Thứ nhất, rào cản lớn nhất hiện nay là thể chế. Cho đến nay, mặc dù đã hoàn thiện thể chế với quan điểm cạnh tranh bình đẳng ở mọi loại hình kinh tế nhưng nhìn kĩ, thấy rằng kinh tế nhà nước vẫn là chủ đạo, kinh tế tư nhân ở đâu đó phía sau. Quan điểm tổng thể là bình đẳng giữa các loại hình kinh tế nhưng thực tế không phải. Rào cản thứ hai liên quan đến cơ chế phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam có nhiều yếu tố không thuận buồm xuôi gió. Có thể bắt nguồn từ đầu vào của kinh tế tư nhân như khả năng tiếp cận đất đai, tiếp cận vốn, tiếp cận lao động, cơ chế chính sách. Theo ông Lạng, kinh tế tư nhân muốn tiếp cận những nội dung này phải thông qua trung gian, thông qua tập đoàn kinh tế nhà nước, thông qua cơ quan khác vì tiếp cận trực tiếp không dễ dàng (chỉ vài tập đoàn lớn tiếp cận được). Động lực phát triển kinh tế tư nhân không được khơi thông, đôi khi còn tạo điều kiện để hình thành các nhóm lợi ích làm cho môi trường kinh doanh trở nên phức tạp, thiếu minh bạch. “Chúng ta đã cải cách nhưng chi phí môi trường cạnh tranh vẫn rất cao, đặc biệt còn liên quan đến hành xử khác nhau giữa các địa phương với doanh nghiệp tư nhân. Địa phương có chính sách phát triển rộng mở như TPHCM, khác với một số tỉnh miền Trung, miền Bắc… nên các doanh nghiệp tư nhân cảm thấy không đồng nhất trong chính sách”, ông Lạng chia sẻ. Theo ông Lạng, tại Việt Nam, doanh nghiệp tư nhân quy mô không lớn, khả năng sáng tạo không mạnh, Vì thiếu động lực, văn hóa kinh doanh phải ẩn mình… nên họ có lo lắng bất an về môi trường đầu tư. Những lo lắng bắt nguồn từ việc nếu phát triển mạnh có khi lại thu hút sự quan tâm của cơ quan chức năng, lại phải chi nhiều, rồi trách nhiệm xã hội cũng lớn, họ phải làm việc với rất nhiều đầu mối, phần còn lại của họ không thỏa đáng. Do đó, thể chế vẫn cần hoàn thiện. Ngoài ra kinh tế tư nhân còn đối mặt với vấn đề cạnh tranh với các doanh nghiệp FDI có nguồn lực lớn, lấn át. Đây là 4 n Thứ Bảy n Ngày 29/3/2025 Chia sẻ với PV Tiền Phong, PGS. TS Nguyễn Thường Lạng (ảnh), giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Trường Kinh doanh, ĐH Kinh tế Quốc dân), cho rằng, kinh tế tư nhân so với năm đầu đổi mới đã tháo gỡ được rất nhiều khó khăn, rào cản. Tuy nhiên, hiện còn tồn tại một số rào cản khiến kinh tế tư nhân chưa phát triển được như mong muốn. KINH TẾ TÌM ĐỘNG LỰC CỦA NỀN KINH TẾ Công ty TNHH Lập Phúc (quận 7, TPHCM) chuyên sản xuất về cơ khí khuôn mẫu chính xác vốn là một xưởng cơ khí nhỏ. Bước ngoặt đến với Công ty Lập Phúc là năm 2005, DN này được vay 6 tỷ đồng từ vốn kích cầu của thành phố để phát triển sản xuất. Từ đó, ông Nguyễn Văn Trí - Giám đốc Công ty Lập Phúc mạnh dạn đầu tư máy móc, không ngừng nghiên cứu, cải tiến sản xuất, nhập dây chuyền sản xuất tự động của châu Âu đáp ứng các yêu cầu khắt khe của nhiều công ty, tập đoàn lớn trên thế giới. Công ty đã chế tạo khuôn mẫu cho rất nhiều sản phẩm, chi tiết của các thương hiệu như xe Tesla, Suzuki, Panasonic, Sanyo… với doanh thu hàng trăm tỷ đồng/năm. DN tư nhân này còn đóng ngân sách cả chục tỷ đồng/năm cho TPHCM, giải quyết việc làm cho hơn gần 200 lao động. Lập Phúc là một trong những đơn vị dẫn đầu TPHCM trong ứng dụng công nghệ cao lĩnh vực cơ khí tự động, hợp tác với nhiều trường đại học, cao đẳng đào tạo nguồn nhân lực. Chia sẻ về tiềm năng của khối kinh tế tư nhân khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, ông Trí nói rằng, những chính sách ưu đãi thu hút FDI (DN có vốn đầu tư nước ngoài) đã khiến DN ngoại gần như “phủ sóng” mọi lĩnh vực kinh tế, nhất là trong công