của văn học chiến tranh Phương Đông”, là “một sáng tác hiếm có của châu Á trong văn học thế giới”. Phải chăng vì tác phẩm được công kênh nhiều năm liên tục khiến nhà văn Bảo Ninh sau Nỗi buồn chiến tranh ngại thai nghén tiểu thuyết khác? Những cuốn tiểu thuyết, truyện ngắn được Hội Nhà văn Việt Nam vinh danh sống trong lòng người đọc ngoài Nỗi buồn chiến tranh, Bến không chồng, Mảnh đất lắm người nhiều ma còn rất nhiều cuốn khác. Có người thích Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn Kháng, tác phẩm “ẵm” giải B, Hội Nhà văn Việt Nam năm 1986. Có người lại thích Thời xa vắng đạt giải A, Hội Nhà văn Việt Nam năm 1990… Độc giả Thanh Lan (37 tuổi, Hà Nội) cho rằng: “Các nhà làm phim Việt Nam lựa chọn tác phẩm để đưa lên màn ảnh trùng hợp với gu của độc giả. Không phải tác phẩm nào ẵm giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam cũng lên màn ảnh rộng và màn ảnh nhỏ. Đa phần tác phẩm lên màn ảnh đều là tác phẩm đi vào lòng người đọc. Thí dụ, phim truyền hình Mùa lá rụng của đạo diễn, NSƯT Quốc Trọng được phóng tác từ hai tác phẩm của nhà văn Ma Văn Kháng: Mùa lá rụng trong vườn và Đám cưới không có giấy giá thú. Phim điện ảnh Thời xa vắng của đạo diễn Hồ Quang Minh dựa trên hai tác phẩm của nhà văn Lê Lựu là Thời xa vắng và Bến sông…”. CHỈ LÀ “SO BÓ ĐŨA, CHỌN CỘT CỜ”? Lính trận là tiểu thuyết mang lại cho nhà văn Trung Trung Đỉnh giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2010 và Giải thưởng văn học ASEAN 2012. Nhưng nhiều độc giả lại không nhớ đến đứa con lấp lánh hào quang giải thưởng của ông, họ chỉ nhớ đến Ngõ lỗ thủng hoặc tác phẩm đoạt giải A cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam (1998-2000) Lạc rừng. Phải chăng do Ngõ lỗ thủng đã được lên phim, còn Lính trận chưa được các nhà làm phim quan tâm nên độ phủ sóng với công chúng chưa rộng? Độc giả Minh Hòa, Hà Nội nói: “Lính trận khó đọc, những người có chuyên môn văn chương hay người từng kinh qua trận mạc chắc sẽ thích. Ngõ lỗ thủng phổ thông hơn, thậm chí có cả gia vị sex, đọc thú vị hẳn. Giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn Việt Nam 2010 còn một cuốn nữa cũng ít được độc giả nhớ là Minh sư của nhà văn Thái Bá Lợi. Năm 2011, tiểu thuyết được vinh danh là Đội gạo lên chùa của Nguyễn Xuân Khánh, đến bây giờ tôi vẫn muốn đọc lại”. Một người siêng đọc sách giấu tên lại chỉ ra, mùa giải văn chương 2019 còn được nhiều người gọi là mùa giải văn học đặc biệt vì 3 tác giả ẵm giải đều lâm trọng bệnh. Nhưng số phận của các tác phẩm lại khác nhau. Thí dụ, tập thơ Bay trong mơ của Trần Quang Đạo hay Nguồn của Trần Quang Quý đến nay vẫn còn có người nhắc đến, nhưng tập truyện ngắn Quán thủy thần của Nguyễn Hải Yến thì trôi tuột vào lãng quên. Tiêu chí để trao giải thưởng văn chương không theo “gu” của số đông độc giả. Nên việc nhớ hay quên của độc giả cũng chưa chắc đã phản ánh chất lượng văn chương. Tuy nhiên, ngay cả các nhà phê bình văn học hay nhà văn cũng đều thừa nhận, tác phẩm ẵm giải văn chương của Hội Nhà văn Việt Nam có sức sống bền lâu càng ngày càng “hiếm có khó tìm”. Nhà văn Dương Hướng, Chủ tịch Hội đồng Văn xuôi, Hội Nhà văn Việt Nam chia sẻ: “Giải văn chương hằng năm của Hội Nhà văn Việt Nam chỉ là so bó đũa chọn cột cờ trong năm ấy. Cho nên, năm sau trôi tuột cũng không lấy gì làm lạ”. Ông nói về mùa giải văn xuôi rực rỡ năm 1991: “Có nhà phê bình nhận định mùa văn xuôi như thế có khi 10 năm, 20 năm mới lặp lại. Không dễ có”. Nhà phê bình văn học Ngô Thảo tán đồng ý kiến của nhà văn Dương Hướng. Ông cho rằng, tác phẩm được vinh danh trôi vào quên lãng là… sự bình thường. Nhà phê bình nhìn nhận: “Tác phẩm hay chẳng theo quy luật nào cả. Nó như cây mọc dại. Trong hệ sinh thái văn chương có những thứ thành cổ điển mà chẳng ai trồng, ai nuôi”. NÔNG HỒNG DIỆU 9 n Thứ Sáu n Ngày 3/1/2025 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ thuật, chỉ dẫn tận tình cho tôi đến với cây sầu riêng một cách hiệu quả”, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hà Lâm chia sẻ. CÂU LẠC BỘ TỶ PHÚ Chủ tịch Hội Nông dân xã Hà Lâm Bùi Quang Trung cho