KHI HÀ NỘI ĐỀ XUẤT LẬP HỒ SƠ TRÌNH UNESCO CÔNG NHẬN PHỞ LÀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ, MÓN ĂN NÀY ĐÃ CHÍNH THỨC TRỞ THÀNH MỘT TRONG NHỮNG “CỔ PHIẾU” NÓNG NHẤT CỦA NỀN KINH TẾ SÁNG TẠO VIỆT NAM. PHỞ ĐÃ VƯỢT KHỎI GIỚI HẠN ẨM THỰC ĐỂ TRỞ THÀNH THƯƠNG HIỆU QUỐC GIA, NHƯ CÁCH HÀN QUỐC TỪNG LÀM VỚI KIM CHI VÀ NHẬT BẢN VỚI SUSHI. Số 291-292 | 18-19/10/2025 Sáng 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026. NĂM SAU TĂNG MỨC GIẢM TRỪ GIA CẢNH Trang 3 Trang 8-9 ẤN PHẨM CỦA BÁO TIỀN PHONG www.tienphong.vn Điện thoại nóng 0977 456 112 Ăn phở chính hiệu Trang 7 AI cùng… Xem tiếp trang 3 Không còn là những giai điệu và ca từ ngô nghê khô cứng thời kỳ đầu, giờ đây công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang tạo ra những ca khúc tỷ người nghe trên mọi nền tảng. Với những chất giọng khiến ai nấy giật mình ngơ ngác. Chất giọng rất đẹp, rất lạ, với kỹ thuật thanh nhạc hoàn hảo, đặc biệt là mỹ cảm tinh tế đầy nhân tính. Người người nhà nhà đang tập nhép lại giọng ca sĩ AI. Nghệ thuật AI cuối cùng cũng đủ sức vỗ về những tổn thương đổ vỡ của con người giữa thời đại chênh chao. Khi AI hát CHUYỆN CUỐI TUẦN Sắp no nê concert cuối năm
18-19/10/2025 www.tienphong.vn THỜI SỰ 2 QUẢNG CÁO Hà Nội: ĐT: (024)39432758; Fax: (024)39435285 TP.HCM: ĐT: (028)38469860; Fax: (028)38480015 Trong giờ hành chính (024)39439664 Ngoài giờ 0908988666 (Nguyễn Hằng) n Tổng thư ký tòa soạn: MINH TOẢN n Thiết kế: KIỀU TÚ n Giá: 7.500 đồng n Ban đại diện tại thành phố Hồ Chí Minh: 384 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, P. Xuân Hòa- TPHCM. ĐT: (028) 3848 4366, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban đại diện tại miền Trung: 339 Lê Thanh Nghị, P. Hòa Cường; 19 Ngô Gia Tự, P. Hải Châu, TP Đà Nẵng, ĐT: (0236)3828 039, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban đại diện tại Bắc Trung Bộ: 21 Hồ Xuân Hương, P. Thành Vinh, tỉnh Nghệ An. ĐT: (0238)8602345; Email: baotienphongbactrungbo@gmail.com. n Ban đại diện tại ĐBSCL: 103 Trần Văn Hoài, P. Ninh Kiều, TP Cần Thơ. ĐT: (0292)3823823, Email: baotienphongdbscl@gmail.com n Ban đại diện tại Tây Nguyên - Nam Trung Bộ: 52 Trần Nhật Duật, P.Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk, ĐT: (0262)3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com; 1018, đường 2/4, P. Bắc Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. SĐT: 0258.6500.155. Email: tienphongnhatrang@gmail.com n Ban đại diện tại Tây Bắc Bộ: 64 đường Lý Tự Trọng, P.Yên Bái, tỉnh Lào Cai. ĐT: 0904938689, E-mail: vptaybacbotp@gmail.com n Ban đại diện tại Đông Bắc Bộ: Số 18 Lê Thanh Nghị, P.Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh; E-mail: bandongbac@baotienphong.com.vn n Tòa soạn: 15 Hồ Xuân Hương, P. Hai Bà Trưng và D29 Phạm Văn Bạch, P. Cầu Giấy, Hà Nội. ĐT: 3943 4031 - 38227525 Fax: (024) 39430693 | E-Mail: toasoan@baotienphong.com.vn | ISSN 0866-0827 | Website: www.tienphong.vn n Tổng Biên tập: PHÙNG CÔNG SƯỞNG n Phó Tổng biên tập: LÊ MINH TOẢN n Giấy phép xuất bản số: 137/GP-BVHTTDL do Bộ VH,TT&DL cấp ngày 2/10/2025 n In tại: Cty TNHH MTV In Quân đội 1, Cty In báo Nhân Dân Đà Nẵng, Cty TNHH MTV In Đăk Lăk, Xưởng in Quân khu IV, Cty TNHH MTV in Quân đội 2, TPHCM PHÁT HÀNH Chiều 17/10, Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội khoá XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 