12 QUỐC TẾ n Thứ Năm n Ngày 13/3/2025 Trên Telegram ngày 12/3, ông Konstantin Kosachev, Chủ tịch Ủy ban Các vấn đề quốc tế thuộc Hội đồng Liên bang (Thượng viện) Nga, tuyên bố: “Nga đang tiến lên ở Ukraine, nên với chúng tôi thì khác. Bất kỳ thỏa thuận nào cũng đều phải phụ thuộc vào các điều khoản của chúng tôi, không phải Mỹ. Đây không phải là khoe khoang, mà thực tế là các thỏa thuận vẫn đang được ‘viết’ ở đó, ở mặt trận. Washington cũng nên hiểu điều này”. Trước đó, tại cuộc họp ngày 12/3 ở Jeddah (Ả-rập Xê-út), phía Ukraine tuyên bố sẽ chấp nhận đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn 30 ngày với Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận lệnh ngừng bắn là một “đề xuất tích cực”, bao trùm toàn bộ tiền tuyến chứ không chỉ áp dụng cho giao tranh trên không và trên biển. Sau cuộc họp, Mỹ đã đồng ý nối lại viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết, Washington sẽ chuyển lời đề nghị ngừng bắn cho Nga, và quyền quyết định đang nằm trong tay Mátxcơva. Nga hiện chưa chính thức bình luận về thông tin này. Trả lời phóng viên hãng thông tấn Nga Tass, cựu Đại sứ Mỹ tại Nga Jack Matlock cho rằng, Mátxcơva nên đồng ý với đề xuất ngừng bắn ở Ukraine để “các cuộc đàm phán vì hòa bình” có thể bắt đầu. “Tôi hoan nghênh sự hồi sinh của các cuộc tiếp xúc ngoại giao giữa Mỹ và Nga. Đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày, hiện đã được chính phủ Ukraine chấp thuận, nên được Tổng thống Nga Vladimir Putin thông qua để các cuộc đàm phán hòa bình có thể diễn ra. Điều này sẽ đòi hỏi sự thỏa hiệp của cả hai bên”, ông nói. Những năm gần đây, ông Matlock, từng là đại sứ Mỹ tại Nga từ năm 1987 đến năm 1991, liên tục ủng hộ việc Washington từ chối đối đầu với Nga. Ông chỉ trích Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và chính sách mở rộng của liên minh này, nói rằng NATO đã biến thành một liên minh tấn công thay vì liên minh phòng thủ. Ông cho rằng, Nga sẽ không tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt nếu phương Tây không tiếp tục cố gắng kéo Ukraine vào NATO. QUAN CHỨC TÌNH BÁO NGA-MỸ ĐIỆN ĐÀM Giám đốc Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga (SVR) Sergey Naryshkin và Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) John Ratcliffe đã nhất trí về việc liên lạc thường xuyên để giảm xung đột giữa Mátxcơva và Washington, văn phòng báo chí SVR thông báo ngày 12/3, sau cuộc điện đàm của hai quan chức. “Ngày 11/3, ông Sergey Naryshkin đã có cuộc điện đàm với ông John Ratcliffe. Trong đó, hai bên đã thảo luận về vấn đề tương tác của hai cơ quan tình báo trong các lĩnh vực, và việc giải quyết các tình huống khủng hoảng”, văn phòng thông báo. Hai bên cũng đã đạt được thỏa thuận “về việc duy trì liên lạc thường xuyên giữa các lãnh đạo, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự ổn định và an ninh quốc tế và giảm xung đột trong mối quan hệ giữa Mátxcơva và Washington”. MINH HẠNH (theo Tass, Reuters) Về đề xuất ngừng bắn mà các quan chức Mỹ - Ukraine thống nhất ở Ả-rập Xê-út, một nghị sĩ Nga cho rằng, bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ phải phụ thuộc các điều khoản của Mátxcơva chứ không phải Washington. Binh lính Ukraine thuộc Lữ đoàn Cơ giới độc lập số 65 nghỉ ngơi gần làng Robotyne, tỉnh Zaporizhzhia ẢNH: SHUTTERSTOCK “Khi thỏa thuận có hiệu lực, trong 30 ngày ‘im lặng’, chúng tôi sẽ có thời gian chuẩn bị với các đối tác của mình về mọi khía cạnh cho một nền hòa bình đáng tin cậy và an ninh lâu dài”. Tổng thống Ukraine VOLODYMYR ZELENSKY Nghị sĩ Nga lên tiếng về đề xuất ngừng bắn của Ukraine Trao đổi với phóng viên Tiền Phong ngày 10/3, một chuyên gia Nga nói rằng, Tổng thống Mỹ Donald Trump tự coi mình là nhà đàm phán vĩ đại có thể giải quyết xung đột nhanh chóng, như trong cuộc điện đàm ngày 12/2/2025 với Tổng thống Nga Vladimir Putin, khi ông Trump tuyên bố ông Putin “muốn hòa bình”, và trong các phát biểu chiến dịch rộng hơn của ông Trump về việc chấm dứt “các cuộc chiến không hồi kết”. CHUYỂN HƯỚNG NGUỒN LỰC Ông Trump thường nhấn mạnh việc giảm bớt cam kết của Mỹ ở nước ngoài để chuyển hướng nguồn lực (tài chính, quân sự và chính trị) vào các ưu tiên trong nước như cơ sở hạ tầng hoặc an ninh biên giới. Điều này phù hợp với