4 n Thứ Tư n Ngày 2/4/2025 KINH TẾ Theo ông Nguyễn Hồng Diên, khó khăn, vướng mắc hiện nay của doanh nghiệp tập trung vào chi phí sản xuất, kinh doanh cao làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến “sức khỏe” của doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Những khó khăn, vướng mắc này cũng xuất phát từ chất lượng cơ sở hạ tầng mặc dù không ngừng được cải thiện nhưng hiện vẫn chưa theo kịp nhu cầu phát triển kinh tế. Chi phí sản xuất kinh doanh cao làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp, bao gồm các chi phí có liên quan đến lao động, chi phí tài chính (ngoài thuế), chi phí vốn; chi phí vận tải, logistics… “Trong hoạt động sản xuất công nghiệp, lực lượng doanh nghiệp trong nước phát triển còn hạn chế, chưa tạo lập được năng lực cạnh tranh tốt và thương hiệu mạnh với các chủ doanh nghiệp là các tập đoàn công nghiệp lớn. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn do các doanh nghiệp, doanh nhân nước ngoài chi phối, các doanh nghiệp trong nước chỉ tập trung ở một số công đoạn sử dụng nhiều lao động, công nghệ trung bình trong chuỗi giá trị của các ngành công nghiệp như: gia công (dệt may, da giày, chế biến gỗ), lắp ráp (điện tử, ô tô, xe gắn máy...) với quy mô nhỏ, trình độ công nghệ, trình độ quản trị, năng lực tài chính, chất lượng sản phẩm và sức cạnh tranh thấp”, Bộ trưởng Công Thương cho hay. Ông cũng cho rằng, tiếp cận nguồn vốn tín dụng, nhất là các khoản vay trung và dài hạn, để đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, khó khăn vướng mắc liên quan đến phát triển thương mại điện tử, vấn đề hàng giả, hàng nhái trên thị trường cũng đang là vấn đề kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp. Bộ Công Thương đang tập trung nghiên cứu đề xuất sửa đổi các quy định liên quan để hỗ trợ doanh nghiệp. “Khó khăn vướng mắc nữa của doanh nghiệp liên quan đến mở rộng thị trường tiêu thụ và đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của các thị trường xuất khẩu. Ngược lại, bản thân doanh nghiệp cũng gặp khó khăn do sự thiếu chủ động để thích ứng với bối cảnh mới. Nhiều doanh nghiệp chưa xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh bài bản để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường, nhất là yêu cầu về phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế bền vững”, ông Diên cho hay. CẦN KHUNG PHÁP LÝ ĐỦ MẠNH Chia sẻ với PV Tiền Phong, một lãnh đạo Bộ Công Thương cho rằng, thực tế phải thừa nhận thời gian qua, việc phát triển công nghiệp, phát triển doanh nhân, doanh nghiệp tư nhân gắn kết chưa chặt chẽ với các ngành kinh tế khác. Sự liên kết vùng trong phát triển công nghiệp còn hạn chế và kém hiệu quả. Đặc biệt, sự phân bố không gian công nghiệp tuy đã hình thành nhưng chưa thể hiện rõ nét, còn bị chia cắt theo địa giới hành chính, thiếu sự hợp tác và phân công lao động trong vùng khiến cho lợi thế của từng địa phương, từng vùng kinh tế chưa được khai thác hết. Cùng đó, tình trạng trùng lặp về cơ cấu ngành, lĩnh vực đầu tư giữa các địa phương trong nội bộ vùng vẫn xảy ra đã gây lãng phí nguồn lực và triệt tiêu các lợi thế của các địa phương trong nội bộ vùng. Theo vị này, các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, muốn phát triển thì rất cần đến các quy định rõ ràng được thể chế hoá bằng các quy định trong luật. Như với ngành công nghiệp hỗ trợ, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, dù có hàng chục nghìn doanh nghiệp đang hoạt động nhưng đến nay Nhà nước mới chỉ quản lý trực tiếp chủ yếu thông qua các chiến lược, quy hoạch phát triển ngành và gián tiếp thông qua các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành khác (đầu tư, doanh nghiệp, đấu thầu, việc làm, thuế, tín dụng...). Đáng nói, các chiến lược, quy hoạch này không có tính ràng buộc về mặt pháp lý, do đó thiếu cơ sở vững chắc để triển khai cũng như giám sát, đánh giá các kết quả đạt được trong quá trình phát triển các ngành chế biến, chế tạo. Việc quản lý phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo gián tiếp thông qua pháp luật chuyên ngành (thuế, đầu tư, đất