tổ chức phiên bế mạc. Đảng bộ TP Hà Nội xác định, có 3 đột phá phát triển, gồm: Tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô; Phát triển, khai thác, sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực chất lượng cao và thu hút nhân tài; Phát triển hệ thống hạ tầng hiện đại, thông minh và kết nối. Để thực hiện, Đại hội thống nhất 10 nhóm nhiệm vụ giải pháp trọng tâm. Ngoài ra, Đại hội nhấn mạnh, cần cụ thể hoá ngay 7 nhiệm vụ Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tại Đại hội. Trình bày dự thảo chương trình hành động thực hiện nghị quyết, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh nêu rõ, việc phát triển kinh tế Thủ đô được triển khai đồng bộ, gắn kết chặt chẽ với phát triển văn hóa, không gian và con người, tạo nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững. Hình thành ba cực sáng tạo làm trụ cột dẫn dắt: Di sản - Tri thức - Công nghệ; khai thác, phát huy tối đa giá trị lịch sử, tri thức và công nghệ; xây dựng Hà Nội trở thành đô thị hội tụ và lan tỏa – nơi quá khứ, hiện tại và tương lai đan xen, phát triển mạnh mẽ. Ông Thanh cũng nêu, sẽ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là yếu tố quyết định đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng giai đoạn tới và là trục động lực then chốt để Hà Nội bước vào giai đoạn phát triển mới - từ Thủ đô hành chính, chính trị trở thành trung tâm tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu quốc gia, đóng vai trò dẫn dắt vùng đồng bằng sông Hồng và lan tỏa cả nước. Riêng về quy hoạch và phát triển đô thị - nông thôn, sẽ triển khai, rà soát và điều chỉnh quy hoạch theo mô hình phát triển mới; quản lý phát triển đô thị, nông thôn bền vững gắn với bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả. Đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng giao thông kết nối liên vùng; phát triển Hà Nội theo mô hình chùm đô thị đa cực, đa trung tâm. Đầu tư trọng điểm cho các xã, phường chủ chốt, tăng cường bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. Hoàn thiện mô hình đô thị đa cực, đa trung tâm, biến mỗi cực phát triển thành một trung tâm động lực thực sự, được kết nối chặt chẽ bằng hạ tầng xương sống, các trục chiến lược và hành lang liên kết tổng hợp. “Quyết tâm giải quyết dứt điểm 4 vấn đề đô thị tồn tại kéo dài gồm: ùn tắc giao thông; trật tự, kỷ cương và vệ sinh đô thị; ô nhiễm môi trường (nước, không khí); tình trạng ngập úng ở khu vực nội đô và ven đô”, ông Thanh khẳng định. Ông Thanh nhấn mạnh, toàn Đảng bộ quán triệt sâu sắc phương châm hành động mà Tổng Bí thư đã chỉ đạo: “Hà Nội đã nói là làm – làm nhanh, làm đúng, làm hiệu quả, làm đến cùng”. Đây cũng là thông điệp hành động của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố khóa XVIII, cũng là lời hiệu triệu gửi tới toàn thể cán bộ, đảng viên và Nhân dân Thủ đô: Mỗi người trong chúng ta hãy tiếp tục đổi mới, sáng tạo, dấn thân và tiên phong, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, quyết liệt hành động, hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố đã đề ra; góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội phát triển nhanh và bền vững, ngày càng giàu đẹp, văn hiến, văn minh, hiện đại, xứng đáng với niềm tin yêu, kỳ vọng của cả nước và danh hiệu cao quý “Thủ đô Anh hùng - Thành phố vì hòa bình - Thành phố Sáng tạo”. BÀ BÙI THỊ MINH HOÀI