8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Tư n Ngày 8/1/2025 NGHỊ QUYẾT GIỮ RỪNG CỦA NGƯỜI MÔNG NÀ HẨU Nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái có 5.640 ha, trong đó rừng tự nhiên đặc dụng trên 4.500 ha. Rừng Nà Hẩu như mái nhà chung của 502 hộ đồng bào người Mông với hơn 2.500 nhân khẩu. Cuộc sống của người dân nơi đây sống chủ yếu nhờ rừng, nương tựa vào rừng, rừng vừa là nguồn sống, vừa là không gian linh thiêng cần được bảo vệ. Dù cuộc sống của người dân còn nhiều khó khăn nhưng mái nhà chung ấy bao đời nay đã được đồng bào Mông đồng lòng gìn giữ bằng những luật tục truyền từ đời này sang đời khác. Có mặt tại Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu trong những ngày giá rét giữa mùa đông, xung quanh là không khí mát lạnh với những lớp sương mù dày đặc, bao bọc bốn xung quanh những ngôi nhà sàn cổ kính là những tán rừng nguyên sinh sâu thẳm, nằm ẩn hiện dưới lớp sương dày. Cuộc sống của người dân nơi đây bình dị, giản đơn nguyên sơ và mộc mạc. Dọc tuyến từ trung tâm huyện Văn Yên đến với xã Nà Hẩu, những cây gỗ to 2 -3 người ôm vẫn ẩn hiện ngay sát đường đi, như chứng minh cho sự tồn tại trường tồn của khu bảo tồn này. Vừa di chuyển trên xe của đoàn Hạt kiểm lâm huyện Văn Yên đi tuần tra, bảo vệ rừng, chị Nguyễn Thị Tuyết - Phó Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Văn Yên vừa trao đổi về lịch sử của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu. Chị Tuyết tâm sự, đây là khu rừng nguyên sinh có lịch sử lâu đời, cấu trúc rừng chưa bị phá vỡ, hệ thực vật rừng của có 396 loài, trong đó có 27 loài thực vật quý hiếm có tên trong Sách đỏ Việt Nam. Về động vật rừng, tại đây có khoảng 72 loài thú, 240 loài chim, 48 loài bò sát…, trong đó có nhiều loài có giá trị có tên trong Sách đỏ Việt Nam và Danh lục đỏ thế giới như sơn dương, gấu, vượn đen tuyền, voọc xám, rùa đầu to, kỳ đà hoa. Ngoài ra, khu vực rừng trong vùng lõi của khu bảo tồn còn là nơi sinh sống của một số loài chim có vùng phân bố hẹp, trong đó có một số loài chim bị đe dọa toàn cầu như hồng hoàng, gà lôi… Chị Tuyết lý giải, năm 2006, khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu được thành lập, nhưng bà con đã sinh sống từ lâu ở đây, điều lạ là dù không có ai quản lý trước đây Đối với người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, lễ cúng rừng (Tết rừng) có từ khi tổ tiên ngàn đời di cư đến đây lập làng, lập bản và trở thành sắc thái văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng của người Mông nơi đây. Những cánh rừng nguyên sinh tại khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu được bà con bảo vệ nghiêm ngặt Sau lễ cúng rừng, người dân cùng thề giữ rừng và ăn bữa cơm đoàn kết Theo giám tuyển Ace Lê, Giám đốc thị trường Việt Nam của Sotheby’s, hiện khoảng 70% người mua tranh là người Việt, một sự thay đổi đáng kể so với thời kỳ đất nước mới mở cửa. NGƯỜI VIỆT CHỊU CHI Sự quan tâm đặc biệt đến các tác phẩm Đông Dương, dòng tranh vốn được đánh giá cao cả về giá trị nghệ thuật và lịch sử được coi là một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất để đánh giá mức độ “sôi động” của thị trường tranh