15 nThứ Ba n Ngày 25/3/2025 THỜI SỰ Theo ghi nhận nhiều năm trước, cá sấu xiêm từng phân bố rải rác ở các sông lớn, hồ và vùng đầm lầy, nơi có dòng chảy chậm thuộc các tỉnh Tây Nguyên và Nam bộ, nhất là khu vực rừng U Minh Thượng của Kiên Giang. Hơn 40 năm qua, loài này gần như biến mất khiến các nhà khoa học từng tin rằng, chúng đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên. Mãi đến năm 2005, khi tiến hành chương trình nghiên cứu bảo tồn đa dạng sinh học của các loài và các hệ sinh thái tại lòng hồ thủy điện và lưu vực Sông Hinh (Phú Yên), các nhà khoa học của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã phát hiện ra loài cá sấu này, làm dấy lên hy vọng về sự tồn tại của chúng ngoài tự nhiên. Tuy nhiên, năm 2012, xác một cá sấu xiêm được ghi nhận tại khu vực này khiến người ta lo ngại về cá thể cuối cùng của loài ngoài tự nhiên đã bị tuyệt chủng. Hiện nay, có một quần thể sinh sống ở Vườn Quốc gia Cát Tiên nhưng là quần thể được giới bảo tồn tái thả phục hồi. Một số cá thể ghi nhận gần đây ở các kênh và hồ nhân tạo thuộc miền Trung và miền Nam có thể là cá sấu từ các trại nuôi thoát ra. Riêng tại rừng U Minh Thượng, nơi từng là “vương quốc” của loài cá sấu này, hơn 40 năm chưa ghi nhận dấu vết. Các nhà khoa học cho rằng, nạn săn bắt cạn kiệt làm thực phẩm, sản phẩm da và buôn bán cũng như sinh cảnh sống bị suy thoái bởi chiến tranh, sản xuất nông nghiệp, ô nhiễm nguồn nước và xây dựng đập thủy điện đã đẩy loài cá sấu xiêm đến bên bờ tuyệt chủng. Các nhà khoa học cũng lo ngại, một số cá thể nuôi nhốt có thể bị lai với loài cá sấu nước lợ hoặc cá sấu Cuba, nếu không được quản lý tốt có thể làm ảnh hưởng đến quần thể thuần chủng trong tự nhiên của loài. Giới bảo tồn đề xuất bảo vệ sinh cảnh sống của loài trong tự nhiên, giảm thiểu tác động của con người trong vùng phân bố của loài. Quản lý các hoạt động săn bắt, buôn bán trái pháp luật. Tuyên truyền nhằm hạn chế tác động của con người đến sinh cảnh sống cũng như đến quần thể của loài. Đặc biệt, nhân nuôi sinh sản để phục hồi quần thể trong tự nhiên và phục vụ nhu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. NGUYỄN HOÀI Chiều 23/3, ông Nguyễn Việt Dũng cùng phóng viên Tiền Phong đến Cụm di tích lịch sử, danh thắng Vũng Đục tại phường Cẩm Đông, TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh để kiểm tra những phản ánh mà Tiền Phong đã nêu. ĐƠN VỊ QUẢN LÝ ĐÃ TÁC ĐỘNG NHỮNG GÌ? Trước đó, Tiền Phong có loạt bài phản ánh về việc đơn vị quản lý hệ thống 5 hang động có dấu hiệu vi phạm khi tác động tiêu cực đến hệ thống hang động và biến nơi này thành điểm tổ chức sự kiện, ăn uống, hòa nhạc với quy mô lớn, sức chứa lên đến hàng nghìn người. Theo giải trình từ đại diện Công ty TNHH Du lịch Vũng Đục (đơn vị đang quản lý, vận hành và khai thác 5 hang động Vũng Đục), từ những năm 2000, đơn vị đã vận chuyển nguyên vật liệu lên khu vực 5 hang để san lấp, cải tạo và làm bậc thang để người dân và du khách di chuyển thuận tiện. Việc cải tạo đã có tác động đến hệ thống 5 hang động. Đặc biệt, đơn vị quản lý thừa nhận đã đục thông một số vị trí trong hang để kết nối thông suốt cả 5 hang động. Đơn vị cũng đổ bê tông các bậc lên xuống, nền hang để thuận tiện cho du khách di chuyển, tham quan. Công ty TNHH Du lịch Vũng Đục cũng đầu tư hệ thống dây điện chạy chằng chịt tại nhiều vị trí cùng với hệ thống chiếu sáng tạo màu được lắp đặt dọc khu vực hang động. Dọc lối đi và trong hang Cung Đình, đơn vị quản lý cho xây dựng hệ thống nhà vệ sinh. Nhưng vấn đề xử lý vệ sinh vẫn chưa được chú trọng, công ty cho xả thẳng ra môi trường. Tại một số vị trí trong hang, đoàn công tác phát hiện rất nhiều chum được buộc, niêm phong. Trên chum có ghi “Rượu chua - Hang núi Quốc tửu” kèm số điện thoại cầm tay. Khi được hỏi nguồn gốc và những chum này có phải chứa rượu hay không, đơn vị quản lý trả lời, những chum này chỉ trưng bày bên trong hang để tạo cảnh quan gây tò mò cho du khách, bên trong chum không có rượu. Ngoài ra, trong quá trình vận hành, Công ty từng tổ chức nhiều sự kiện, hoạt động teambuilding, ăn uống tại khu vực hang. Ngoài ra, đơn vị quản lý đã tự ý xây dựng 2 nhà vệ sinh ngay bên trong hang động này. Tại thời điểm kiểm tra, 1 nhà vệ sinh bên trong hang Cung Đình đã được Công ty cho phá dỡ. GIÁM ĐỐC SỞ VHTT&DL NÓI GÌ? Sau khi kiểm