TÁI ĐẮC CỬ BÍ THƯ THÀNH ỦY HÀ NỘI Theo kết quả Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, bà Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội khóa XVII, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố, được tín nhiệm, bầu giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030. Các Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 20252030, gồm 4 người: Ông Trần Sỹ Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy khóa XVII, Chủ tịch UBND TP Hà Nội; ông Nguyễn Văn Phong, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội khóa XVII; bà Phùng Thị Hồng Hà, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội khóa XVII, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội; ông Nguyễn Trọng Đông, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy khóa XVII, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội. Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội khóa XVIII gồm 17 người (có 11 người là Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội khoá XVII tái cử và 6 người tham gia lần đầu). Ban Chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội khóa XVIII cũng đã bầu Ủy ban Kiểm tra Thành ủy khóa XVIII gồm 12 người, với Chủ nhiệm là ông Nguyễn Xuân Lưu - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội khóa XVIII, Giám đốc Sở Tài chính. TRƯỜNG PHONG Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài (giữa) và 4 Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội khoá XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 ẢNH: THU TRANG Phối cảnh cầu Trần Hưng Đạo, một trong 21 cầu từ trung tâm bắc qua sông Hồng trong tương lai SẼ XÂY THÊM 7 CẦU VƯỢT SÔNG HỒNG Theo định hướng Quy hoạch chung Thủ đô điều chỉnh, ngoài các cầu hiện có, các cầu đã được khởi công xây dựng năm 2025 gồm Trần Hưng Đạo, Tứ Liên, Ngọc Hồi, Thượng Cát, sẽ bổ sung 7 cầu vượt sông đường bộ trong khu vực trung tâm (cầu Liên Trung, cầu Tàm Xá, cầu An Dương, cầu Ngọc Thụy, cầu Cự Khối, cầu Bát Tràng, cầu Khuyến Lương), nâng tổng số cầu qua sông Hồng đoạn qua khu vực đô thị trung tâm lên thành 21 cầu. Trao đổi với PV Tiền Phong, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội Đào Minh Tâm cho biết, về định hướng quy hoạch các trục cảnh quan, quy hoạch tập trung xác định và bảo tồn các giá trị cảnh quan độc đáo của Thủ đô, đặc biệt là các không gian tự nhiên và văn hóa. Các trục cảnh quan quan trọng được định hình bao gồm Trục sông Hồng: được xác định là trục cảnh quan trung tâm và biểu tượng; Trục Hồ Tây-Cổ Loa: kết nối không gian lịch sử, văn hóa Thành Cổ Loa với Thành Thăng Long và Hồ Tây; Trục Hồ Tây - Ba Vì: kết nối văn hóa Thăng Long - Xứ Đoài, thúc đẩy du lịch văn hóa, lịch sử và nghỉ dưỡng. TRẦN HOÀNG PHÓ BÍ THƯ THÀNH ỦY, CHỦ TỊCH UBND TP HÀ NỘI TRẦN SỸ THANH NHẤN MẠNH, THÀNH PHỐ QUYẾT TÂM GIẢI QUYẾT DỨT ĐIỂM 4 VẤN ĐỀ ĐÔ THỊ TỒN TẠI KÉO DÀI GỒM: ÙN TẮC GIAO THÔNG; TRẬT TỰ, KỶ CƯƠNG VÀ VỆ SINH ĐÔ THỊ; Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG (NƯỚC, KHÔNG KHÍ); TÌNH TRẠNG NGẬP ÚNG Ở KHU VỰC NỘI ĐÔ VÀ VEN ĐÔ. HÀ NỘI QUYẾT XỬ LÝ DỨT ĐIỂM vấn đề đô thị 4
