MỞ RỘNG CƠ CHẾ MIỄN TRÁCH NHIỆM Sáng 17/2, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nêu ý kiến, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đồng tình với quy định “không truy cứu trách nhiệm và được miễn trừ rủi ro” nếu kết quả nghiên cứu không đạt được khi đã thực hiện đúng quy trình, quy định. Ngoài ra, ông Cường cũng đồng tình với chủ trương tháo gỡ nhiều nút thắt trong nghiên cứu khoa học hiện nay như: tăng mức hỗ trợ ngân sách, các chính sách giảm thiểu rủi ro trong nghiên cứu khoa học. “Trong nghiên cứu, chưa thể biết có kết quả hay không, giống như người khai thác dầu khí, có khi 10 mũi mới được 1 mũi khoan có dầu… Do vậy, tôi cho rằng đây là lối thoát, lối mở để các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu”, ông Cường nói. Đồng tình với quy định tại điều 6 của dự thảo Nghị quyết, tuy nhiên, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) băn khoăn, vì ở đây mới chỉ quy định miễn trách nhiệm khi xảy ra thiệt hại với nhà nước. “Chúng tôi đề xuất cần phải miễn trách nhiệm dân sự đối với cả tổ chức, cá nhân khi làm thiệt hại cho cả nhà nước và tổ chức, cá nhân khác. Trong hợp đồng thương mại khi gây thiệt hại chúng ta cũng phải miễn trách nhiệm”, ông An nêu. Về miễn trách nhiệm hình sự, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cho hay, Bộ Luật Hình sự có nêu việc này và giao trách nhiệm cho tòa án. “Tôi đề nghị cần có cơ chế miễn trách nhiệm hình sự với cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học nếu đáp ứng được các tiêu chí khách quan về quy trình thủ tục. Nếu không được miễn trừ trách nhiệm, người nghiên cứu khoa học sẽ rất rủi ro. Cùng với miễn trách nhiệm dân sự cần miễn trách nhiệm hình sự. Đây là nghị quyết thí điểm nên cần đặt vấn đề và quy định trong các luật tiếp theo”, ông An nói. Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Duy Minh (đoàn Đà Nẵng) băn khoăn, hiện nay trong dự thảo mới đề cập đến việc miễn trừ trách nhiệm trong việc xây dựng và ban hành chính sách, mà chưa có quy định miễn trừ cho người tổ chức thực hiện chính sách. Từ đó, ông Minh đề nghị bổ sung cơ chế “miễn trừ trách nhiệm” của các tập thể, cá nhân quyết định việc đầu tư, quản lý, sử dụng kết cấu hạ tầng phục vụ cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số khi xảy ra thất thoát, lãng phí mà “không có nguyên nhân từ tham nhũng, tiêu cực”. Tuy vậy, tại phiên họp, cũng có ý kiến cho rằng, không nên quy định riêng về miễn trừ trách nhiệm với lĩnh vực này, bởi trong nhiều lĩnh vực khác, họ cũng lao động, cống hiến và cũng có nhiều rủi ro tương tự. ĐỀ NGHỊ DÀNH TỐI THIỂU 20% NGÂN SÁCH MUA SẮM CÔNG ĐẶT HÀNG SẢN PHẨM Theo đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội), hiện nay, nhiều doanh nghiệp, trường đại học cũng như viện nghiên cứu đã sẵn sàng đổi mới và hành động. Do vậy, bà đề xuất các bộ, ngành, địa phương phải dành tối thiểu 20% ngân sách mua sắm công để đặt hàng sản phẩm khoa học công nghệ trong nước. Đồng thời, hàng năm bộ, ngành, địa phương phải ban hành “danh mục đặt hàng sản phẩm khoa học công nghệ” để các tổ chức, đơn vị nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, thậm chí cả các cá nhân có thể đăng ký tham gia, được hỗ trợ đầu ra sau khi nghiên cứu thành công. “Cần xác định được tỷ lệ phân chia lợi nhuận giữa các nhà khoa học, tổ chức khoa học công nghệ với các doanh nghiệp khi thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ, để thúc đẩy thật nhanh và tạo cơ sở pháp lý cho các doanh nghiệp và nhà khoa học tự tin trong việc thương mại hóa sản phẩm”, đại biểu Trần Thị Nhị Hà. Đề cập đến chính sách thu hút, phát triển nguồn nhân sự chất lượng cao, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) cho rằng, đây là vấn đề rất cấp bách vì để phát triển những ngành khoa học và công nghệ mới thì nhân sự luôn là vấn đề cơ bản nhất. Ông Hiếu viện dẫn nhận định của một chuyên gia quốc tế, nói: Quốc gia nào xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao có số lượng càng lớn và càng sớm, sẽ càng có vị trí cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu. “Do vậy, chúng tôi đề xuất phải có chính sách tạo điều kiện để các doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu có thể tuyển dụng đội ngũ chuyên gia người Việt ở nước ngoài cũng như chuyên gia quốc tế tham gia đào tạo, nuôi dưỡng nhân tài ở Việt Nam, thông qua các chính sách như hỗ trợ về thị thực, miễn giảm thuế và các chính sách khác”, ông Hiếu nói. LUÂN DŨNG KHÔNG THAM VỌNG THÁO GỠ MỌI ĐIỂM NGHẼN Sáng 17/2, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu giải trình một số nội dung đại biểu quan tâm về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Làm rõ một số nội dung đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Nghị quyết không tham vọng tháo gỡ mọi điểm nghẽn, mà chỉ tập trung vào thí điểm một số ít chính sách, cơ chế đặc biệt thuộc thẩm quyền Quốc hội và “đánh trúng” vào các điểm nghẽn kéo dài, các vấn đề cấp bách, để tạo ra sự phát triển đột phá, thực hiện được ngay Nghị quyết 57. Tháng 5 tới, Quốc hội sẽ thông qua Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số và các luật liên quan khác. Theo ông Hùng, đây sẽ là cơ hội để tiếp tục giải quyết căn cơ hơn các vấn đề thể chế, chính sách và cơ chế cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói, sẽ nghiên cứu đưa ra khỏi nghị quyết một số chính sách cần thêm thời gian để nghiên cứu và đánh giá toàn diện các mặt tác động, ví dụ như chính sách về cơ chế tự chủ của tổ chức khoa học công nghệ. CHẤP NHẬN RỦI RO TRONG NGHIÊN CỨU Về cải cách cơ chế quản lý tài chính trong việc thực hiện nghiên cứu khoa học công nghệ, giao quyền tự chủ trong sử dụng kinh phí nghiên cứu, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu, theo Bộ trưởng TT&TT, đây là những nội dung có nhiều vướng mắc kéo dài. Do nhà nước muốn tránh rủi ro, nên đề ra nhiều thủ tục phức tạp, dồn rất nhiều trách nhiệm lên các tổ chức nghiên cứu. “Nhưng nghiên cứu lại có bản chất rủi ro, là một loại đầu tư có rủi ro cao. Nghị quyết lần này thí điểm cơ chế khoán chi đối với hầu hết các nghiên cứu mà không phải cam kết về kết quả cuối cùng. Nhà nước sẽ quản lý thông qua đánh giá các giai đoạn nghiên cứu để tiếp tục cấp kinh phí, đánh giá các cơ sở nghiên cứu có kết quả để giao thực hiện tiếp các đề tài. Nghị quyết cho phép nhà nước cấp tiền cho nghiên cứu thông qua cơ chế quỹ”, ông Hùng lý giải. Ngoài ra, Nghị quyết cũng quy định về việc miễn trách nhiệm dân sự và không phải trả lại kinh phí nếu nghiên cứu không đi đến kết quả như dự kiến. Với những chính sách, cơ chế đặc biệt này, ông Hùng hy vọng, mức chi ngân sách nhà nước cho khoa học công nghệ sẽ tăng từ 1% hiện nay lên tối thiểu 2% như quy định của Luật Khoa học công nghệ. Về thương mại hoá các kết quả nghiên cứu, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, đây cũng đang là điểm nghẽn lớn kéo dài. Nghị quyết thí điểm việc cho phép người làm nghiên cứu được hưởng tối thiểu 30% kết quả thương mại hoá, được phép tham gia lập và điều hành doanh nghiệp… “Đây là những chính sách rất mạnh mẽ để thương mại hoá kết quả nghiên cứu, kể cả các kết quả nghiên cứu của những năm trước, tạo ra ích nước lợi nhà”, ông Hùng, nói. LUÂN DŨNG 3 n Thứ Ba n Ngày 18/2/2025 THỜI SỰ Ngoài miễn trách nhiệm dân sự, đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An còn đề nghị miễn trách nhiệm hình sự với cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học nếu đáp ứng được các tiêu chí khách quan về quy trình thủ tục. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước tại nghị trường ngày 17/2 ẢNH: NHƯ Ý Đề xuất miễn trách nhiệm hình sự trong nghiên cứu khoa học “Tôi đề nghị cần có cơ chế miễn trách nhiệm hình sự với cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học nếu đáp ứng được các tiêu chí khách quan về quy trình thủ tục. Nếu không được miễn trừ trách nhiệm, người nghiên cứu khoa học sẽ rất rủi ro…”. Đại biểu TRỊNH XUÂN AN BỘ TRƯỞNG NGUYỄN MẠNH HÙNG: Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Nghị quyết không tham vọng tháo gỡ mọi điểm nghẽn, mà chỉ tập trung vào thí điểm một số ít chính sách, cơ chế đặc biệt thuộc thẩm quyền Quốc hội và “đánh trúng” vào các điểm nghẽn kéo dài. Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng ẢNH: NHƯ Ý Nghị quyết “đánh trúng” vào các điểm nghẽn kéo dài
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==