim ngạch năm 2023), song Việt Nam vẫn chưa có Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) riêng với Mỹ. Trong khi đó, các đối thủ như Hàn Quốc, Mexico, Chile đã đi trước một bước, tận dụng ưu đãi thuế quan. Thiếu hành lang pháp lý toàn diện khiến Việt Nam ở thế bị động trong các tranh chấp thương mại. THAY ĐỔI CẤU TRÚC XUẤT KHẨU Nhiệm vụ ưu tiên lúc này với doanh nghiệp là mở rộng thị trường, khai thác triệt để các FTA. Việt Nam đã ký hơn 15 FTA, trong đó có CPTPP, EVFTA, RCEP nhưng mức độ tận dụng ưu đãi vẫn thấp - như EVFTA mới đạt 4 n Thứ Sáu n Ngày 4/4/2025 THỜI SỰ DOANH NGHIỆP DỆT MAY SẼ KHÔNG CHỊU ĐƯỢC Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Phí Quang Đức, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần May và Dịch vụ Hưng Long cho biết, đây là mức thuế rất cao khiến doanh nghiệp dệt may sẽ cực kỳ khó khăn khi xuất khẩu. Tuy nhiên, đây mới là mức thuế chung, chưa có mức thuế cụ thể cho từng ngành hàng, chủng loại mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Mỹ cũng khẳng định họ vẫn để dư địa để các nước đàm phán. Để ứng phó với việc áp thuế, Chính phủ sẽ cần có đoàn đàm phán với Mỹ về các mức áp thuế cụ thể để tạo sự cân bằng thương mại giữa hai nước. “Trước mắt có thể thấy rất rõ là các ngành như linh kiện, máy tính, điện tử, dệt may, da giày… là ngành có mức thâm hụt thương mại quá lớn với phía bạn. Các doanh nghiệp không còn con đường nào khác là chờ Chính phủ đồng thời phải chuyển hướng, đa dạng hoá thị trường”, ông Phi nói. Ông Đức cũng cho rằng, doanh nghiệp dệt may trước ngày 2/4/2025 đã phải chịu mức thuế phòng vệ 18,8%, giờ thuế chung lên 46% thì đương nhiên gặp khó khăn hơn. Tuy nhiên, nhiều đối thủ dệt may của Việt Nam như Trung Quốc, Bangladesh cũng bị áp thuế tương tự nên họ cũng gặp khó khăn không ít. Lãnh đạo Công ty Hưng Long cũng cho biết, thời gian qua, để tránh sự phụ thuộc vào một thị trường, công ty đã có chiến lược đa dạng hoá thị trường xuất khẩu, giảm bớt hàng vào Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc. Tuy nhiên, việc đa dạng hoá thị trường trong giai đoạn ngắn như hiện nay là việc rất khó do các nước cũng sẽ tìm cách chuyển hướng xuất khẩu dẫn đến cạnh tranh về đơn hàng, giá thành sẽ gay gắt hơn. “Các doanh nghiệp trước mắt phải tập trung vào thị trường nội địa, giảm dần thị trường Mỹ, không có giải pháp nào khác. Mức thuế 46% lớn khủng khiếp. Nguyên chi phí tiền lương hàng năm đều tăng khoảng 7% trong khi 5 năm qua, đơn giá hàng dệt may không tăng được mà vẫn phải đẩy mạnh đầu tư cho công nghệ để đáp ứng yêu cầu xanh hoá sản xuất. Doanh nghiệp dệt may hiện rất đau đầu và sẽ không chịu được nếu không có giải pháp hỗ trợ từ Chính phủ”, ông Đức chia sẻ. Theo ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Công ty may mặc Dony (huyện Bình Chánh, TPHCM), trong bán buôn, chỉ cần chênh nhau 1 - 2% đã lớn rồi. Còn bây giờ thuế lên tới 46%, là con số cực lớn. Dẫu vậy, doanh nghiệp may mặc không nên quá lo lắng, cần tin tưởng vào Chính phủ sẽ đàm phán thành công với Mỹ. Theo ông Quang Anh, không phải đến khi Tổng thống Donald Trump tăng áp thuế lên hàng nhập khẩu thì doanh nghiệp mới chuẩn bị các phương án ứng phó. Doanh nghiệp cần tập trung