18-19/10/2025 www.tienphong.vn THỜI SỰ 3 Sau thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua nghị quyết, điều chỉnh mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng. Trước đó, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Phương án 1, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng CPI. Theo đó, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng hiện nay lên khoảng 13,3 triệu đồng/ tháng (tăng khoảng 21,24% so với mức hiện hành). Với phương án này, mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/ tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 21,24% so với mức hiện hành). “Thực hiện phương án trên, dự kiến ngân sách nhà nước giảm khoảng 12.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nêu rõ. Phương án 2, đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người. Theo phương án này, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9 % so với mức hiện hành). Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9% so với mức hiện hành). Với phương án 2, cá nhân là người nộp thuế (nếu không có người phụ thuộc) có mức thu nhập là 17 triệu đồng/ tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm 10,5% là 1,785 triệu đồng cộng với 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế) nên chưa phải nộp thuế (phần thu nhập vượt trên 17,285 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%). Trường hợp cá nhân người nộp thuế có 1 người phụ thuộc với mức thu nhập 24 triệu đồng/tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm (2,52 triệu đồng) cộng với 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế), cộng thêm 6,2 triệu đồng (giảm trừ cho 1 người phụ thuộc) thì cũng sẽ chưa phải nộp thuế (phần thu nhập vượt trên 24,22 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%). Với trường hợp cá nhân người nộp thuế có 2 người phụ thuộc, trường hợp này mức thu nhập 31,155 triệu đồng/tháng vẫn chưa phải nộp thuế (phần thu nhập vượt trên 31,155 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%). Thực hiện phương án này, dự kiến ngân sách nhà nước giảm khoảng 21.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành. Theo ông Chi, qua tổng hợp, đa số các ý kiến tham gia đồng tình theo phương án 2. Do đó, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh giảm trừ gia cảnh theo Phương án 2 - giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng. LUÂN DŨNG SÁNG 17/10, ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI BIỂU QUYẾT THÔNG QUA NGHỊ QUYẾT ĐIỀU CHỈNH MỨC GIẢM TRỪ GIA CẢNH CỦA THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN, ÁP DỤNG TỪ KỲ TÍNH THUẾ NĂM 2026. Năm sau tăng mức giảm trừ gia cảnh Thu nhập trên 186 triệu đồng/năm mới phải nộp thuế thu nhập cá nhân Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho biết, một bộ phận không khí lạnh từ phương bắc đang di chuyển xuống nước ta. Dự báo khoảng gần sáng 19/10, không khí lạnh ảnh hưởng đến khu vực Đông Bắc Bắc bộ. Từ ngày 20-22/10, không khí lạnh được tăng cường mạnh hơn và ảnh hưởng đến các nơi khác ở Đông Bắc bộ và Bắc Trung bộ, một số nơi ở Tây Bắc bộ và Trung Trung bộ. Do ảnh hưởng của không khí lạnh, ngày 19/10, khu vực Đông Bắc bộ có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có dông. Trong đất liền gió chuyển hướng Đông Bắc cấp 2-3, vùng ven biển cấp 3-4. Cũng do ảnh hưởng của không khí lạnh, từ chiều tối và đêm 19/10, Bắc Bộ trời chuyển mát. Từ đêm 20/10, miền Bắc chuyển lạnh về đêm và sáng, vùng núi trời rét. Nhiệt độ thấp nhất trong đợt không khí lạnh này ở đồng bằng Bắc Bộ phổ biến 19-21 độ, vùng núi và trung du 17-19 độ, vùng núi cao có nơi dưới 16 độ. Hà Nội