đai...) tạo ra sự không thống nhất, chồng chéo trong áp dụng, đặc biệt là không có các cơ chế hỗ trợ đặc thù riêng cho các ngành công nghiệp để khuyến khích phát triển. Việc chưa có khung pháp lý đủ mạnh (ở cấp luật) để quản lý, phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách công nghiệp quốc gia trong thời gian vừa qua không đạt được những kết quả như mong đợi. PHẠM TUYÊN Trả lời câu hỏi của PV Tiền Phong, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nói rằng, Bộ Công Thương luôn tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo môi trường sản xuất, kinh doanh bình đẳng, thuận lợi cho các doanh nghiệp. Doanh nghiệp tư nhân cần khung pháp lý đủ mạnh ĐÒN BẨY CHO MỘT VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG Không để doanh nghiệp chết yểu do thiếu luật Bài 7: Một quốc gia không thể phát triển mạnh mẽ khi đầu tư cho công nghệ và phát triển chỉ chiếm khoảng 0,4% GDP, thấp hơn nhiều so với Hàn Quốc (4,5%) hay Trung Quốc (2,4%). Điều này cho thấy sự yếu kém trong khả năng đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam. Để bứt phá, không có giải pháp nào khác ngoài việc có những chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào R&D, chẳng hạn như ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ. Những việc này phải được tiến hành đồng thời với việc xoá bất cập về ưu đãi thuế, đất đai và chính sách đang là rào cản cho sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Một yếu tố đặc biệt quan trọng chính là khả năng tiếp cận vốn. Dù Ngân hàng Nhà nước đã triển khai các chính sách cung ứng vốn cho phục hồi và phát triển kinh tế, như giảm lãi suất điều hành, ban hành thông tư cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, cũng như chỉ đạo các tổ chức tín dụng rà soát, đơn giản hóa thủ tục cho vay, nhưng theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính), chỉ khoảng 25% doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận được nguồn tài chính chính thống trong năm 2024. Phần lớn còn lại phải tìm kiếm vốn từ các nguồn khác, kể cả tín dụng đen. Theo Báo cáo PCI 2023 của VCCI, 57,1% doanh nghiệp được khảo sát cho biết gặp khó khăn trong tiếp cận vốn, trong đó, không có tài sản đảm bảo là một trong những trở ngại lớn nhất. Cùng với đó, việc tiếp cận đất đai, đặc biệt đối với doanh nghiệp sản xuất, vẫn còn phức tạp. Báo cáo PCI 2023 cho thấy tỉ lệ doanh nghiệp không gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai hoặc mở rộng mặt bằng kinh doanh đã giảm liên tục từ 55,2% năm 2021 xuống 48% năm 2022 và 40,7% năm 2023. Các rào cản liên quan đến thủ tục đất đai bao gồm thời gian giải quyết hồ sơ dài hơn quy định (64%), cán bộ tiếp nhận hồ sơ không hướng dẫn chi tiết, đầy đủ (46%) và quy trình, thủ tục giải quyết không đúng quy định (46%). Đáng chú ý, gần 73% doanh nghiệp cho biết họ phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh trong năm 2023 do khó khăn trong thủ tục hành chính đất đai, cao hơn đáng kể so với mức 42,9% năm 2022 và 53,9% năm 2021. Mặc dù Nghị quyết Trung ương đã nhấn mạnh kinh tế tư nhân là động lực quan trọng, nhưng nhiều chính sách chưa thực sự tạo điều kiện thuận lợi. Sự thiếu đồng bộ, thống nhất của các văn bản pháp luật, đặc biệt là ở cấp thông tư, cũng gây trở ngại cho doanh nghiệp. Mặc dù thủ tục hành chính đã được cải cách, nhưng vẫn còn khoảng cách so với nhiều nước trên thế giới. Cụ thể, thống kê của Ngân hàng Thế giới cho thấy, thời gian trung bình để có giấy phép thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam là 16 ngày, trong khi ở Hàn Quốc và Trung Quốc mất 8 ngày, còn ở Singapore chỉ mất 1,5 ngày. HOA BAN Xác định trụ cột phát triển cho từng lĩnh vực Một điểm yếu cố hữu của nhiều doanh nghiệp Việt là khả năng đầu tư cho công nghệ. Báo cáo nghiên cứu của các tổ chức quốc tế và Việt Nam cho thấy, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam rất thấp. “Bộ Công Thương đang tập trung nghiên cứu đề xuất sửa đổi các quy định liên quan để hỗ trợ doanh nghiệp”. Bộ trưởng Công Thương NGUYỄN HỒNG DIÊN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==