đầu tư cải tiến sản xuất, trang thiết bị để sản phẩm luôn có giá thành cạnh tranh đồng thời đa dạng hóa thị trường để giảm rủi ro, dù doanh nghiệp vẫn đang xuất khẩu tốt sang thị trường Mỹ. Việc đa hóa thị trường phải có sự khác biệt. Một lãnh đạo Công ty TNHH may Mayfair (Hải Dương) chia sẻ rất “sốc” với chính sách áp thuế lên hàng hóa Việt Nam tới 46%. Hàng dệt may bị áp thuế đối ứng 46%, doanh nghiệp sẽ có xu hướng chuyển dịch sản xuất sang các nước khác có mức thuế thấp hơn để tăng sức cạnh tranh. Cùng nỗi lo, ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jeans, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Dệt may Thêu Đan TPHCM cho biết, hàng dệt may Việt Nam đang có mức thuế trung bình khoảng 15%. Thêm thuế đối ứng 46%, hàng Việt Nam sẽ chịu mức thuế tới 61%. Trong khi đó, thị trường Mỹ chiếm 34 - 35% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Ông Việt dự báo, doanh nghiệp ngành dệt may sẽ khó khăn khoảng 3 tháng đầu tiên sau khi bị áp thuế tăng thêm, nhất là khó khăn về dòng tiền. Bước sang quý 3/2025, mức thuế có thể giảm xuống nhờ việc đàm phán với Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trước thực tế này, Chính phủ cần sớm có giải pháp linh hoạt, ứng biến, hệ thống ngoại giao doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới, hỗ trợ thị trường mới. Các ngân hàng có hỗ trợ doanh nghiệp bị gián đoạn chuỗi cung ứng, chậm dòng tiền, không chuyển nhóm nợ của doanh nghiệp. NGÀNH THÉP, GỖ LO GẶP KHÓ Theo đại diện VSA, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thép sang Hoa Kỳ của Việt Nam đạt gần 1,7 triệu tấn, trị giá 1,3 tỷ USD, tăng 50% so với năm 2023 xét cả lượng và kim ngạch. Hiện hầu hết các sản phẩm thép Việt Nam đang phải chịu áp thuế 25% từ 2018 đến nay, việc tăng thuế có ảnh hưởng. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, do năng lực sản xuất của các nhà sản xuất thép của Mỹ chưa thể đáp ứng ngay nhu cầu trong nước nên thép Việt Nam vẫn có lợi thế hơn so với các nước và có cơ hội tiếp tục xuất khẩu vào Mỹ. Theo các doanh nghiệp và chuyên gia, việc áp thuế đối ứng 46% với hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ tạo ra vô số áp lực về lâu dài đối với kinh tế Việt Nam. Dệt may nằm trong nhóm bị Mỹ áp thuế đối ứng tới 46% nên DN Việt tìm cách ứng phó thích hợp ẢNH: U.P Tìm giải pháp ứng phó Định hình lại chiến lược xuất khẩu – Chìa khóa tăng trưởng dài hạn Việc áp thuế cao là cảnh báo đỏ cho hàng hóa Việt Nam nhưng cũng là động lực giúp tái cấu trúc xuất khẩu Việt Nam đi kèm thay đổi chiến lược xuất khẩu, thu hút FDI cũng như tạo chuyển mình toàn diện trong việc tăng sức đề kháng cho xuất khẩu Việt Nam. Sức ép từ chính sách thuế mới của Mỹ đang gây ra những tác động trực tiếp lên xuất khẩu Việt Nam và đặt ra phép thử lớn cho sức đề kháng của hàng Việt trong môi trường kinh tế đầy biến động. Doanh nghiệp thủy sản sẽ chịu nhiều ảnh hưởng khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ ẢNH: NGUYỄN BẰNG MỸ ÁP THUẾ ĐỐI ỨNG 46% HÀNG HÓA VIỆT: Khó khăn là có thật, nhưng đây cũng là thời cơ để Việt Nam chứng minh bản lĩnh, vươn lên bằng chính nội lực của mình. PGS.TS NGÔ TRÍ LONG
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==