trong ngày 19/10 có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có dông. Từ đêm 19/10, trời chuyển mát. Từ đêm 20/10, đêm và sáng trời lạnh. Nhiệt độ thấp nhất trong đợt không khí lạnh này phổ biến 19-21 độ. Do ảnh hưởng của không khí lạnh nên chiều tối và đêm 19/10, khu vực Bắc và Trung Trung bộ có mưa, mưa vừa và dông, riêng phía Nam cục bộ có nơi mưa to. Cũng do ảnh hưởng của không khí lạnh, từ ngày 19/10, khu vực Bắc Biển Đông có gió Đông Bắc mạnh cấp 6, giật cấp 7-8, biển động, riêng vùng biển phía đông có gió mạnh dần lên cấp 6-7, vùng gần tâm bão mạnh cấp 8, giật cấp 10, sóng biển cao 2,54,5m, biển động mạnh. Từ chiều tối và đêm 19/10, vịnh Bắc bộ có gió Đông Bắc mạnh dần lên cấp 6, giật cấp 7-8, biển động, sóng biển cao 1,5-2,5m. NGUYỄN HOÀI Gió mùa đông bắc sắp tràn về, miền Bắc dưới 20 độ KHÔNG KHÍ LẠNH BẮT ĐẦU ẢNH HƯỞNG ĐẾN VÙNG NÚI BẮC BỘ NƯỚC TA VÀO GẦN SÁNG 19/10. TỪ CHIỀU TỐI VÀ ĐÊM 19/10, MIỀN BẮC CHUYỂN MÁT, TỪ ĐÊM 20/10, MIỀN BẮC CHUYỂN LẠNH VỚI NHIỆT ĐỘ THẤP NHẤT 19-21 ĐỘ C, RIÊNG VÙNG NÚI TRỜI TRỞ RÉT. Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, đến hết năm 2025, chỉ số giá tiêu dùng đã biến động trên 20% so với thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất (năm 2020) là 21,24%, đảm bảo cơ sở pháp lý của việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. CHUYỆN CUỐI TUẦN Tuy vậy, đa phần mọi người hiện vẫn cho rằng AI chỉ là công nghệ hỗ trợ và là cuộc chơi thử nghiệm, tiết kiệm chi phí của những nhạc sĩ trẻ mới vào nghề, chưa có gì “đáng sợ”. Nhiều người cũng bám vào khái niệm “câu lệnh” (prompt) như là sự khẳng định quyền năng vẫn rất lớn của con người trước AI. Rằng sản phẩm của AI sẽ không là gì, nếu cá nhân người dùng không cung cấp được những yêu cầu, dữ liệu một cách độc đáo, cá tính sáng tạo... Cũng như trong lĩnh vực âm nhạc, người khai thác AI cũng cần kiến thức về nhạc lý, và có ý tưởng sáng tạo độc đáo cho ca khúc. Nhưng tôi cho rằng những “câu lệnh” cũng chỉ là cái giới hạn mà trí tuệ nhân tạo đang tạm thời tự vạch ra trước mũi chân mình, để cho thấy còn chút “nể nang” với con người mà thôi. Còn thực tế “vật cản” ấy với đà tiến hóa vũ bão của AI hiện giờ chẳng nhằm nhò gì mà chúng không thể vượt qua trong phút chốc. Bỏ loài người lại phía sau trong mọi lĩnh vực, trong đó có sáng tạo nghệ thuật. Bởi chúng đã có một quyền năng đáng sợ không ai đủ sức ngăn cản được, đó là “đứng trên vai” toàn bộ nhân loại, tha hồ “hô biến” những phát kiến, sáng tạo cá nhân suốt ngàn vạn năm của con người trên mọi lĩnh vực, thành sản phẩm của mình, với những thuật toán chọn lọc, nhào trộn khủng khiếp. Cá tính sáng tạo của một nhạc sĩ tài năng, hay một danh ca cả đời trật trầy mới đạt được thành quả, giờ sẵn sàng được AI chọn lấy “miếng ngon nhất” nếu cần để đẩy lên thành xu hướng, mà chẳng tác giả nào có thể phàn nàn kêu ca gì được về bản quyền. GS.TS Ngôn ngữ học Nguyễn Văn Hiệp một người bạn facebook của tôi vừa kêu lên, rằng “bọn AI” nó ngụy tạo tài liệu quá ghê gớm. Bài thi đầu vào của không ít nghiên cứu sinh không chỉ tràn ngập các trích dẫn đông tây kim cổ, với đủ loại ngôn ngữ khả năng cao là do AI cung cấp, mà còn đưa vào cả những tài liệu do chính AI ngụy tạo. Như AI “vu” cho ông là tác giả của một bài báo khoa học về ngôn ngữ từ chục năm trước, mà chính ông cũng không hề biết! Nếu khổ chủ không nói ra, những trích dẫn