chương trình “Nước Mỹ trên hết” như chống lạm phát, cải thiện dịch vụ y tế… Ngoài ra, chính quyền Tổng thống Trump đã liên tục xác định Trung Quốc là mối đe dọa dài hạn chính. Quan điểm này được ghi nhận trong Chiến lược An ninh Quốc gia năm 2017 và được lặp lại trong chiến dịch năm 2024 của ông Trump. Một cuộc chiến NgaUkraine kéo dài khiến Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bị phân tâm về tài chính với viện trợ, ngoại giao và phối hợp NATO, làm suy yếu vị thế của Mỹ trong việc đối phó Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nơi căng thẳng về vấn đề Đài Loan, thương mại và công nghệ đang leo thang. Việc chấm dứt chiến tranh có thể cho phép ông Trump chuyển hướng quyết liệt hơn để đối phó Trung Quốc. Tuy nhiên, mong muốn của Tổng thống Trump về sớm kết thúc chiến tranh có thể xuất phát từ sự tiện lợi chính trị, cụ thể là củng cố hình ảnh cá nhân (người giúp kết thúc chiến tranh, có thể giành giải Nobel Hòa bình 2025). “Ông Trump đang gây áp lực buộc Ukraine nhượng bộ về lãnh thổ, không gia nhập NATO”, vị chuyên gia Nga nói. VỊ THẾ CỦA TRUNG QUỐC Xung đột Nga-Ukraine khiến Mỹ và NATO bận rộn về tài chính và quân sự, tốn tiền, tốn vũ khí, làm giảm khả năng tập trung vào khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (vừa khó lôi kéo được đồng minh, đối tác, vừa khó bao vây, cô lập Trung Quốc). Theo đơn vị nghiên cứu RAND, việc cạn kho vũ khí khiến Mỹ khó sẵn sàng cho các xung đột tiềm tàng ở Thái Bình Dương, gián tiếp mang lại lợi ích cho vị thế của Trung Quốc trong các vấn đề Đài Loan, Biển Đông… Trong khi đó, việc Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) trừng phạt, cô lập Nga khiến Nga tăng độ phụ thuộc vào Trung Quốc; xung đột kéo dài khiến Mátxcơva mắc kẹt trong quỹ đạo này, buộc phải cùng Bắc Kinh chống lại trật tự do Washington dẫn dắt. Trao đổi với phóng viên Tiền Phong ngày 10/3, một chuyên gia Trung Quốc nói: “Tôi tin rằng Nga sẽ ký hiệp ước hòa bình sau khi ngừng bắn một phần, như ngừng không kích bằng tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình, UAV tầm xa của cả hai bên, rồi đạt được 3 mục tiêu chiến lược. Đó là kiểm soát được một phần lãnh thổ Ukraine (4 khu vực đã và đang chiếm đóng), trung lập hóa Ukraine (nước này cam kết không gia nhập NATO) và làm suy yếu chính phủ Ukraine hiện nay. Chưa đạt được các mục tiêu chiến lược, Nga sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự. “Trung Quốc muốn hòa bình vì có hòa bình mới có ổn định kinh tế và thương mại toàn cầu, mới củng cố quan hệ với nhau, ví dụ quan hệ Trung Quốc-EU”, vị chuyên gia Trung Quốc nhận định. NỖ LỰC ĐÀM PHÁN Trong khi đó, GS James Borton (Viện Chính sách đối ngoại, Đại học Johns Hopkins, Mỹ) cho rằng, Tổng thống Trump tiếp cận vấn đề theo cách giao dịch, nơi việc chấm dứt cuộc chiến có thể mang lại chiến thắng chính trị, nâng cao hình ảnh của ông như một người đàm phán giỏi, và cho phép ông chuyển sự tập trung sang các ưu tiên khác, như quản lý tốt hơn quan hệ Mỹ-Trung, ứng phó tốt hơn với Triều Tiên, Iran… Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bày tỏ sự ủng hộ đối với các cuộc đàm phán hòa bình và định vị Trung Quốc như một bên trung gian trung lập, nhấn mạnh mong muốn “đóng vai trò mang tính xây dựng” trong việc giải quyết xung đột. “Hơn nữa, Trung Quốc có thể thấy lợi ích trong việc tham gia quá trình hòa bình để tránh bị gạt ra ngoài lề hoặc mất ảnh hưởng trong việc tái thiết Ukraine sau chiến tranh”, GS Borton nhận định. Cuộc chiến hiện nay không gây bất ổn trực tiếp cho Trung Quốc, không làm tổn hại quan hệ với Nga, mà làm phân tán sự chú ý của Mỹ, gây áp lực lên nền kinh tế phương Tây, tạo ra sự chia rẽ trong nội bộ châu Âu và Mỹ. “Bắc Kinh có vẻ muốn cuộc chiến kết thúc sớm theo các điều khoản có lợi cho họ và Mátxcơva”, ông nhận định. THÁI AN Cả Mỹ, Nga và Trung Quốc muốn cuộc xung đột kết thúc sớm, nhưng chỉ khi điều đó phù hợp với chương trình nghị sự, mục tiêu chiến lược rộng lớn hơn của mỗi nước, nếu không tất cả có thể chấp nhận một cuộc xung đột kéo dài hơn. Động lực để Mỹ sớm kết thúc xung đột Nga-Ukraine Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Helsinki, Phần Lan, ngày 16/7/2018 ẢNH: REUTERS
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==