8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Tư n Ngày 12/3/2025 CÔNG PHU NGHỀ LÀM MẮM NHỈ Căn nhà nhỏ của ông Huỳnh Văn Mười 59 tuổi trong ngõ 56 đường Võ Nguyên Giáp (Sơn Trà, Đà Nẵng) là những dãy dài, đủ loại chum gốm. Nhiều chum tuổi đời đã mấy chục năm được ông sưu tầm và tìm mua của bà con ngư dân. Ông Mười nổi tiếng khắp vùng không chỉ là người duy nhất còn làm nghề mắm nhỉ đúng truyền thống, mà còn là “chuyên gia”, “bảo tàng sống” về văn hóa biển của vùng đất Mân Thái - Thọ Quang. Hôm ghé thăm ông Mười đang đóng chai những chai nước mắm vừa được thu hoạch sau hơn 1 năm ủ cá. Nghỉ tay, chỉ về những bộ ngư cụ truyền thống của ngư dân được ông sưu tầm đang để đầy nhà, ông Mười bảo: “Anh em bảo tàng Đà Nẵng vừa qua nhờ mượn ngư cụ, rồi nhờ bài trí trưng bày góc triển lãm văn hóa biển nhân dịp kỷ niệm 50 năm giải phóng Đà Nẵng. Tranh thủ thu hoạch mấy chum mắm để còn giúp anh em”. Nhà làm mắm thế nhưng không hề nghe mùi tanh của cá, mắm như từng ghé các làng nghề mắm khác. Hơi ngạc nhiên, ông Mười liền dẫn ra mở nắp một hũ mắm rồi dùng thanh gỗ sạch khuấy lên. Tuyệt nhiên không nghe mùi hôi tanh mà đó là thơm rất khó tả. Ông bảo: Chả có bí kíp gì. Làm mắm đúng truyền thống của cha ông lấy muối khử mùi tanh, vệ sinh lau chùi hàng ngày thì làm sao có mùi hôi được. Cá được ủ kĩ, phơi nắng liên tục, muối và cá hòa quyện thành tinh túy . Rót một chút nước mắm đỏ au vừa thu hoạch, đưa khách nếm. Một vị đậm đà cùng mùi thơm tỏa ra, thấm theo đầu lưỡi lan tỏa có vị ngọt. “Cái ngon của mắm nhỉ là chỗ đó. Ngon nhưng không hôi, không nồng mùi như các loại mắm khác” . Kéo ghế ngồi bên những chiếc chum ông Mười cho hay, từ nhỏ, ông được học nghề làm mắm từ cha mình là lão ngư Huỳnh Văn Mua nổi tiếng làng chài Mân Thái một thời. Mắm nhỉ làng Mân Thái được người dân làm từ loại cá cơm than - một loại cá cơm lưng có sọc đen nhỏ được đánh bắt tháng 3-4, mùa cá đang sinh sản nên nhiều trứng. Người dân Mân Thái đánh bắt gần bờ nên cá cơm than còn rất tươi đưa về còn nhấp nháy. Những mẻ cá cơm than tươi rói, được loại bỏ sạch các cá khác lẫn vào, rồi để y vị mặn của biển đưa đi ủ với muối tinh chất với tỷ lệ “3 cá 1 muối”. Khi cá gần đầy chum thì rải thêm một lớp muối thật dày, lau chùi sạch sẽ và Nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập báo Tiền Phong, Trưởng Ban tổ chức khẳng định, việc chấm điểm được thực hiện khách quan, công tâm và dựa trên những tiêu chí rõ ràng. “Ban giám khảo đạt được sự đồng thuận cao về kết quả. Giám khảo bám sát tiêu chí của Ban tổ chức, điều lệ cuộc thi, đồng thời quan sát thực tế và cảm nhận của từng giám khảo để chọn ra những thí sinh xứng đáng nhất. Bất cứ ứng viên nào khi được xem xét đều được đánh giá khách quan, không chỉ qua một phần thi mà cả quá trình”, Trưởng Ban tổ chức nhận định. Á hậu 1 Hoa hậu Việt Nam 2020 Phạm Ngọc Phương Anh, thành viên Ban giám khảo đặc biệt ấn tượng với một số thí sinh có dự án nhân ái riêng. "Có những bạn đã thực hiện dự án thiện nguyện trước khi đến với cuộc thi. Điều đó cho thấy các bạn đã có ý thức trách nhiệm với cộng đồng từ rất sớm”. Giám khảo, Á hậu 2 Hoa hậu Việt Nam 2022 Lê Nguyễn Ngọc Hằng nhấn mạnh về sự chuẩn bị kỹ lưỡng của thí sinh năm nay, đặc biệt là về khả năng ngoại ngữ. “Rất nhiều bạn có thể nói giỏi hơn một thứ tiếng, đây là điểm mạnh rõ rệt giúp các bạn tự tin hơn khi giao tiếp. Không chỉ vậy, tôi nhận thấy thế hệ thí sinh năm nay có sự khác biệt ở thái độ sẵn sàng, các bạn chuẩn bị hành trang rất kỹ lưỡng trước khi bước vào cuộc thi”. Về phần thi được chú ý nhất trong quá trình “chấm Hoa hậu”- nhân trắc học - bác sĩ Trương Hoàng Lệ Thủy, thành viên đội ngũ nhân trắc học của Hoa hậu Việt Nam 2024 cho biết, quá trình kiểm tra nhân trắc được thực hiện nghiêm ngặt, đảm bảo tính chính xác và minh bạch tuyệt đối. “Trước khi vòng thi khởi động, bốn thí sinh đã được đại diện vào kiểm tra để đảm bảo không có bất kỳ máy ghi âm hay quay phim nào trong phòng nhân trắc. Chúng tôi là những bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm, Sau vòng sơ khảo khu vực phía Nam Hoa hậu Việt Nam 2024, Ban giám khảo bày tỏ sự hài lòng với chất lượng thí sinh năm nay. Cá cơm than ủ với muối biển, phơi nắng hơn một năm trời, để rồi nhỉ từng giọt cốt tinh túy đỏ au, thơm lừng. Nghề mắm nhỉ truyền thống của làng chài cổ Mân Thái, không chỉ là nghề mà là còn di sản văn hóa của miền biển duy nhất được ông Mười lưu giữ. Tiến sĩ Phạm Châu Huỳnh cùng cộng sự tham quan quy trình sản xuất mắm nhỉ tại nhà ông Mười Các thí sinh có tỷ lệ chân dài hơn, thân hình cân đối hơn, đặc biệt là nhiều bạn sở hữu vòng eo nhỏ gọn, thắt đáy lưng ong đúng chuẩn ẢNH: DƯƠNG TRIỀU n NGUYỄN THÀNH PHÓNG SỰ “Nước mắm nhỉ Mân Thái ngon vì được ông Mười chăm chút, tỷ mẩn từng công đoạn để chắt lọc sự tinh túy, trở thành tuyệt đỉnh. Nhưng quan trọng hơn truyền thống đã được tôn trọng, bảo lưu giữ gìn bằng một tâm huyết của một người yêu vùng đất với nhiều giá trị đang dần mai một”. Tiến sĩ PHẠM CHÂU HUỲNH, Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học Đà Nẵng HOA HẬU VIỆT NAM 2024: Thí sinh được giám khảo đánh giá cao Tinh túy giọt mắm làng chài cổ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==