ấy được nhiều người dùng, lại thành ra đồ thật. Để thấy khi cần, AI cũng có thể làm điều ngược lại, là tạo ra những thứ “bản quyền” giả mượn danh những tên tuổi uy tín để phục vụ cho mục đích của mình. Rồi có lẽ đến lúc mỗi chúng ta cũng đều phải chạm tới cảm giác này: Sau khi bao nhiêu thứ nghề bị mất dần bởi AI, nay thêm nhạc sĩ, ca sĩ thì cũng chả có gì “đáng sợ” nữa. Kết thúc bao giờ cũng đem lại sự bắt đầu. “Mùi hoa Mimosa lạc trong gió/ Như câu chuyện mình, chỉ còn để đó”. Bạn hãy thử tìm nghe mấy lời hát trên đây, để buổi chiều nay nhẹ hơn chút nào. TRÍ QUÂN Khi AI hát (Tiếp theo trang 1) Từ đêm 20/10, miền Bắc chuyển lạnh về đêm và sáng, vùng núi chuyển rét
18-19/10/2025 www.tienphong.vn Những ứng dụng phi tiền mã hoá này hứa hẹn đem lại các lợi ích vượt trội về minh bạch, chống giả mạo, xác thực dữ liệu và phân cấp quản lý, nhưng đồng thời cũng đối mặt không ít thách thức về khung pháp lý, chi phí, nhận thức và hạ tầng kỹ thuật. CHÍNH PHỦ SỐ VÀ ĐỊNH DANH CÔNG DÂN TRÊN NỀN TẢNG BLOCKCHAIN Chính phủ Việt Nam nhìn nhận blockchain không chỉ là nền tảng cho tiền mã hoá, mà còn là hạ tầng chiến lược trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Mới đây, Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số (2025) xác định việc xây dựng nền tảng blockchain quốc gia dùng chung kết nối xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Cụ thể, nền tảng NDAChain - blockchain quốc gia do Bộ Công an phát triển - được thiết kế làm hạ tầng lõi cho kinh tế số, đảm nhiệm các chức năng xác thực và bảo vệ dữ liệu, cung cấp hệ thống định danh phi tập trung (DID), đồng thời hỗ trợ nhiều ứng dụng số quan trọng. NDAChain sử dụng mô hình blockchain được cấp phép (permissioned), cho phép xử lý giao dịch tốc độ cao, bảo mật tốt và dễ dàng tích hợp với các hệ thống hiện có của cơ quan nhà nước lẫn doanh nghiệp. Trong kiến trúc 3 lớp của NDAChain, lớp nền tảng lõi (Layer 1) đóng vai trò chuỗi khối xác thực và đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu; lớp thứ hai gồm các nền tảng dịch vụ và blockchain chuyên ngành như NDADID (nền tảng định danh số phi tập trung) hay sàn dữ liệu quốc gia; và lớp thứ ba là các ứng dụng dịch vụ công và dân sinh như NDATrace (truy xuất nguồn gốc), NDAKey (chìa khoá định danh)… Đến tháng 9/2025, NDAChain đã vận hành thử nghiệm ổn định với 12 nút xác thực (validator) tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia và các đối tác chiến lược (TH Group, Sun Group, MISA, VNVC, Trung tâm Mã số - Mã vạch...), xử lý hơn 5 triệu giao dịch xác thực (trung bình ~30.000 giao dịch/ngày) với tốc độ >1.200 giao dịch/giây. Nền tảng cũng cung cấp bộ API/SDK mở để các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp dễ dàng kết nối, phát triển ứng dụng trên hạ tầng chung này. Với chiến lược đó, blockchain đang dần trở thành một trụ cột hạ tầng của chính phủ số Việt Nam, tương tự vai trò của Internet trong giai đoạn trước. Lợi thế của blockchain nằm ở chỗ mọi dữ liệu, giao dịch điện tử trên toàn hệ thống chính quyền số có thể được xác thực, liên thông và kiểm chứng thống nhất, tạo nên lớp xác thực chung cho dữ liệu quốc gia. Điều này giúp quá trình xử lý thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến trở nên minh bạch và tin cậy hơn, hạn chế gian lận và sai sót. Chẳng hạn, cơ chế định danh - xác thực phi tập trung trên NDAChain cho