Việt. Trong hai năm gần đây, thị trường mỹ thuật Việt Nam đã chứng kiến một số thương vụ mua bán tranh có giá trị lớn. Theo thống kê của Sotheby’s, 19 tác phẩm của các danh họa Việt Nam đã đạt mức giá triệu USD trên thị trường đấu giá quốc tế. Trong số đó, danh họa Lê Phổ dẫn đầu với 7 tác phẩm, tiếp theo là Mai Trung Thứ và Phạm Hậu, mỗi người có 3 tác phẩm đạt mức giá này. Đơn cử, Chân dung cô Phương của Mai Trung Thứ, được bán với giá 3,1 triệu USD. Dáng hình trong vườn của Lê Phổ đạt mức giá 2,29 triệu USD. Khỏa thân của Lê Phổ, được bán với giá 1,4 triệu USD… Sự gia tăng số lượng các tác phẩm nghệ thuật Việt Nam đạt mức giá triệu USD trên thị trường quốc tế là một tín hiệu tích cực, khẳng định sức hút và giá trị của nghệ thuật Việt Nam trong mắt các nhà sưu tầm và giới chuyên môn toàn cầu. Đáng chú ý, số lượng tranh Đông Dương được các nhà sưu tầm Việt Nam mua về cũng được tính là con số “đáng kể”. Mới đây nhất, bức Em bé ôm gà thuộc dòng mỹ thuật Đông Dương của Lê Phổ đã được một nhà sưu tầm Việt Nam mua lại từ Mỹ. Trong một cuộc trò chuyện về sức khỏe nghệ thuật diễn ra tại Hà Nội, giám tuyển Ace Lê chia sẻ: “Trong hơn 30 năm qua, các tác phẩm của danh họa Việt thường được giao dịch bởi các nhà sưu tầm phương Tây. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người Việt sẵn sàng chi trả mức giá cao để đưa các tác phẩm này trở về quê hương”. Vị giám tuyển này cũng cho biết, sau 30 năm kinh doanh tranh của các danh họa Việt với những suy nghĩ và hệ giá trị “vị phương Tây”, sàn Sotheby’s thấy rõ nhu cầu hồi hương tranh của nhà sưu tầm Việt nên đã tuyển dụng người trong nước để phụ trách, quảng bá, trao đổi tranh bằng tiếng Việt. “Ở giai đoạn đất nước mới mở cửa, có khoảng 90% là người mua nước ngoài vì đơn giản họ có thu nhập cao hơn. Bây giờ thì ngược lại, 70% người mua hầu hết là trong nước. Họ mua cả tranh Đông Dương vốn là tranh có giá trị cao và thanh khoản cao, mua cả tranh nghệ sỹ trẻ”, Ace Lê nói. Trên thực tế, không ít các họa sĩ đương đại Việt đang giao dịch tranh từ vài nghìn tới thậm chí cả trăm nghìn USD trong thị trường sơ cấp. Tuy nhiên, hiện nay đa số tác phẩm nghệ thuật đương đại Việt Nam đều chưa xuất hiện trên sàn đấu giá, dù giao dịch sơ cấp bên ngoài nhiều, chủ yếu Những năm gần đây, thị trường mỹ thuật Việt Nam có những bước chuyển tích cực, ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ sức mua từ các nhà sưu tầm trong nước. Không ít các họa sĩ đương đại Việt đang giao dịch tranh từ vài nghìn tới thậm chí cả trăm nghìn USD trong thị trường sơ cấp Tết rừng, mĩ tục của người Mông nVĂN ĐỨC PHÓNG SỰ Thị trường tranh Việt vẫn sơ cấp, “Tranh giả không chỉ là vấn đề riêng của một thị trường nhỏ mà còn là rào cản lớn đối với việc xây dựng hình ảnh và giá trị nghệ thuật quốc gia. Nếu không giải quyết triệt để, nó sẽ tiếp tục kìm hãm sự phát triển của thị trường mỹ thuật Việt Nam, ảnh hưởng đến cả trong nước lẫn quốc tế. Đây là lúc cần sự chung tay từ các nghệ sĩ, nhà quản lý và người yêu nghệ thuật để lấy lại niềm tin và khẳng định vị thế của tranh Việt trên bản đồ thế giới”. Giám tuyển HUY QUÂN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==