8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Sáu n Ngày 14/2/2025 MỆNH LỆNH THIÊNG LIÊNG Nhà ông Nguyễn Văn Bình (SN 1954) ở cạnh Đền Mẫu, khu Lò Rèn, thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, Lạng Sơn, cách biên giới Việt- Trung chưa đầy 1 km. Rạng sáng 17/2/1979, khi người dân đang ngon giấc thì bất chợt đạn pháo từ bên kia biên giới dội ầm ầm xuống thị trấn, khói mù mịt khiến các gia đình náo loạn. Vốn là lính trinh sát đóng quân tại tỉnh Cao Bằng đang lúc về nhà nghỉ phép, ông Bình nhanh chóng hô hoán gia đình và làng xóm chạy lên hang Đồng Đăng để tránh đạn. Khi đó vì hoảng hốt nên mọi người đều không kịp mang theo thứ gì. Lên đến hang thì gặp Đại đội Cảnh sát cơ động thuộc Ty Công an tỉnh Lạng Sơn cũng đang đưa từng tốp người dân địa phương di chuyển lên để tránh đạn pháo của địch. Sau khi xem giấy tờ quân nhân và biết là ông Bình là người địa phương nên được Đại đội chấp nhận bổ sung vào lực lượng chiến đấu và bảo vệ dân. Hang đá Đền Mẫu Đồng Đăng nằm lưng chừng núi khá rộng lại có nhiều lùm cây che khuất. Trong hang có khoảng 400 đồng bào đang co cụm ở phía góc trong. Anh em bộ đội, công an, dân quân tự vệ địa phương có khoảng 120 người họp bàn tác chiến, chia từng tổ, đội để canh gác và ngăn chặn địch tràn lên chiếm hang. Sáng 17/2 pháo cối của quân Trung Quốc bắn vào hang dữ dội khiến nhiều chiến sỹ hy sinh và bị thương. Khi ấy, có đồng đội hy sinh ở cửa hang lập tức có người khác cầm súng thay thế. Chiến sỹ Phùng Văn Hiền, Tiểu đoàn Cảnh sát cơ động bị những mảnh pháo găm đầy cơ thể suốt từ chân lên đến đỉnh đầu nhưng vẫn không rời vị trí kháng địch… “Liên tục trong ngày 17 và 18/2/1979, anh em phối hợp chia sẻ đạn dược cho nhau và luồn lách ở những vị trí để bắn tỉa. Mọi người bảo nhau cần phải tiết kiệm đạn, bắn đâu trúng đấy đề phòng cuộc chiến kéo dài. Khi đấy, anh em chủ yếu có súng AK, CKC, súng ngắn… Ban ngày, tôi cùng các chiến sĩ thay nhau canh gác cửa hang để đảm bảo quân Trung Quốc không xâm phạm tới tính mạng người dân. Nói là canh gác nhưng người phải nằm, phải bò từng gang để cảnh giới quân địch. Do số lượng người trong hang đông trên 600 người nên lương thực, nước uống cạn kiệt, cái đói, cái khát bủa vây làm nhiều người lả đi… Thế là anh em bàn nhau cử từng toán xuống khu vực thị trấn tìm thức ăn. Cũng may, điểm yếu của quân Trung Quốc là ban ngày hùng hổ nhưng đêm xuống thì co cụm vào nhau ở mỏm đồi cao thi thoảng bắn vài viên chỉ thiên dọa nạt. Chúng tôi theo sườn hang xuống nhà dân lấy được cái gì cũng tốt như củ lạc sống, su hào, cơm nguội…gom tất cả mang về hang cho anh em và người dân cầm cự…”, ông Bình chia sẻ. ĐƯỜNG MÁU CỨU DÂN Thời gian cố thủ tại hang Đền Mẫu thật gian nan, không ánh sáng, thiếu thức ăn, nước uống, nhất là người già, trẻ em lay lắt và sức lực anh em chiến sỹ suy kiệt nên lực lượng công an, bộ đội bàn tính phương án đưa đồng bào thoát ra ngoài càng sớm, càng tốt. Vào khoảng 22 giờ đêm 18/2 đã đưa được khoảng 20 người, phần lớn là người cao tuổi rời hang. Đến 20 giờ đêm 19/2 thì mọi người được lệnh rút lui toàn bộ. Cùng với mục tiêu đánh chiếm pháo đài Đồng Đăng, quân địch dồn lực lượng để bao vây, đánh chiếm cứ điểm hang Đền Mẫu án ngữ con đường dẫn đến thị trấn Đồng Đăng. Tại đây, quân và dân địa phương đã kiên cường bám trụ 3 ngày đêm chống lại quân xâm lược. ĐÓN GIAO THỪA Ở SÂN BAY Sau chuyến đi Nga 17 ngày vắt qua Tết, chị Chu Thu Hảo có mặt ở Hà Nội vào sáng 2/2 để sẵn sàng cho ngày đi làm đầu năm. Vừa qua tuổi 50, chị hội đủ các điều kiện về sức khỏe và tài chính để theo đuổi sở thích khám phá các vùng đất mới lạ khắp thế giới. Chị tận dụng tất cả ngày có thể nghỉ trong năm để du lịch. Chị có năm 2017 đạt kỷ lục: hoàn thành 5 chuyến du lịch nước ngoài. Đó cũng là lần đầu tiên chị du lịch vào dịp Tết Nguyên đán. Trước đó, chị Hảo cũng rất coi trọng việc đón Tết cùng bố mẹ, gia đình. Có khi chiều 30 Tết chị cũng phải bắt máy bay từ TPHCM để về nhà ăn Tết. Độc thân, không vướng bận, người thân cũng ủng hộ chị đi chơi qua