nghiệp hỗ trợ, song không nhiều DN Việt tham gia được trong chuỗi cung ứng. Do đó, đây là lúc sàng lọc nhà đầu tư, những lĩnh vực nào ưu tiên thu hút FDI và lĩnh vực nào ưu tiên DN trong nước phải có cơ chế khuyến khích, tạo chỗ đứng và giúp cho DN tư nhân Việt lớn mạnh, tăng doanh thu và tăng đóng góp vào ngân sách, tăng trưởng của đất nước. “Cần phải có tư duy xây dựng chính sách để DN nội, DN tư nhân trong nước lớn mạnh” - ông Trí nhấn mạnh. Bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TPHCM thông tin, TPHCM hiện có hơn 500.000 DN nhưng chỉ khoảng 230.000 DN có sản xuất thực tế và có doanh thu. Trong khi đó, 400.000 hộ kinh doanh cá thể hoạt động ổn định, phát triển bền vững, đây cũng là lực lượng ít giải thể nhất. Vì vậy, bà Kim Chi kiến nghị thành phố tiếp tục có chính sách khuyến khích hộ kinh doanh cá thể chuyển lên mô hình DN. “Việc này không chỉ giúp mở rộng quy mô nền kinh tế mà còn chính thức hóa khu vực kinh tế tư nhân, tăng thu ngân sách và nâng cao năng lực cạnh tranh” - bà Chi nói. Lãnh đạo Hội Lương thực thực phẩm TPHCM khẳng định, kinh tế tư nhân chiếm gần 80% công ăn việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, hiện nay kinh tế tư nhân còn nhỏ lẻ, manh mún. Để sản xuất công nghiệp theo kịp thời đại, kỷ nguyên mới, cần phải thay đổi. Để hỗ trợ cho lĩnh vực kinh tế tư nhân phát triển, không nên phân biệt giữa kinh tế tư nhân và kinh tế nhà nước. Tuy nhiên, các chính sách cho kinh tế tư nhân đang còn thiếu, cần có các chính sách để hỗ trợ. Bên cạnh đó, cũng cần chính sách của từng địa phương để hỗ trợ kinh tế tư nhân. Với sự hỗ trợ này, kinh tế tư nhân sẽ bứt phá, góp phần thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam. Nên có chính sách miễn thuế 1-2 năm đầu, đơn giản hóa tất cả các thủ tục về thuế, hỗ trợ họ trong việc khai báo theo kinh tế số… “Khi chúng ta có lực lượng DN này, nền kinh tế sẽ có thêm sức mạnh. Kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy, hàng trăm nghìn hộ kinh doanh này đang phát triển bền vững, ít giải thể hơn so với các DN thành lập sau này” - bà Chi chia sẻ. TS Trần Du Lịch ví von, TPHCM rất cần “lót ổ đại bàng, nhưng cần những cánh rừng để tạo mật cho đàn ong”. Cộng đồng DN cần sự hỗ trợ về đất đai, cơ hội làm ăn, chính sách thuận lợi... “Thành phố hiện có khoảng 5 triệu DN nhỏ. Nếu 10% trong số này phát triển lớn mạnh, sẽ có thêm 1,5 triệu đơn vị quy mô lớn, tạo sức bật cho kinh tế” - Ông Lịch nói. KHƠI THÔNG “CỤC MÁU ĐÔNG” Kinh tế tư nhân đang ngày càng phát huy vai trò động lực trong phát triển kinh tế của TPHCM. Để tiếp tục thu hút TPHCM được xem là điểm sáng cho sự phát triển mạnh mẽ của khối doanh nghiệp (DN) tư nhân. Các DN mong muốn nhận được sự hỗ trợ từ chính quyền, cải thiện chính sách cũng như đơn giản hóa thủ tục hành chính để vươn mình trở thành những đơn vị dẫn dắt ở các lĩnh vực, khối ngành kinh tế. TPHCM tìm cách giúp DN tư nhân “cất cánh”, phát triển kinh tế ẢNH: U.P ĐÒN BẨY CHO MỘT VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG Phá “cục máu đông” để “Chính quyền TPHCM kiên quyết thay đổi tư duy từ hành chính, công quyền sang phục vụ, xem nhân dân, cộng đồng DN là đối tượng, là nguồn lực, động lực cho sự phát triển. Đây là thông điệp xuyên suốt mà TPHCM kiên quyết thực hiện. Mong cộng đồng DN đồng hành với chính quyền TPHCM. Để TPHCM phát triển, vai trò DN, doanh nhân rất quan trọng. Mong DN an tâm, tin tưởng vào chính quyền, vào thành phố”. Chủ tịch UBND TPHCM NGUYỄN VĂN ĐƯỢC Bài 3: Cần giải pháp đột phá về thể chế
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==