ĐAU ĐẦU TÌM ĐẦU RA CHO SINH VIÊN PGS. TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội cho biết, trước khi vi mạch bán dẫn trở thành trào lưu, ĐH Bách khoa Hà Nội đã mở ngành Kĩ thuật Vi điện tử và Công nghệ Nano đào tạo cử nhân liên quan đến công nghệ chế tạo linh kiện bán dẫn. Ông Điền nhận định, đào tạo nhân lực phân khúc thiết kế vi mạch không yêu cầu nhiều về tài chính vì sinh viên làm việc trên các phần mềm thiết kế chuyên dụng. Hiện tại các cơ sở giáo dục ĐH của Việt Nam nếu đào tạo nhân lực phân khúc này chỉ dừng lại ở trình độ kĩ sư, chưa thể có tổng công trình sư thiết kế vi mạch, muốn có cần thời gian 10 - 20 năm nữa. “Thực tế cho thấy, chúng ta đào tạo người làm, tức là đào tạo thuần túy nhân lực cho các đơn đặt hàng của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nước ngoài, chưa thể đào tạo ra người thiết kế cụ thể một sản phẩm vi mạch bán dẫn made in Việt Nam. Vì hệ thống vi mạch như chip hay hệ thống di động rất phức tạp, cần thời gian dài và đầu tư cơ sở vật chất”, ông Điền nói. Trong phân khúc lắp ráp, chế tạo vi mạch, linh kiện bán dẫn, ông Điền khẳng định cũng cần nguồn tài chính đầu tư khổng lồ. Trên thế giới, không nhiều quốc gia làm được điều này nên chỉ tập trung ở một vài công xưởng lớn. Nhưng nhân lực làm việc trong các công xưởng này, ông Điền cho biết, trường ĐH của Việt Nam có thể đào tạo. ĐH Bách khoa Hà Nội hướng đến đào tạo nhân lực thiết kế, hoặc kĩ sư kiểm thử, đóng gói. Với sự nỗ lực của Chính phủ, ĐH Bách khoa Hà Nội dành nguồn lực đầu tư trang thiết bị để có được những dây chuyền sản xuất hiện đại hơn để sinh viên thực hành quá trình lắp ráp. Ông Điền lưu ý, ngành công nghiệp công nghệ cao này không chỉ cần kĩ sư đào tạo chuyên sâu về vi mạch bán dẫn. Sau khi khảo sát, đánh giá, ĐH Bách khoa Hà Nội nhận thấy 70% nhân lực liên quan đến tự động hóa, kĩ thuật cơ khí, kĩ thuật cơ điện tử, hệ thống phụ trợ. “Chúng ta chưa có nền sản xuất trong lĩnh vực này nên chưa hình dung ra. Nền công nghiệp bán dẫn cần một hệ sinh thái rộng trong đó bao gồm cả nền công nghiệp phụ trợ”, ông Điền nói. Vì vậy, ĐH này đang “đau đầu” trong việc tìm đầu ra cho nhân lực nhóm ngành công nghệ cao. Ban Giám đốc của ĐH phải ra nước ngoài tìm đối tác để tạo điều kiện việc làm cho sinh viên sau tốt nghiệp. Ông Điền dự kiến 30% sinh viên tốt nghiệp nhóm ngành này của ĐH Bách khoa Hà Nội sẽ làm việc ở nước ngoài. Theo ông Điền, giai đoạn đầu bước vào nền công nghiệp vi mạch bán dẫn, Việt Nam cần chấp nhận đào tạo xuất khẩu lao động. Đây là nguồn nhân lực có thể sẽ quay về để hỗ trợ khi Việt Nam phát triển nền công nghiệp này. Năm 2024, Trường ĐH FPT bắt đầu tuyển sinh ngành Vi mạch bán dẫn. Sinh viên chuyên ngành này cũng có thể tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn hoặc sau ĐH tại nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ hàng đầu về vi mạch bán dẫn trên thế giới để phát triển sự nghiệp theo hướng giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Trường ĐH FPT xây dựng mô hình đưa sinh viên vi mạch bán dẫn ra nước ngoài làm việc trong ngành công nghiệp này bằng cách phối hợp nguồn lực có sẵn của Cty Cổ phần Bán dẫn FPT và hệ thống Cty thuộc Tập đoàn FPT trên 30 quốc gia. Trường ĐH này đã thành lập Trung tâm Đào tạo và xuất khẩu nhân lực vi mạch bán dẫn nhằm tìm kiếm, kí kết với các đối tác có nhu cầu nhân lực, đào tạo cho ngành. 