biết, nhìn những vườn sầu riêng xanh mướt, tốt tươi, đừng nhầm tưởng loại cây này dễ trồng. Người làm sầu riêng ở huyện Đạ Huoai ai cũng ví, chăm sóc sầu riêng giống như chăm trẻ sơ sinh, chẳng ai dám rời xa vườn dù chỉ vài ngày. Sầu riêng là cây đặc thù, thường tiết ra hương thơm, quyến rũ nhiều loại côn trùng nên dễ nhiễm và lây lan nguồn bệnh. Phổ biến nhất là các loại nấm tấn công, nứt thân xì mủ, cháy lá chết ngọn, thối rễ… Vì thế, người trồng sầu riêng phải luôn có mặt ở vườn để soi xét, bắt bệnh mà kịp thời chữa trị. Hiện xã Hà Lâm, huyện Đạ Huoai có gần 2.000ha sầu riêng, phần lớn đang cho thu hoạch quả. Tất cả đều được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Giá sầu riêng những năm qua luôn ổn định ở mức cao, có thời điểm lên tới 120.000 đồng/kg tại vườn. Việc mỗi hộ trồng sầu riêng ở xã Hà Lâm có thu nhập tới 5-7 tỷ đồng/năm đã trở thành điều bình thường. Điều đó giải thích tại sao Câu lạc bộ “Nông dân tỷ phú” của huyện Đạ Huoai mới thành lập nhưng đã có hàng trăm thành viên gia nhập. Trao đổi với chúng tôi, Phó Bí thư Đảng ủy xã Hà Lâm Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, cây sầu riêng không chỉ làm thay đổi một miền đất khó mà còn làm nên thương hiệu cho cả vùng đất phía Nam tỉnh Lâm Đồng. Câu lạc bộ tỷ phú liên quan mật thiết đến sự trường tồn của cây sầu riêng trên 100 năm tuổi, cao khoảng 35m trên địa bàn xã Hà Lâm. Ông Nghị kể, những bậc cao niên trong vùng kể lại rằng, đầu thế kỷ 20, một nhà truyền đạo người Pháp thông thạo lĩnh vực canh nông không biết đem từ đâu về mấy chục cây sầu riêng trồng ngay trên vùng đất thuộc thôn 3, xã Hà Lâm ngày nay. Sau này, người truyền đạo đi về đâu không ai rõ nhưng vườn sầu riêng độc nhất vô nhị thì vẫn còn đó, sừng sững, thách thức trước bom đạn chiến tranh. Quả chi chít cành nhưng cây quá cao, chênh vênh nguy hiểm, không ai dám leo lên hái. Người dân địa phương phải chờ cho quả chín rụng mới được thưởng thức. Đến năm 1975, vườn sầu riêng này đã chuyển nhượng qua nhiều đời chủ và chỉ còn một cây duy nhất. “Người Pháp rất am hiểu về sản xuất nông nghiệp, họ biết rõ vùng đất nào phù hợp với cây gì. Chính vì thế, họ đã chọn vùng đất này để trồng những cây sầu riêng đầu tiên, và thực tế đã chứng minh sự lựa chọn đó là chính xác. Ngày nay, Đạ Huoai là thủ phủ sầu riêng của tỉnh Lâm Đồng và cả khu vực Tây Nguyên với chất lượng hàng đầu”, Phó Bí thư Đảng ủy xã Hà Lâm nhấn mạnh. T.L Căn nhà biệt thự gia đình ông Điệp giữa vườn sầu riêng Thương hiệu Sầu riêng Đạ Huoai đã phá vỡ giới hạn thị trường trong nước, mạnh mẽ vươn ra xuất khẩu, đem lại nguồn thu lớn cho người nông dân. Mới đây, UBND huyện Đạ Huoai, tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức ra mắt Câu lạc bộ “Những người nông dân tỷ phú”. Đây là câu lạc bộ nông dân tỷ phú đầu tiên của huyện Đạ Huoai nói riêng, tỉnh Lâm Đồng nói chung. Câu lạc bộ có 100 thành viên gồm những người sản xuất sầu riêng trên địa bàn xã Hà Lâm có nguồn thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Một độc giả cho biết, chị không có thói quen đổ xô đi tìm những cuốn tiểu thuyết hay truyện ngắn được vinh danh để đọc. Cho nên, năm 2012, tập truyện ngắn Thành phố đi vắng của Nguyễn Thị Thu Huệ được vinh danh, nhưng chị lại khoái tiểu thuyết Trò chơi huỷ diệt cảm xúc của Y Ban, dù tác phẩm này chỉ nhận bằng khen. Sau đó, nữ nhà văn đã gửi thư ngỏ từ chối bằng khen dành cho mình. Có những tác giả ẵm giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam lại bị độc giả không ưa vì những lí do bất ngờ. Thí dụ, Ngôi nhà bên suối là tập truyện ngắn được Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam 2008 và Giải thưởng văn học ASEAN 2009 của nhà văn Cao Duy Sơn lại không được lòng. Một độc giả xin giấu tên ở Hà Nội nói: “Cao Duy Sơn hay viết về lũng Cô Sầu. Tôi thấy nhà văn nào cứ hay viết về một địa danh nào đó dù có thật hay bịa thì vẫn tạo cảm giác bắt chước Marquez, khi ông viết về ngôi làng không có thực tên là Macondo trong Trăm năm cô đơn”. Cảnh phim Đất và người Cảnh phim Thương nhớ ở ai
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==