phép công dân kiểm soát danh tính số của mình, sử dụng một lần đăng ký để truy cập nhiều dịch vụ khác nhau mà không cần xác minh lại từ đầu, hiện thực hóa nguyên tắc “một lần xác thực - sử dụng nhiều nơi”. Các chức năng định danh điện tử, danh tính số (e-ID), xác thực thông tin công dân (eKYC) khi triển khai trên nền tảng blockchain sẽ đảm bảo tính chính xác của dữ liệu dân cư, giảm nguy cơ giả mạo giấy tờ tùy thân, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền riêng tư của người dùng (do chỉ chia sẻ thông tin cần thiết, có kiểm soát). Thực tế, bên cạnh NDAChain của cơ quan nhà nước, khu vực tư nhân Việt Nam cũng đã phát triển những nền tảng blockchain hỗ trợ định danh và chia sẻ dữ liệu khách hàng. Ví dụ, nền tảng akaChain của FPT, được dùng để triển khai nghiệp vụ định danh khách hàng điện tử, chấm điểm tín dụng, quản lý chương trình khách hàng thân thiết…, giúp doanh nghiệp tài chính giảm chi phí vận hành, tăng bảo mật và minh bạch thông tin. Trong lĩnh vực ngân hàng, một số nhà băng đã thử nghiệm ứng dụng blockchain để chia sẻ dữ liệu KYC giữa các tổ chức, cho phép việc xác thực khách hàng được thực hiện một lần và công nhận lẫn nhau thay vì lặp lại ở mỗi ngân hàng. Đây là hướng đi tiềm năng nhằm tinh giản thủ tục và ngăn chặn gian lận danh tính trong hệ thống tài chính. Mặc dù các sáng kiến này còn ở giai đoạn đầu, chúng cho thấy xu hướng tách bạch giữa blockchain và tiền mã hoá: công nghệ chuỗi khối đang được khai thác để nâng cao hiệu quả quản trị, thay vì chỉ phục vụ giao dịch tiền tệ kỹ thuật số. TRUY XUẤT NGUỒN GỐC TRONG NÔNG NGHIỆP VÀ CHUỖI CUNG ỨNG Trong lĩnh vực nông nghiệp, blockchain đang dần chứng tỏ vai trò như một “hạ tầng niềm tin” giúp minh bạch hoá chuỗi cung ứng từ trang trại đến bàn ăn. Từ cuối năm 2019, tỉnh Hậu Giang đã tiên phong xây dựng sàn giao dịch và hệ thống truy xuất nguồn gốc “Nông sản Hậu Giang” (website: nongsanhaugiang. com.vn, ứng dụng di động: Agri360) giúp nông dân địa phương áp dụng blockchain để theo dõi hành trình nông sản. Trên nền tảng này, mỗi hộ nông dân hoặc hợp tác xã có thể tự đăng ký tài khoản, nhập nhật ký canh tác điện tử, và tạo mã QR truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm của mình. Khi đến tay người tiêu dùng, chỉ cần quét mã QR trên bao bì, toàn bộ thông tin về quá trình nuôi trồng, thu hoạch, vận chuyển của nông sản sẽ hiện ra một cách rõ ràng, không thể bị sửa đổi. Nhờ đó, truy xuất nguồn gốc trở nên nhanh chóng và đáng tin cậy, giúp gia tăng giá trị nông sản và bảo vệ thương hiệu cho người sản xuất. Hiệu quả bước đầu của hệ thống tại Hậu Giang rất đáng khích lệ. Tính đến cuối năm 2023, đã có trên 3.150 tổ chức, cá nhân đăng ký tham gia, hơn 450 mặt hàng nông sản được đưa lên sàn giao dịch số, và khoảng 60.000 tem truy xuất nguồn gốc (mã QR) được cấp phát miễn phí cho nông dân. Điều này không chỉ hỗ trợ nông dân quản lý chất lượng và minh bạch quy trình sản xuất, mà còn tạo kênh quảng bá sản phẩm tới doanh nghiệp thu mua, mở rộng đầu ra cho nông sản địa phương. Thực tế, khi nông sản được gắn “hồ sơ điện tử” minh bạch, cơ hội tiếp cận thị trường của nông dân tăng lên đáng kể. Người tiêu dùng và đối tác có thể an tâm hơn khi biết rõ nguồn gốc, xuất xứ, quy trình canh tác - những yếu tố then chốt để nông sản Việt xây dựng uy tín thương hiệu. Không chỉ ở cấp tỉnh, tầm nhìn quốc gia về truy xuất