14 n Thứ Hai n Ngày 3/3/2025 XÃ HỘI Chỉ còn thời gian ngắn nữa khóa sinh viên đầu tiên được đào tạo ngành vi mạch bán dẫn tốt nghiệp. Nhưng họ làm việc ở đâu vẫn là câu hỏi không dễ trả lời đối với các cơ sở đào tạo. Cần có phòng thí nghiệm hiện đại để giảng viên, sinh viên học tập, nghiên cứu ẢNH: HOA BAN Bài 3: Bài toán làm việc trong nước hay PGS.TS Trần Công Hùng, Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn, cho rằng, hiện nay các trường mới chỉ được mở ngành vi mạch bán dẫn dạng chuyên ngành. Nếu mở ngành vi mạch bán dẫn theo quy định của Bộ GD&ĐT, phải có tiến sĩ đúng chuyên ngành vi mạch bán dẫn. Đáp ứng được yêu cầu này, trường ĐH phải chờ thêm 10 năm nữa vì chờ đào tạo. Trước băn khoăn này, bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD&ĐT), khẳng định nếu chính xác tên ngành vi mạch bán dẫn, phải căn cứ vào những danh mục ngành thí điểm mà Bộ đã công bố. Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT có quyết định mới bổ sung các ngành thí điểm. Ví dụ, 2 ĐH quốc gia có quy chế riêng, đặc thù được phép thí điểm mở ngành ngoài danh mục. Tuy nhiên, các trường ĐH khác cần phải cân nhắc. Ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Bộ Tài chính, cho rằng, từ định hướng chiến lược của Chính phủ, có thể thấy, Việt Nam sẽ lấy công đoạn thiết kế làm lõi, trường ĐH phải đào tạo số lượng đủ lớn, đảm bảo chất lượng phục vụ thị trường trong và ngoài nước. Thứ hai, tập trung đào tạo nhân lực lắp ráp, kiểm thử, đóng gói (ATP). Đội ngũ này một nhánh xuất khẩu lao động, một nhánh phục vụ các công ty FDI tại Việt Nam như Intel, AmKor và một số tập đoàn khác đang xúc tiến đầu tư vào Việt Nam. Công đoạn sản xuất có cần nhân lực nhưng trước mắt không phải cho Việt Nam mà cho nhu cầu các nhà máy của nước ngoài. Tuy nhiên, hạn chế hiện nay là giảng viên tại các trường ĐH của Việt Nam cơ bản chưa đáp ứng được “đầu bài” do các doanh nghiệp nước ngoài đặt ra. Vì vậy, đào tạo nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam đi song song: vừa tập huấn cho giảng viên, vừa đào tạo cho người lao động, sinh viên. ĐÀO TẠO KIỂU DÒ ĐÁ QUA SÔNG NIC đã đào tạo một số khóa cho giảng viên, tuy nhiên, phần lớn dưới dạng đào tạo thí điểm. Quan điểm hiện nay là đào tạo theo đặt hàng của các doanh nghiệp sử dụng lao động. “Hiện mới dò đá qua sông vì đang có quá nhiều chương trình. Ví dụ, chương trình của Hàn Quốc, Mỹ… có sự khác biệt và mỗi chương trình có điểm mạnh Phải tính bài toán lâu dài VIỆT NAM VÀ CUỘC ĐUA Sinh viên Hàn Quốc trải nghiệm tại phòng nghiên cứu cÛa ĐH Bách khoa Hà Nội Theo ông Đỗ Tiến Thịnh, để đào tạo nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn có chất lượng, trường ĐH phải nâng cấp cơ sở vật chất và nâng cấp trình độ giảng viên. Hiện nay, phần lớn giảng viên của Việt Nam chưa đáp ứng “đầu bài” do các doanh nghiệp đặt ra. Tuy có 75 ngành đào tạo về vi mạch bán dẫn (Vật lí học, Cơ học, Khoa học vật liệu, Khoa học máy tính...) nhưng theo lãnh đạo các trường đại học, việc mở đúng ngành vi mạch bán dẫn không đơn giản. Bởi căn cứ theo các quy định điều kiện, trình tự, thÛ tục mở ngành đào tạo hiện hành, cơ sở đào tạo phải có đúng tiến sĩ chuyên ngành vi mạch bán dẫn mới được mở ngành này.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==