3 n Thứ Năm n Ngày 27/3/2025 THỜI SỰ 6 TIÊU CHÍ SÁP NHẬP TỈNH Theo Bộ Nội vụ, sau nhiều lần hợp nhất, chia tách, cả nước hiện có 63 ĐVHC cấp tỉnh, trong đó có nhiều địa phương quy mô nhỏ, chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số. “Việc duy trì các ĐVHC có quy mô nhỏ dẫn đến phân tán các nguồn lực, tiềm năng của các địa phương cho phát triển kinh tế, xã hội, ảnh hưởng lớn đến công tác quy hoạch, đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật, thu hút các nhà đầu tư và các ngành công nghiệp thương mại, dịch vụ quy mô lớn”, Bộ Nội vụ cho biết. Để thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và tiến hành sáp nhập cấp tỉnh, cũng như cấp xã, Bộ Nội vụ xây dựng dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp ĐVHC gửi Bộ Tư pháp thẩm định. Theo đó, tại dự thảo nghị quyết và tờ trình, Bộ Nội vụ nêu 6 tiêu chí chính để xem xét sáp nhập tỉnh gồm: diện tích tự nhiên; quy mô dân số; lịch sử, truyền thống, văn hoá, tôn giáo, dân tộc; địa kinh tế; địa chính trị; quốc phòng, an ninh. Cụ thể, với các tỉnh, thành phố chưa đạt 100% tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn, phân loại ĐVHC, Bộ Nội vụ đề xuất xem xét sáp nhập. Tuy nhiên, các tỉnh được sáp nhập lại với nhau phải kèm theo yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc tương đồng, bảo đảm khối đoàn kết gắn bó của cộng đồng dân cư; giữ gìn và phát huy văn hóa, lịch sử, dân tộc của mỗi địa phương. Cùng với đó, phải có vị trí địa lý liền kề, điều kiện tự nhiên, hạ tầng giao thông, sự phân bổ và tổ chức các không gian kinh tế, quy mô và trình độ phát triển kinh tế phù hợp nhằm bảo đảm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế phát triển của mỗi địa phương, hỗ trợ lẫn nhau để thúc đẩy sự phát triển sau sắp xếp… Mặt khác, việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh phải bảo đảm quốc phòng, an ninh, đặc biệt xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc tại các địa bàn trọng yếu, khu vực đảo, quần đảo và vùng biên giới. Ngoài ra, dự thảo cũng lưu ý không thực hiện sắp xếp đối với ĐVHC cấp tỉnh có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông kết nối thuận lợi hoặc ĐVHC có vị trí đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh và việc bảo vệ chủ quyền quốc gia. Căn cứ vào các tiêu chí định hướng trên, Bộ Nội vụ cho biết, dự kiến cả nước có 11 ĐVHC cấp tỉnh giữ nguyên, gồm: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Còn lại 52 ĐVHC cấp tỉnh thuộc diện phải sắp xếp gồm: TP Hải Phòng, TPHCM, TP Đà Nẵng, TP Cần Thơ và các tỉnh: Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Hòa Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Đắk Nông, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Thuận, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Hậu Giang, Trà Vinh, Tiền Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Long An, Cà Mau, Quảng Nam, Bình Định, Đắk Lắk, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Kiên Giang. GIẢM TỐI THIỂU 70% CẤP XÃ Đối với cấp xã, theo dự thảo, các đơn vị ĐVHC cấp xã có diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính thì phải sáp nhập. Việc sáp nhập cấp xã cần cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, liên kết tiểu vùng, vùng tỉnh, quy mô, trình độ phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự xã hội, hạ tầng giao thông và công nghệ thông tin phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội. Theo Bộ Nội vụ, xã mới sau khi sáp nhập phải đạt đồng thời cả hai tiêu chuẩn: diện tích tự nhiên và số dân đều phải gấp 3 lần trở lên so với tiêu chuẩn so với quy định hiện hành. Trường hợp nhập từ 4 ĐVHC cấp xã trở lên với nhau thì không cần phải tính đến tiêu chuẩn về diện tích, dân số. Tuy nhiên, sau sắp xếp, số lượng ĐVHC cấp xã trên toàn quốc phải giảm 70 - 75% so với số lượng hiện hành để có thể tính toán tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp (không còn cấp huyện), thay vì 3 cấp như hàng chục năm qua. Với các tiêu chí và cách làm như trên, theo Bộ Nội vụ, dự