tra thực tế toàn bộ 5 hang động, ông Nguyễn Việt Dũng khẳng định, nội dung Tiền Phong phản ánh về việc đơn vị quản lý tác động đến hệ thống 5 hang động này là đúng. Theo ông Dũng, đơn vị quản lý đã tự ý tác động, cải tạo và xây dựng một số hạng mục trong hang động khi chưa được sự đồng ý, chấp thuận của cơ quản lý nhà nước. Ngoài ra, việc tổ chức sự kiện có ăn uống và ca sĩ biểu diễn nhưng chủ đầu tư chưa được cơ quan chức năng cấp phép. Sau khi đi thực tế kiểm tra, Giám đốc Sở VHTT&DL Quảng Ninh nhận thấy hệ thống 5 hang động tại đây có cấu tạo địa chất phong phú và rất đẹp, trong hang có nhiều khối nhũ đá có hình thù đẹp, lấp lánh. Ông yêu cầu đơn vị quản lý (Công ty TNHH Du lịch Vũng Đục) có biện pháp bảo vệ, tôn tạo và khai thác hệ thống hang động này một cách phù hợp. Cần phải xây dựng đề án, kế hoạch có các đánh giá tác động môi trường, đánh giá chịu tải và được cơ quan chức năng có thẩm quyền phê duyệt trước khi đưa vào khai thác. Ông Dũng cũng yêu cầu đơn vị quản lý cụm di tích trước mắt phá dỡ toàn bộ hai nhà vệ sinh nằm bên trong hang Cung Đình, trả lại hiện trạng ban đầu và sớm thuê đơn vị tư vấn về lập quy hoạch, xin giấy phép để khai thác, hoạt động theo quy định. QUỐC NAM - HOÀNG DƯƠNG Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Quảng Ninh, khẳng định phản ánh của Tiền Phong về việc 5 danh thắng hang động bị “hô biến” thành nhà hàng là đúng sự thật và yêu cầu đơn vị quản lý có ngay biện pháp xử lý. Vùng đất U Minh Thượng (Kiên Giang) từng là vương quốc của loài cá sấu xiêm. Tuy nhiên, hơn 40 năm qua, loài động vật này hiếm khi được ghi nhận ngoài tự nhiên ở Việt Nam; các nhà khoa học xếp chúng vào nhóm cực kỳ nguy cấp. Yêu cầu đơn vị quản lý xử lý ngay Cá sấu xiêm gần như biến mất Sau khi nghe kết luận của Giám đốc Sở VHTT&DL Quảng Ninh, bà Phạm Thị Thu Hương, Giám đốc Công ty TNHH Du Lịch Vũng Đục, thừa nhận những tác động đến các hang động là chưa hợp lý, Công ty sẽ sớm tháo dỡ và thuê đơn vị tư vấn, thiết kế lập đề án khai thác hang động một cách bài bản và tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật. Bà Hương mong muốn chính quyền tạo điều kiện để đơn vị lập đề án chi tiết, tiếp tục quản lý, khai thác hệ thống 5 hang động. Cá sấu xiêm Ông Nguyễn Việt Dũng (đi đầu), Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Quảng Ninh, trực tiếp đi kiểm tra những phản ánh mà Tiền Phong đã nêu VỤ 5 HANG ĐỘNG BIẾN THÀNH NHÀ HÀNG: Thanh tra dự án hồ chứa nước gần 300 tỷ đồng Ngày 24/3, Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, vừa ban hành thông báo kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh tại cuộc họp nghe báo cáo các nội dung liên quan dự án hồ chứa nước Lộc Đại, huyện Quế Sơn. Theo thông báo kết luận, tại cuộc họp ngày 13/3, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng giao Thanh tra tỉnh tổ chức thanh tra toàn diện việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai, môi trường, đầu tư, xây dựng đối với dự án hồ chứa nước Lộc Đại; làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan theo quy định; báo cáo kết quả về UBND tỉnh để chỉ đạo xử lý. Giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh (chủ đầu tư) tiếp thu ý kiến của các sở, ngành, địa phương tại cuộc họp để bổ sung, hoàn thiện lại báo cáo về tình hình, kết quả thực hiện đầu tư dự án Hồ chứa nước Lộc Đại. Dự án hồ chứa nước Lộc Đại được triển khai thi công từ năm 2018, với vốn đầu tư hơn 291 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án được ấn định là từ năm 2018 đến năm 2020. Sau đó, dự án được cho phép kéo dài tiến độ đến hết tháng 12/2025. Quảng Nam đã cấp phép cho Công ty TNHH Đầu tư phát triển nông lâm Quảng Nam khai thác đá thạch anh và đất san lấp trong lòng dự án. Gần đây, do vướng mặt bằng và thiếu đất đắp nên dự án dừng triển khai, trên công trường chỉ có hoạt động khai thác khoáng sản của doanh nghiệp. HOÀI VĂN Ngoài cá sấu xiêm, Việt Nam cũng từng là nơi sinh sống của cá sấu hoa cà. Loài này từng được ghi nhận ở Cần Giờ, vùng biển Côn Đảo và Phú Quốc. Lần gần đây nhất có thông tin về loài là năm 1994 tại đảo Phú Quốc nhưng không có minh chứng mẫu vật. Các nhà khoa học cho rằng loài này đã biến mất và xếp chúng vào nhóm tuyệt chủng ngoài tự nhiên trong Sách đỏ Việt Nam.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==