12 QUỐC TẾ n Thứ Hai n Ngày 3/2/2025 Trong cuộc trả lời phỏng vấn Reuters ngày 1/2, ông Keith Kellogg, đặc phái viên Mỹ về Ukraine và Nga, cho rằng các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội của Ukraine “cần phải diễn ra”. Ukraine hoãn các cuộc bầu cử này trong thời gian xung đột với Nga. “Hầu hết các quốc gia dân chủ đều tổ chức bầu cử trong thời chiến. Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng. Điều đó tốt cho nền dân chủ”, ông Kellogg nói. Tổng thống Trump và ông Kellogg đều cho biết đang xây dựng kế hoạch để dàn xếp thỏa thuận trong vài tháng đầu tiên của chính quyền mới, nhằm chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, cả hai tiết lộ rất ít về chiến lược chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II, cũng chưa cho biết thời điểm sẽ công bố kế hoạch như vậy. Những ngày gần đây, ông Kellogg và các quan chức Nhà Trắng khác đã thảo luận về việc thúc đẩy Ukraine đồng ý tổ chức bầu cử như một phần trong thỏa thuận ngừng bắn với Nga, các nguồn tin nắm được tình hình cho biết. Các quan chức Mỹ cũng tranh luận về việc có nên thúc đẩy lệnh ngừng bắn ban đầu trước khi dàn xếp thỏa thuận dài hạn hay không. Nếu cuộc bầu cử tổng thống diễn ra ở Ukraine, nhà lãnh đạo kế nhiệm sẽ là người chịu trách nhiệm đàm phán hiệp ước dài hạn hơn với Mátxcơva, các nguồn tin cho biết. Không rõ Kiev suy nghĩ như thế nào về đề xuất như vậy. Tổng thống Zelensky từng nói rằng Ukraine có thể tổ chức bầu cử trong năm nay nếu chiến sự kết thúc và nước này nhận được những đảm bảo an ninh mạnh mẽ để ngăn chặn Nga mở chiến dịch quân sự một lần nữa. Một cố vấn cấp cao của Kiev tiết lộ rằng, chính quyền Trump vẫn chưa chính thức yêu cầu Ukraine tổ chức bầu cử tổng thống vào cuối năm nay. LO NGẠI CHIA RẼ VÀ BÊN NGOÀI TÁC ĐỘNG Nhiệm kỳ 4 năm của ông Zelensky đáng lẽ kết thúc từ năm 2024, nhưng nước này hoãn tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội vì vẫn áp lệnh thiết quân luật từ tháng 2/2022. Hai cựu quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, các quan chức của chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nêu vấn đề bầu cử với Ukraine vào năm 2023 và 2024, nhưng Kiev từ chối vì lo ngại xảy ra tình trạng chia rẽ và nguy cơ tác động từ bên ngoài. Các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ và Nhà Trắng nói với Kiev rằng, tổ chức bầu cử là việc rất quan trọng để duy trì các chuẩn mực quốc tế và dân chủ. Hãng thông tấn Nga Interfax dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov hôm 27/1 rằng các cuộc tiếp xúc trực tiếp giữa Mátxcơva và chính quyền Trump vẫn chưa diễn ra. Bộ Ngoại giao Nga vẫn đang chờ Mỹ chấp thuận đề cử đại sứ Nga ở Washington (vị trí đang bỏ trống). Tổng thống Nga Vladimir Putin từng nói rằng ông không nghĩ ông Zelensky là một nhà lãnh đạo hợp pháp và có thẩm quyền để ký các văn bản ràng buộc liên quan thỏa thuận hòa bình tiềm năng. BÌNH GIANG (theo Reuters, AP) Ông Trump áp thuế với Mexico, Canada và Trung Quốc Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bắt đầu từ 4/2. Quyết định này có khả năng làm bùng phát một cuộc chiến thương mại mới, mà các nhà kinh tế cho rằng có thể làm chậm tăng trưởng toàn cầu và gia tăng lạm phát. Ông Trump ký ba sắc lệnh hành pháp riêng biệt về thuế quan hôm 1/2, sau một chuyến chơi golf ở bang Florida. Nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố sẽ duy trì mức thuế này cho đến khi “tình trạng khẩn cấp quốc gia về fentanyl và nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ kết thúc”. Để giảm bớt gánh nặng đối với các nhà máy lọc dầu và các tiểu bang ở Trung Tây nước Mỹ, ông Trump chỉ áp thuế 10% đối với các sản phẩm năng lượng từ Canada, trong khi nhập khẩu năng lượng từ Mexico phải chịu mức thuế 25%. Dầu thô chiếm khoảng 1/4 tổng lượng hàng nhập khẩu vào Mỹ từ Canada. Các nhà sản xuất ô tô sẽ bị ảnh hưởng nặng nề khi Mỹ áp đặt mức thuế quan mới đối với các loại xe được sản xuất tại Canada và Mexico. Việc này sẽ tạo gánh nặng cho chuỗi cung ứng khu vực, khi các bộ phận phải qua vài lần xuất khẩu trước khi lắp ráp hoàn thiện. MINH HẠNH (theo Reuters) Mỹ muốn Ukraine bầu cử sau lệnh ngừng bắn với Nga Mỹ muốn Ukraine tổ chức bầu cử, có khả năng vào cuối năm nay, nếu Kiev đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn trong những tháng tới, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump về Ukraine cho biết. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc gặp ông Donald Trump ở New York tháng 9/2024 ẢNH: REUTERS Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 1/2 nói rằng, việc loại Kiev khỏi tiến trình đàm phán giữa Mỹ và Nga về cuộc xung đột là điều “rất nguy hiểm”. Ông đề nghị thảo luận nhiều hơn với Washington để xây dựng kế hoạch ngừng bắn. BÌNH LUẬN QUỐC TẾ Đau đầu vì tiền Cuối tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 100% lên hàng xuất khẩu từ các quốc gia BRICS nếu họ thay thế đồng USD trong thương mại quốc tế. Nếu thực sự diễn ra, việc áp thuế này sẽ dẫn tới hệ quả rất sâu rộng, ảnh hưởng tất cả các bên liên quan. Mỹ sẽ phải đối mặt giá tiêu dùng tăng cao, chuỗi cung ứng bị gián đoạn và các biện pháp trả đũa từ BRICS. Thuế 100% của Mỹ sẽ thúc đẩy hợp tác nội khối BRICS nhưng không loại bỏ hoàn toàn vai trò của USD trong thương mại quốc tế. Tuy nhiên, nó có thể đẩy nhanh quá trình chuyển dịch sang một hệ thống tiền tệ đa cực. Trong khi Mỹ muốn bảo vệ lợi ích kinh tế và duy trì vị thế thống trị của đồng USD, động thái này có thể thúc đẩy quá trình phi đô la hóa và khiến các nước BRICS tăng cường hợp tác tài chính. BRICS sẽ đẩy nhanh quá trình thiết lập hệ thống thanh toán riêng hoặc mở rộng giao dịch bằng Nhân dân tệ và các đồng nội tệ khác để giảm bớt sự phụ thuộc vào USD. Cụ thể, Trung Quốc và Nga sẽ đẩy mạnh phi đô la hóa và trả đũa kinh tế mạnh mẽ. Trong khi đó, Brazil, Ấn Độ và Nam Phi sẽ phản ứng thận trọng, vẫn duy trì thương mại với Mỹ nhưng cũng tăng cường hợp tác nội khối BRICS. Nền kinh tế Brazil phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu hàng hóa (đậu nành, thịt bò, quặng sắt) sang Trung Quốc và Mỹ. Nếu mất thị trường Mỹ, Brazil sẽ tăng cường xuất khẩu sang Trung Quốc, châu Âu và các nước BRICS khác. Mỹ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Brazil, còn Trung Quốc vẫn là lớn nhất. Brazil có thể phản đối thuế quan bằng biện pháp ngoại giao nhưng tránh đối đầu trực tiếp với Mỹ. Brazil có thể tăng cường sử dụng đồng Nhân dân tệ hoặc hệ thống thanh toán của BRICS khi giao dịch với Trung Quốc và Nga. Trong khi đó, Nga khó bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế do đã bị trừng phạt từ trước. Tuy nhiên, Nga có thể khuyến khích, thúc giục BRICS sử dụng đồng Rúp hoặc Nhân dân tệ trong các giao dịch dầu mỏ. Nga cũng sẽ thắt chặt quan hệ với Trung Quốc và Ấn Độ để đối phó với áp lực từ phương Tây. Ngoài ra, Nga có thể tăng cường vận động BRICS mở rộng hệ thống tài chính độc lập hoặc phát triển một đồng tiền kỹ thuật số chung để thay thế USD. Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ. Với quan hệ quốc phòng và công nghệ chặt chẽ với Mỹ, Ấn Độ sẽ không hoàn toàn ủng hộ BRICS phi đô la hóa để tránh tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Ấn Độ đã thanh toán dầu của Nga bằng đồng Rupee và Dirham, nhưng nước này sẽ không từ bỏ hoàn toàn USD mà sẽ ủng hộ sử dụng nhiều loại tiền hơn trong thương mại quốc tế. Ấn Độ có thể kêu gọi đàm phán về thuế quan, đóng vai trò trung gian giữa Mỹ và BRICS. Ở chiều hướng khác, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Mỹ và tăng cường hạn chế xuất khẩu nguyên liệu quan trọng. Đồng thời, đẩy mạnh giao dịch bằng đồng Nhân dân tệ với Brazil, Nga và Nam Phi. Trung Quốc cũng có thể mở rộng dự án Nhân dân tệ kỹ thuật số như một phương án thay thế USD trong thanh toán quốc tế. Thuế quan của Mỹ sẽ khiến Trung Quốc tăng cường đầu tư vào BRICS, ASEAN, châu Phi và Mỹ Latinh. Các doanh nghiệp Trung Quốc có thể chuyển sản xuất sang một số nước Đông Nam Á hoặc Mexico để tránh thuế. Nam Phi phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu khoáng sản, kim loại và nông sản. Nếu bị áp thuế, nước này phải tăng cường thương mại với BRICS, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ. Nam Phi có thể chỉ trích mạnh mẽ thuế quan của Mỹ tại Liên Hợp Quốc và WTO, nhưng không có đủ sức mạnh kinh tế để trả đũa. Do có quan hệ chặt chẽ với hệ thống tài chính phương Tây, Nam Phi có thể không hoàn toàn ủng hộ BRICS phi đô la hóa, nhưng có thể tăng cường sử dụng đồng Nhân dân tệ và các loại tiền khu vực. Dù BRICS chưa theo đuổi kế hoạch tạo đồng tiền chung, thảo luận về các phương án thay thế đồng USD đã gia tăng đáng kể, đặc biệt sau khi phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga. Các quốc gia BRICS đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, như tăng cường thương mại bằng nội tệ, xây dựng hệ thống tài chính chung... Việc Mỹ áp thuế 100% sẽ phụ thuộc vào việc BRICS có thực sự tạo ra đồng tiền riêng để thay thế USD hay không. Vì BRICS chưa có động thái rõ ràng để tạo ra đồng tiền chung, nguy cơ Mỹ áp thuế ngay lập tức vẫn còn thấp. THÁI AN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==