kiến sau sắp xếp, cả nước sẽ còn khoảng dưới 3.000 ĐVHC cấp xã trên tổng số 10.035 ĐVHC cấp xã như hiện nay. Về tên gọi cấp xã sau khi sáp nhập, Bộ Nội vụ khuyến khích việc đặt tên theo số thứ tự hoặc theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện (trước sắp xếp) có gắn với số thứ tự để thuận lợi cho việc số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin. Cơ quan soạn thảo cũng khuyến khích việc sử dụng một trong các tên gọi đã có của các đơn vị hành chính trước khi sắp xếp; tên gọi của đơn vị hành chính có giá trị lịch sử, truyền thống, văn hoá và đã được nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ. “Tên xã, phường mới sau sắp xếp không được trùng với tên của đơn vị hành chính cùng cấp hiện có trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc phạm vi tỉnh, thành phố dự kiến thành lập theo định hướng sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt”, Bộ Nội vụ lưu ý. ĐA SỐ NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA HUYỆN GIAO CHO XÃ Cùng với việc xây dựng dự thảo Nghị quyết làm căn cứ cho việc sáp nhập tỉnh và sáp nhập cấp xã, Bộ Nội vụ cũng đã soạn thảo Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) khi chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp (bỏ cấp huyện, quản lý thẳng từ cấp tỉnh xuống cấp xã). Tại tờ trình, Bộ Nội vụ cho rằng, cần tiếp tục đẩy mạnh phân quyền, phân cấp triệt để giữa cấp tỉnh và cấp cơ sở (cấp xã) theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” để phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương các cấp, nhằm khơi thông mọi nguồn lực để địa phương phát triển. Cụ thể, Bộ Nội vụ đề xuất, cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô, các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất trên toàn cấp tỉnh. Còn cấp cơ sở là cấp tổ chức thực hiện chính sách, tập trung vào các nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở. Với quan điểm đó, Bộ Nội vụ đề xuất, sau khi bỏ cấp huyện, cấp xã sẽ đảm nhận các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã và chủ yếu nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện hiện nay… VĂN KIÊN Trên cơ sở các tiêu chí được Bộ Chính trị xem xét, thống nhất, Bộ Nội vụ xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) làm cơ sở thực hiện sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã và bỏ cấp huyện. Với các tiêu chí được Bộ Nội vụ nêu ra, dự kiến cả nước có 11 ĐVHC cấp tỉnh giữ nguyên, còn 52 tỉnh thuộc diện xem xét sáp nhập để tinh gọn tổ chức bộ máy và mở rộng không gian phát triển. TP Đà Nẵng là một trong những tỉnh có thể thuộc diện xem xét sáp nhập ẢNH: P.V Dự kiến giữ nguyên 11 tỉnh, sáp nhập 52 tỉnh Trao đổi với Tiền Phong về các gợi ý đặt tên mà Bộ Nội vụ nêu ra, ông Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng, tên gọi ĐVHC mới sau khi sáp nhập là vấn đề được nhiều người dân quan tâm. Bởi tên gọi không chỉ là địa danh địa lý mà còn là văn hóa và thân thuộc đối với mỗi người dân. Do đó, việc giữ lại các tên gọi có giá trị lịch sử truyền thống và gắn với số thứ tự cũng là một cách hợp lý. Ông Chức dẫn ví dụ như Đà Lạt, Sapa, Quy Nhơn, Hội An…, nếu giữ được là rất tốt, vì nó không chỉ quen thuộc với người dân trong nước mà còn đối với cả khách du lịch quốc tế. Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cũng cho rằng, việc đặt tên gọi đơn vị hành chính như thế nào cần phải đặt trên nền tảng văn hóa và yêu cầu phát triển mới của đất nước. Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, các loại giấy tờ đã được cơ quan có thẩm quyền cấp cho cá nhân, công dân, tổ chức trước khi thực hiện sắp xếp theo đơn vị hành chính cũ nếu chưa hết thời hạn theo quy định vẫn được tiếp tục sử dụng. Các cơ quan sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức khi thực hiện các thủ tục chuyển đổi các loại giấy tờ và không thu các loại phí, lệ phí khi thực hiện việc chuyển đổi do thay đổi địa giới đơn vị hành chính. TP Hội An tỉnh Quảng Nam ẢNH: INTERNET
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==