Dòng tên của các liệt sĩ hy sinh trong trận chiến Gạc Ma ngày 14/3/1988 vừa được khắc thêm lên bia tưởng niệm ở đình làng Nại Nam (quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng), cùng với những đồng đội tuổi xuân đã nằm lại trùng khơi 37 năm trước. CẠNH ĐỒNG ĐỘI, MẸ ẤM LÒNG Năm nào đến dịp 14/3, bà Huệ cũng đến thắp hương cho con và các đồng đội, cùng những người mẹ khác nhắc nhớ về giọt máu của mình đã hòa vào sóng nước đại dương. Riêng năm nay, mẹ đến đình làng Nại Nam thật sớm vì nóng lòng muốn xem dòng tên con trai của mình khắc trên tấm bia. Mẹ kể, Thế của mẹ rất hiền, hồi đó nhập ngũ, anh thường viết thư về dặn mẹ giữ sức khỏe. Chẳng được bao lâu, cả nhà rụng rời nghe tin con mất tích trong trận hải chiến Gạc Ma sáng 14/3/1988. “Đến nay đã gần 40 năm mất con, tôi vẫn nhớ như in khuôn mặt, dáng dấp của Thế. Nhà tôi làm mộ gió cho con ở nghĩa trang gia tộc. Mỗi lần tới đình làng Nại Nam thắp nhang, dù không thấy tên con trên tấm bia nhưng tôi biết ngày 14/3 không ai quên con cả. Vậy mà hôm nay, dòng tên con - Lê Thế đã nằm cùng với đồng đội, tôi ấm lòng vô cùng”, mẹ nghẹn ngào. Lặn lội từ tỉnh Quảng Nam ra Đà Nẵng từ sớm, ông Nguyễn Bá Hùng, anh trai liệt sĩ Nguyễn Bá Cường không giấu được xúc động khi nhìn thấy dòng tên em trai trên bia tưởng niệm. Ông Hùng lúc rưng rưng, lúc mãn nguyện vì cuối cùng, đứa em thua mình 10 tuổi hy sinh từ 37 năm trước đã được “nằm chung” với những chàng trai Quảng Nam, Đà Nẵng nằm lại Gạc Ma năm ấy. “Cả nhà tôi khi nghe tin tên em sẽ được khắc thêm trên bia tưởng niệm, cùng với các chiến sĩ hy sinh trong trận Gạc Ma ai cũng mừng và xúc động vì những người đang sống không quên sự cống hiến, hy sinh của em. Hơn nữa, đây cũng là điều khiến những gia đình liệt sĩ Gạc Ma thêm gắn bó với nhau hơn”, ông trải lòng. Cũng như mẹ Huệ, ông Hùng, ông Trần Mạnh Dũng (phường Bình Hiên, quận Hải Châu, Đà Nẵng) chẳng hề quên ký ức đau thương về cậu em trai Trần Mạnh Việt hy sinh khi chưa tròn đôi mươi. Ông Dũng nhớ như in, anh Việt vào quân ngũ chưa được 2 năm thì mất. Khi nhận tin, ở nhà chỉ có cha anh, anh đi làm ở miền Nam vội vã khăn gói trở về. Cả gia đình ngày đêm khẩn cầu phép màu xảy ra nhưng đều là vô vọng. Sau ngần ấy năm, nỗi đau có chút nguôi ngoai vì thời gian chữa trị và sự quan tâm của chính quyền, các tổ chức đoàn thể, nhân dân, nhất là Ban liên lạc Truyền thống Bộ đội Trường Sa TP Đà Nẵng. Và năm nay, nhìn thấy tên em trên tấm bia tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, ông thấy gia đình được an ủi sẻ chia, vừa thấy tự hào hơn vì đứa em non dại của mình quả cảm nằm xuống cho dân tộc. ĐAU ĐÁU TÊN ANH Ba dòng tên liệt sĩ Lê Thế, Trần Mạnh Việt và Nguyễn Bá Cường trên tấm bia cũng chính là nỗi đau đáu của Ban liên lạc Truyền thống Bộ đội Trường Sa thành phố Đà Nẵng trong suốt nhiều năm trời. Ông Nguyễn Văn Tấn, Trưởng Ban liên lạc cho hay từ nhiều năm nay Ban kết nối, chăm sóc, tri ân 10 gia đình thân nhân liệt sĩ Gạc Ma tại Quảng Nam, Đà Nẵng. Năm nào tới dịp này, các gia đình cũng tề tựu về thắp hương. Nhưng trên tấm bia tại đình làng Nại Nam ở Hòa Cường Bắc chỉ khắc tên những anh hùng liệt sĩ hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, và các anh hùng liệt sĩ hy sinh bảo vệ Tổ quốc, trong đó có 7 liệt sĩ Gạc Ma. Những anh hùng này đều ở phường Hòa Cường Bắc nơi ngôi đình tọa lạc. 3 liệt sĩ vừa được khắc tên nói trên quê ở nơi khác của Quảng Nam và Đà Nẵng. “Nhiều người đến động viên các mẹ, nhìn lên bia hỏi tên con mẹ ở đâu, các mẹ nói không có trên này, chúng tôi biết dù không nói ra nhưng chắc hẳn các gia đình có chút chạnh lòng, tủi thân. Và chúng tôi cũng vô cùng áy náy”, ông Tấn tâm sự. Sau nhiều năm ray rứt, tháng 8/2024, Ban liên lạc đã làm tờ trình xin thành phố bổ sung tên liệt sĩ Gạc Ma vào bia tưởng niệm tại đình Nại Nam. Thành phố thống nhất, cuối năm 2024, khi đình làng Nại Nam và