Theo Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), việc sử dụng thuốc lá gây ra gánh nặng lớn về bệnh tật và tử vong, đe dọa đến sự phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam. Cứ mỗi năm, hơn 84.500 người Việt Nam chết do hút thuốc chủ động và 18.800 người chết do bị phơi nhiễm khói thuốc thụ động. Đa phần các trường hợp tử vong đều xảy ra ở độ tuổi lao động, dẫn đến mất mát lực lượng lao động và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế trong lâu dài. Tác hại do thuốc lá không chỉ tạo gánh nặng y tế mà còn đe dọa khả năng Việt Nam đạt được các mục tiêu quốc gia về kiểm soát thuốc lá và y tế, đặc biệt là trong bối cảnh cam kết thực hiện Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) liên quan đến sức khỏe. Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá, chính sách giá và thuế là một trong những giải pháp quan trọng nhất trong việc kiểm soát tiêu dùng thuốc lá, góp phần giảm tỉ lệ hút thuốc đến 50%. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, mức thuế và giá thuốc lá tại Việt Nam vẫn đang ở mức thấp so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Mặc dù Việt Nam đã ba lần tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá (năm 2008, 2016 và 2019), nhưng các lần tăng vẫn chưa đạt đến mức đủ lớn để đảm bảo hiệu quả giảm hút thuốc. KIẾN NGHỊ CẢI CÁCH CHÍNH SÁCH THUẾ Báo cáo mới nhất của WHO, năm 2024 cho thấy, ước tính chi phí y tế và kinh tế do thuốc lá gây ra ở Việt Nam lên tới 108 nghìn tỉ đồng, tương đương 1,14% GDP năm 2022, cao gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia... Tại hội thảo do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược (VESS) tổ chức mới đây, ông Đào Thế Sơn - Liên minh Quốc tế phòng chống lao và bệnh phổi cho biết, nếu tăng thuế sẽ giảm số người hút thuốc lá, từ đó nâng cao sức khỏe và lực lượng lao động. Trong trường hợp không tăng thuế, từ nay tới năm 2030 Việt Nam sẽ có thêm 2,46 triệu người hút thuốc lá. Khi giá thuốc lá tăng, khả năng tiếp cận của các nhóm đối tượng này sẽ giảm, từ đó giúp hạn chế số người nghiện thuốc lá và giảm tỉ lệ mắc các bệnh liên quan. Chia sẻ tại một hội thảo gần đây, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp (CIEM), nhấn mạnh rằng Việt Nam cần vững tin rằng tăng thuế thuốc lá là một chiến lược hiệu quả để giảm tiêu dùng, đặc biệt đối với người có thu nhập thấp và trẻ em. WHO khuyến nghị Việt Nam cần bổ sung thuế tuyệt đối và tăng thuế theo lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập, hướng tới mức thuế tối ưu chiếm 75% giá bán lẻ. Tính toán của WHO cho thấy, với phương án 2 của Bộ Tài chính đưa ra trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, nếu năm 2026 tỉ lệ thuế là 75% cộng với mức thuế tuyệt đối là 5.000 đồng/bao, mỗi năm sau mức thuế tuyệt đối tăng thêm 1.000 đồng/bao và đến năm 2030, thuế tăng lên 10.000 đồng/bao sẽ giúp giảm 2,9 điểm phần trăm tỉ lệ người trưởng thành hút thuốc vào năm 2030 so với năm 2020 và đóng góp thêm 21,8 nghìn tỉ đồng tăng thu ngân sách. Tuy nhiên, cũng theo tính toán của WHO thì để đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá, ngoài mức thuế tỉ lệ 75%, mức thuế tuyệt đối cần thiết áp dụng đến năm 2030 là 15.000 đồng/bao và ngân sách nhà nước có thể tăng thu thêm 29 nghìn tỉ đồng. Trong khi các công ty thuốc lá luôn tìm cách trì hoãn việc tăng thuế với lí lẽ việc này có thể làm tăng buôn lậu thuốc lá. Tuy nhiên, theo thống kê, tiêu thụ thuốc lá lậu ở Việt Nam ước tính giảm từ 20,7% năm 2012 xuống còn 13,7% vào năm 2017, được xác định là nhờ các nỗ lực tăng cường thực thi chống buôn lậu mạnh hơn. HÀ MINH Bộ Y tế nhận định, bệnh sởi có nguy cơ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. Đặc biệt các địa phương cần hết sức thận trọng với nguy cơ bùng phát. Bộ đã ban hành quyết định thành lập 6 đoàn kiểm tra, giám sát, hướng dẫn, chỉ đạo công tác phòng, chống dịch và triển khai chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng, chống bệnh sởi. PGS.TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo, sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính và nguy hiểm, lây qua đường hô hấp do virus họ Paramyxoviridae gây nên. Thời gian gần đây, Viện liên tục tiếp nhận nhiều ca bệnh là người lớn mắc sởi. Virus sởi rất dễ lây theo đường không khí hoặc giọt bắn, đối tượng cảm thụ là trẻ em chưa được tiêm phòng hoặc người lớn khi lượng kháng thể trong máu suy giảm. TS. Cao Việt Tùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, từ năm 2024 đến ngày 13/3/2025, đơn vị ghi nhận 3.107 ca bệnh sởi, trong đó hơn 50% phải nhập viện. “Năm 2024, bệnh viện ghi nhận 796 ca mắc sởi nhập viện, nhưng chỉ gần 3 tháng đầu năm 2025 đã có 1.367 trường hợp. Đặc biệt, tỉ lệ trẻ mắc sởi chưa tiêm chủng chiếm khá cao. Qua điều tra 1.459 bệnh nhân trên 9 tháng tuổi mắc sởi nhập viện, có 50% trẻ chưa tiêm vắc xin phòng bệnh”, bác sĩ Tùng thông tin. Theo TS. Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), bệnh sởi lây lan nhanh nhất trong số các bệnh truyền nhiễm, bệnh lây qua không khí khi người bị nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%. Bệnh sởi đã từng xảy ra những đợt dịch lớn, theo chu kì khoảng 5 năm do sự tích lũy các đối tượng chưa có miễn dịch đối với bệnh sởi trong cộng đồng. Bệnh sởi rất dễ lây lan và thường gây thành dịch. Trước đây hầu hết trẻ em đều mắc sởi. Việc triển khai rộng rãi tiêm vắc xin sởi trong nhiều năm đã khống chế thành công bệnh sởi. Tuy nhiên, bệnh sởi có xu hướng tăng cao từ cuối năm 2024 và tiếp tục gia tăng trong những tháng đầu năm 2025. Đa số trường hợp mắc bệnh ở nhóm trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi (72,7%). Chủ yếu bệnh nhân mắc sởi đều không được tiêm vắc xin phòng bệnh sởi hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng (chiếm hơn 95%). Để ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát cần bao phủ vắc xin từ trên 95% với 2 liều vắc xin phòng sởi trong cộng đồng. Do đó, các chuyên gia dịch tễ khuyến cáo các địa phương đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng để tăng miễn dịch cộng đồng. Ngoài ra, cần giám sát phát hiện bệnh nhân tại cơ sở y tế và cộng đồng, kịp thời xử lí, không để dịch lây lan rộng. Thống kê của ngành Y tế cho thấy bệnh ghi nhận chủ yếu ở các thành phố lớn, di biến động dân cư cao, tuy nhiên đã có xu hướng gia tăng tại các tỉnh miền núi. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, viêm não, có thể dễ dẫn đến tử vong. Do chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh. THÁI HÀ 15 nThứ Bảy n Ngày 22/3/2025 XÃ HỘI Hiện nay dịch sởi tiếp tục diễn biến phức tạp, một số địa phương ghi nhận số ca mắc cao. Bộ Y tế cho biết, bệnh sởi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em do các biến chứng viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng và suy dinh dưỡng. Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận hơn 103.000 ca tử vong liên quan đến việc sử dụng thuốc lá. Việc cải cách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá được xem là một giải pháp quan trọng, giúp ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng do thuốc lá gây ra. Tăng cường tiêm vắc xin ngăn dịch sởi bùng phát Ngăn chặn tác hại thuốc lá bằng chính sách thuế Để nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh sởi, Bộ Y tế đã ban hành kế hoạch tiêm chủng vắc xin phòng, chống dịch sởi năm 2025 đợt 2 tại 54 tỉnh, thành phố. Cụ thể, trẻ từ đủ 6 tháng đến dưới 9 tháng tuổi sẽ được tiêm 1 mũi vắc xin sởi. Ngoài ra, trẻ từ 6-10 tuổi chưa tiêm chủng hoặc chưa tiêm chủng đủ mũi vắc xin chứa thành phần sởi sẽ được tiêm 1 mũi vắc xin chứa thành phần sởi. Trẻ từ 1-5 tuổi chưa được tiêm đủ mũi vắc xin chứa thành phần sởi thì được tiêm bù mũi. Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương khẩn trương triển khai và bảo đảm kết thúc việc tiêm chủng chậm nhất trong ngày 31/3. Chiến dịch truyền thông mang thông điệp “Tăng thuế thuốc lá – Giảm bệnh tật, đói nghèo” diễn ra trong tháng 4 và tháng 5/2025 sẽ nhấn mạnh lợi ích kép của việc tăng thuế: giảm tiêu dùng thuốc lá, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Chiến dịch sẽ được triển khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng, bao gồm truyền hình, báo in, báo điện tử, mạng xã hội (Facebook, YouTube, Tiktok), hệ thống gần 9.000 màn hình LED tại thang máy các tòa nhà cao tầng ở Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM, cùng với sự tham gia của các tổ chức đoàn thể. Thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam hiện ở mức thấp so với các quốc gia Tiêm vắc xin sởi cho trẻ ở TTYT quận Hai Bà Trưng
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==