ĐỔI MỚI TƯ DUY XÂY DỰNG PHÁP LUẬT Có nhiều điểm mới trong dự thảo luật, nhưng điểm mới lớn nhất được Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nêu ra là tư duy xây dựng pháp luật khác hoàn toàn, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội là luật chỉ quy định vấn đề mang tính nguyên tắc chung, cơ bản để từ đó tạo điều kiện cho việc đảm bảo sự ổn định giá trị, sức sống bền vững của dự án luật và đảm bảo điều hành thực tiễn của nền hành chính nhà nước. “Đây là hai đạo luật gốc của nền hành chính nhà nước. Nếu đi vào cụ thể, không đưa ra nguyên tắc chung thì sau này không có căn cứ để luật chuyên ngành thiết kế theo, dẫn đến phá vỡ mục tiêu, nguyên tắc”, bà nói. Điều này cho thấy tư duy rất mới trong xây dựng pháp luật trong bối cảnh tình hình mới, lý giải cho việc dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) giảm 18 điều 1 chương so với luật hiện hành, chỉ còn 30 điều. Bộ trưởng Nội vụ cũng dẫn chứng Luật Quốc vụ viện của Trung Quốc chỉ có 20 điều, Luật Nội các của Nhật Bản có 23 điều, Luật Cộng hòa Phần Lan có 28 điều. Điểm mới thứ hai, theo Bộ trưởng Nội vụ, là luật tập trung phân định rõ thẩm quyền Chính phủ, chính quyền địa phương rạch ròi, rõ ràng, với tư cách Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp và là cơ quan chấp hành của Quốc hội. Như vậy phải làm rõ mối quan hệ giữa Chính phủ với tư cách là cơ quan hành pháp, với cơ quan lập pháp và tư pháp. Đây là vấn đề được thiết kế rõ ràng trong dự thảo. “Thẩm quyền của Chủ tịch UBND, UBND, bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan ngang bộ cũng được thể hiện rõ ràng. Xác định rõ trách nhiệm để không đẩy việc lên Chính phủ chứ thực tế bây giờ đẩy việc lên Chính phủ rất nhiều”, Bộ trưởng cho hay. RẠCH RÒI NGUYÊN TẮC PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN Chia sẻ về vấn đề phân quyền, phân cấp và ủy quyền - vấn đề cốt lõi của hai dự luật, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, khi rà soát có 177 luật quy định thẩm quyền bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ; 152 luật quy định thẩm quyền Thủ tướng; 141 luật quy định thẩm quyền UBND, HĐND; 92 luật quy định thẩm quyền ba cấp chính quyền địa phương, rất chồng chéo, vướng mắc, làm sao có thể phân cấp, phân quyền, ủy quyền theo nguyên tắc địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. “Thời gian qua chúng tôi làm ngày đêm, xuyên Tết, tập trung phối hợp chặt chẽ làm rõ phân quyền, phân cấp, bởi đây là nội dung rất mới trong Luật Tổ chức Chính phủ; thực hiện phương châm Tổng Bí thư nêu là địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để giải quyết tất cả vấn đề hiện nay của luật chuyên ngành”, Bộ trưởng Nội vụ thông tin. Theo bà, hai dự luật là luật gốc thì phải rạch ròi nguyên tắc phân cấp, phân quyền và ủy quyền. Sau này luật chuyên ngành phải đi theo nguyên tắc này. Phân quyền đương nhiên được quy định bằng luật, phân cấp được quy định bằng các văn bản pháp luật, ủy quyền được quy định bởi các văn bản hành chính. Đối tượng, phạm vi, chủ thể được phân quyền, phân cấp, ủy quyền cũng rất rõ trong nội hàm hai dự luật. Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ phải căn cứ vào nguyên tắc này để xây dựng văn bản quy phạm pháp luật phải phân quyền, phân cấp, ủy quyền. Ủy quyền lập pháp, đây là điểm rất mới trong tư duy xây dựng luật tại Việt Nam, chưa có trong tiền lệ. Ủy quyền cho Chính phủ ban hành nghị định, văn bản giải quyết vấn đề, đây là quyết định rất sáng suốt. Trong 2 năm, các luật khác phải sửa đổi, bổ sung theo nguyên tắc của hai luật này. Liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng, UBND, chủ tịch UBND, bà cho biết có nội dung thiết kế khái quát, nhưng cũng có nội dung thiết kế cụ thể. Sau khi luật ban hành ít nhất có 4 nghị định được ban hành. P.V (Theo TTXVN) 3 n Thứ Sáu n Ngày 14/2/2025 THỜI SỰ Thông tin tại buổi thảo luận ở tổ về hai dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) vào sáng 13/2, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, việc xây dựng hai dự án luật này trong bối cảnh rất đặc biệt, rất cấp thiết, cấp bách, gắn với sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, đáp ứng yêu cầu hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong bộ máy hệ thống chính trị, nhất là bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương. Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà ẢNH: NHƯ Ý Ủy quyền lập pháp - điểm mới trong tư duy xây dựng luật “Đây là hai đạo luật gốc của nền hành chính nhà nước. Nếu đi vào cụ thể, không đưa ra nguyên tắc chung thì sau này không có căn cứ để luật chuyên ngành thiết kế theo, dẫn đến phá vỡ mục tiêu, nguyên tắc”. Bộ trưởng Nội vụ PHẠM THỊ THANH TRÀ Chiều 13/2, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Bộ trưởng GTVT Trần Hồng Minh cho biết, đất nước đang trên đà tăng trưởng kinh tế nhanh, đồng thời bước vào kỷ nguyên mới, trong bối cảnh hệ thống đường sắt đã lạc hậu sau hơn 100 năm xây dựng, cần đầu tư các công trình đường sắt mới, đáp ứng mục tiêu nhu cầu phát triển của đất nước. Theo đề xuất, chiều dài tuyến đường sắt chính khoảng 390,9 km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9 km. Về quy mô đầu tư, sẽ xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435 mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa. Sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632 ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người. Chính phủ đề xuất dự án đầu tư theo hình thức đầu tư công. Sơ bộ tổng mức đầu tư hơn 200.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 8,3 tỷ USD). Nguồn vốn sẽ sử dụng ngân sách Nhà nước (trung ương, địa phương), nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác. Về tiến độ thực hiện, Chính phủ đề xuất, lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2030. Để triển khai thực hiện dự án, Chính phủ đề nghị cho áp dụng 19 chính sách đặc thù theo thẩm quyền của Quốc hội, trong đó có 15 chính sách đã áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, 4 chính sách mới. CẦN LÀM RÕ CÁC LOẠI HÀNH VI ĐƯỢC MIỄN TRỪ Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau. Đáng lưu ý về các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, cơ quan thẩm tra nhận thấy, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt là rất cần thiết. Tuy nhiên, về chính sách liên quan đến loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia, thực hiện dự án, vẫn còn nhiều ý kiến. Theo ông Thanh, có ý kiến cho rằng, với tiến độ cấp bách của dự án, việc chuẩn bị đầu tư sẽ có thể xảy ra những bất cập, chưa thể đánh giá được; chính sách này sẽ góp phần bảo vệ cán bộ, công chức, viên chức có tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện, cần làm rõ phạm vi đối tượng, các loại hành vi được miễn trừ, xác định rõ các yếu tố lỗi do vô ý, không vụ lợi, các trách nhiệm cụ thể được miễn trừ. Bên cạnh đó, có ý kiến khác cho rằng, pháp luật hiện hành đã quy định về miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện nhiệm vụ; quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Mặc dù dự án được triển khai trong thời gian gấp nhưng quá trình xây dựng hoàn thiện hồ sơ dự án đều đã tuân thủ theo quy trình thủ tục của pháp luật. Việc áp dụng cơ chế có thể tạo ra chính sách không đồng đều đối với các cán bộ, công chức đã tham gia tham mưu các dự án có tính chất tương tự. Do đó, chính sách nêu trên là không cần thiết. “Ủy ban Kinh tế cho rằng, đây là chính sách chưa có tiền lệ, do vậy trường hợp cần thiết Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định”, ông Thanh nói. LUÂN DŨNG Bộ trưởng GTVT Trần Hồng Minh ẢNH: NHƯ Ý Đề xuất miễn, giảm trách nhiệm khi làm “siêu dự án” đường sắt Ủy ban Kinh tế cho rằng, đây là chính sách chưa có tiền lệ, do vậy trường hợp cần thiết Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định. Để triển khai thực hiện dự án, Chính phủ đề nghị cho áp dụng 19 chính sách đặc thù theo thẩm quyền của Quốc hội, trong đó có 15 chính sách đã áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, 4 chính sách mới.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==