Tết. Chị cũng thường nhận được những thắc mắc sao lại có thể ăn Tết xa nhà. Chị sẽ trả lời: “Quê hương hay tình cảm với người thân ở trong tim mình. Không phải đi chơi Tết là không yêu quê hương, yêu gia đình”. Tết năm ngoái, chị dành để khám phá Ai Cập. Giao thừa đến đúng lúc cả đoàn đang ở sân bay. Mọi người bỏ bánh, mứt, hạt bí… ra đón giao thừa bên nhau. Hảo không cảm thấy buồn hay nhớ nhà gì cả. Mặc dù nhóm bạn cũng chỉ là những người mới quen, cùng chung sở thích xê dịch mà kết nối với nhau qua mạng. Chị nhận thấy phong tục ngày Tết đang dần thay đổi. Chẳng hạn ngày trước, mọi người không chỉ chúc Tết người nhà mà còn đến thăm nhà bạn bè thân thiết hoặc đồng nghiệp. Nay thì ngoài họ hàng, mọi người hầu như không còn sang nhà nhau. Những lời chúc được nhắn qua mạng. Theo chị: “Tự truyền thống cũng mất đi hoặc biến đổi khi xã hội phát triển, nên không thể nói vì du lịch Tết làm mất đi truyền thống đón Tết”. Là cán bộ của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, chị Hảo cho biết, công việc nhiều và ngày càng bận rộn. Chị phải chắt chiu từng ngày nghỉ cho những chuyến đi dài. Chị không thể bỏ qua một dịp nghỉ dài như Tết. Chị cho rằng, không nhất thiết phải giàu có mới có thể đi được những chuyến đi xa tới tận các châu lục khác. Đành rằng trong đoàn không hiếm người có điều kiện, nhưng như chị hoàn toàn đi bằng tiền tiết kiệm, thỉnh thoảng phải nhờ bạn bè “ứng trước”. Vì vậy chị gọi vui kiểu đi của mình là “du lịch trả góp”. Năm nay, chị M. kế toán viên, nhà ở Cổ Nhuế, Hà Nội cúng tất niên từ 25 tháng Chạp để hôm sau cùng cả nhà du lịch xuyên Tết bằng xe nhà, vợ chồng thay nhau lái. Thay vì thắp hương Mùng 1, Mùng 4 Tết chị mới tự xông nhà. Nhờ đó mà chị có trải nghiệm cùng chồng xem pháo hoa đêm giao thừa ở cầu Rồng, Đà Nẵng. Trong khi ở Hà Nội, cả nhà lâu lắm không có dịp chen chân Bờ Hồ để xem bắn pháo hoa. Chị M. cũng yêu thích và có ý thức giữ gìn các phong tục truyền thống ngày Tết, nhưng lại cảm thấy nhàm chán khi trải qua những ngày nghỉ Tết quanh quẩn ở nhà. Sau nhiều lần du lịch từ Mùng 2 Tết, năm nay chị làm cuộc “cách mạng”. Nhiều năm trước, chị cũng trải qua những năm tháng làm dâu, tuân thủ đầy đủ các phong tục của gia đình vào dịp Tết. Trước chuyến đi năm nay chị M. cho biết làm “công tác tư tưởng” với hai bên nội ngoại thì ít, mà chủ yếu là chờ con gái đang là sinh viên và thích nghỉ Tết tại nhà đồng thuận. Tết cũng là lựa chọn tối ưu để gia đình có thể đi chơi chung. Vì đặc thù công việc của chị hay bận rộn vào dịp bọn trẻ nghỉ hè. “Tôi cũng thích đi chơi dịp Tết để biết phong tục những nơi khác như thế nào. Chuyến đi chơi Tết ở miền Trung vừa qua khiến tôi hài lòng trừ việc những quán ăn đặc sản, tiêu biểu cho ẩm thực địa phương lại đóng cửa ngày Tết”, chị M. kể. Chị M. thuộc lứa cuối 7x cho biết, bạn bè xung quanh cũng chọn dịp Tết để du lịch trong ngoài nước cùng gia đình. Tất nhiên không phải ai cũng đi phượt mà sẽ cùng cả gia đình đến vui chơi ở một khu du lịch nào đó, vẫn đảm bảo “quy định” Tết là sum họp. Theo chị M. những phong tục ngày Tết đã phai nhạt ít nhiều nơi thế hệ 9x hay gen Z. “Với các thế hệ sau này, Tết chỉ là dịp nghỉ lễ”, chị M cho biết. Năm nay, bố của TS. Lê Anh - MC, giảng viên Khoa Du lịch học Tết là dịp đoàn tụ gia đình. Đó là quy tắc ăn sâu vào tiềm thức người Việt nhưng không phải là không thể phá vỡ. Với sự phát triển của xã hội ngày nay, ngày càng nhiều người có điều kiện để du lịch dài ngày. Tết chính là dịp để họ thực hiện những chuyến đi này. Đi chơi Tết liệu có thể phá vỡ truyền thống “ăn Tết” của dân tộc? NHÂN SỰ KIỆN PHÁO ĐÀI ĐỒNG ĐĂNG ĐƯỢC CÔNG NHẬN DI TÍCH LỊCH SỬ QUỐC GIA: Đại đội Cảnh sát cơ động Công an Lạng Sơn thời kỳ chiến sự biên giới 1979 ẢNH: TƯ LIỆU Chiều 29 Tết tại Hội An do chị M. ghi lại nNGUYỄN DUY CHIẾN KÝ SỰ Kỳ 4: Ba ngày đêm máu lửa Xu hướng du lịch “phá vỡ” truyền thống Chị Chu Thu Hảo có trải nghiệm xem opera tại Thủ đô nước Nga đúng Mùng 1 Tết Ất Tỵ ẢNH: NVCC
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==