bia tưởng niệm trùng tu đã khắc thêm tên 3 liệt sĩ vào, cùng hàng với 7 liệt sĩ Gạc Ma. Vậy là 10 Dòng tên con khắc trên bia Mẹ Trần Thị Huệ rưng rưng khi tên con - liệt sĩ Lê Thế được khắc trên tấm bia tưởng niệm ẢNH: THANH HIỀN “Năm nay mẹ thấy tên con cùng đồng đội, đủ 10 người con của Quảng Nam, Đà Nẵng hy sinh năm đó trên tấm bia. Mẹ xúc động lắm, thấy con như ở cạnh bên mình”, bà Trần Thị Huệ (phường An Hải Tây, quận Sơn Trà), mẹ liệt sĩ Lê Thế rưng rưng. 4 nThứ Bảy n Ngày 15/3/2025 XÃ HỘI 37 NĂM SỰ KIỆN LÁ THƯ CUỐI CÙNG Sáng 14/3, nhân dân, cán bộ, chiến sĩ khắp mọi miền Tổ quốc đã về Khu tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma (huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa) để dâng hương, dâng hoa tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ. Đến dự lễ tưởng niệm có bà Trương Mỹ Hoa - nguyên Phó Chủ tịch nước - Chủ tịch Quỹ học bổng Vừ A Dính, Chủ nhiệm Câu lạc bộ “Vì Hoàng Sa, Trường Sa thân yêu”. Tại Khu tưởng niệm này còn lưu giữ những hình ảnh, kỷ vật… của các anh hùng liệt sĩ, trong đó có lá thư của liệt sĩ Nguyễn Văn Phương gửi về gia đình đầy xúc động. Mở đầu thư anh gửi lời chúc sức khỏe đến bố mẹ, gia đình và không quên dặn dò đừng lo lắng cho mình. “Về phần con sức khỏe vẫn bình thường. Còn về xin cho con chuyển đơn vị thì thôi bố mẹ ạ, con ở đấy đến lúc ra quân cũng được”. Như có linh cảm trước, anh bảo “Còn gia đình cứ yên tâm đừng nghĩ ngợi nhiều cho con và con ra đi sẽ không hẹn ngày về, bao giờ về thì về thôi chứ bây giờ cũng chẳng được về thăm gia đình nữa đâu” - thư anh viết. Cuối thư anh cũng dặn dò bố mẹ đừng viết thư cho mình nữa vì “viết con cũng không nhận được đâu”. Lá thư được gửi đi 8 ngày trước khi anh hy sinh. Lá thư của liệt sĩ Nguyễn Tất Nam gửi về cho chị gái là bà Nguyễn Thị Hường (huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An) vào ngày 10/3/1988 cũng có nhiều đoạn xúc động: “Nói chung em chỉ nhớ về gia đình mà đã xa 3 năm nay chưa được gặp cha, chị và các em, nhớ cả cháu Quang (con bà Hường - PV) mà không biết làm sao cả. Chỉ mong cho hết nghĩa vụ để về thăm gia đình”, thư có đoạn viết. Anh cũng cho biết đợt này tàu của anh lại đi vận chuyển hàng cho quần đảo Trường Sa và động viên gia đình đừng lo lắng: “Nói chung năm nào tàu chúng em cũng tham gia vận chuyển hàng... Tàu của em là tàu vận tải, chỉ việc vận chuyển hàng ra cho đảo chứ không có việc gì mà chị phải lo cả. Em nói thế chắc chị hiểu và chị nói với cha, không cha nghe đài báo nói cha lại lo cho con mình đang đi ở ngoài đảo”, lá thư cuối cùng của liệt sĩ Nam gửi về gia đình, 4 ngày sau anh hy sinh. CON CỦA LIỆT SĨ GẠC MA: QUYẾT TÂM BẢO VỆ BIỂN ĐẢO CỦA TỔ QUỐC Năm nào cũng vậy, ngày 14/3 hàng năm, thiếu tá Nguyễn Tiến Xuân (con út của liệt sĩ Nguyễn Mậu Phong - Chỉ huy trưởng đảo Gạc Ma) lại đến Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma để thắp nén nhang tưởng nhớ đến bố và các đồng đội của bố. Sáng 14/3/1988, thượng úy Nguyễn Mậu Phong cùng các 37 năm sự kiện Gạc Ma đã trôi qua nhưng những người con đất Việt sẽ mãi không quên 64 liệt sĩ đã ngã xuống để bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Máu các anh đã hòa cùng biển cả, tạo thành một biểu tượng bất khuất của lòng yêu nước. Khúc tráng ca bất tử Nhiều người rất xúc động khi đến thăm Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma Năm 2024, UBND tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức cuộc thi về phương án kiến trúc, cảnh quan công trình Bảo tàng Trường Sa. Bảo tàng Trường Sa sẽ được xây dựng trên khu đất có diện tích 1,71 ha, tiếp giáp với Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma. Mục đích nhằm có thêm điểm tham quan, tìm hiểu văn hóa, lịch sử để góp phần giáo dục truyền thống, nâng cao nhận thức về chủ quyền biển đảo cho các thế hệ, tầng lớp nhân dân.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==