nguồn gốc bằng blockchain cũng đang hình thành. Nền tảng NDAChain có ứng dụng NDATrace dành cho truy xuất nguồn gốc hàng hoá, đã được thử nghiệm ngay trên sản phẩm sữa tươi của TH true MILK. Mỗi hộp sữa TH khi đến tay khách hàng đều kèm mã QR liên kết với blockchain NDAChain, cho phép kiểm tra nhanh các thông tin như vùng nguyên liệu, lô sản xuất, kiểm định chất lượng… Chính TH Group cũng tham gia làm nút xác thực trên NDAChain, cho thấy sự chủ động của doanh nghiệp Việt trong việc tích hợp công nghệ chuỗi khối vào chuỗi giá trị sản phẩm. Những ví dụ trên minh chứng rằng blockchain có thể trở thành “tấm hộ chiếu thương hiệu” cho nông sản Việt vươn ra thế giới. Như trường hợp hệ thống iTrace247 (thuộc Bộ Công Thương) ứng dụng blockchain để truy xuất toàn trình các đặc sản vải thiều Thanh Hà, rau quả Sơn La, Bắc Ninh, các sản phẩm này đã xuất khẩu thành công sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Singapore… nhờ hồ sơ nguồn gốc rõ ràng. Sự minh bạch xuất xứ do blockchain mang lại giúp doanh nghiệp tránh rủi ro về thuế phòng vệ thương mại và củng cố niềm tin tại thị trường quốc tế. Trong bối cảnh hội nhập, minh bạch về nguồn gốc không chỉ là yêu cầu quản lý nhà nước mà đã trở thành chiến lược sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản Việt. Bên cạnh nông nghiệp, tiềm năng ứng dụng blockchain trong logistics và chuỗi cung ứng nói chung cũng rất lớn. Công nghệ chuỗi khối cho phép các bên liên quan (nhà sản xuất, kho vận, vận tải, nhà bán lẻ…) THỜI SỰ BLOCKCHAIN - DƯ LUẬN ĐANG NÓNG LÊN VỚI VỤ “SHARK” BÌNH VÀ TIỀN SỐ ANTEX, NHƯNG ÍT NGƯỜI HIỂU RÕ RẰNG, NGOÀI TIỀN MÃ HÓA, CÔNG NGHỆ CHUỖI KHỐI (BLOCKCHAIN) CÒN MỞ RA HÀNG LOẠT ỨNG DỤNG HỮU ÍCH TRONG ĐỜI SỐNG VÀ QUẢN LÝ. TẠI VIỆT NAM, BLOCKCHAIN ĐANG ĐƯỢC THÍ ĐIỂM, TRIỂN KHAI TRONG NHIỀU LĨNH VỰC NHƯ CHÍNH PHỦ SỐ, NÔNG NGHIỆP, Y TẾ, GIÁO DỤC, LOGISTICS, QUẢN LÝ CHỨNG TỪ SỐ, ĐỊNH DANH CÔNG DÂN… Hướng tới định danh, truy xuất và 4 Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình trải nghiệm công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm sữa tươi TH true MILK ẢNH: BÁO CHÍNH PHỦ Bằng cử nhân đại học có xác thực bằng blockchain ẢNH: TRƯỜNG ĐH HOA SEN Blockchain mang lại nền tảng tin cậy giúp xác thực, truy xuất và bảo chứng thống nhất mọi dữ liệu, giao dịch trong môi trường số. Những lợi ích về minh bạch, bảo mật, chống giả mạo… khiến công nghệ này được kỳ vọng sẽ trở thành xương sống của hạ tầng dữ liệu hiện đại và động lực thúc đẩy kinh tế số phát triển bền vững.
18-19/10/2025 www.tienphong.vn THỜI SỰ HƠN CẢ TIỀN MÃ HÓA chứng thực số 5 Minh bạch và có thể kiểm chứng: Dữ liệu trên blockchain được lưu trữ một cách công khai (đối với chuỗi khối công khai) hoặc cho phép các bên liên quan cùng truy cập (đối với chuỗi khối liên minh). Mọi giao dịch hay thay đổi đều được gắn dấu thời gian và ghi vào sổ cái phân tán mà các bên đều có bản sao. Nhờ đó, thông tin trở nên trong suốt và dễ dàng kiểm chứng chéo, tạo dựng niềm tin số giữa các bên tham gia. Chẳng hạn, trong chuỗi cung ứng nông sản, tất cả các khâu từ nông dân, nhà vận chuyển đến cửa hàng đều nhập dữ liệu vào cùng một chuỗi, giúp người tiêu dùng cuối cùng có bức tranh minh bạch về nguồn gốc sản phẩm. - Bất biến và chống giả mạo: Một khi dữ liệu đã ghi vào chuỗi khối thì gần như không thể thay đổi hoặc xóa bỏ nếu không có sự đồng thuận của phần lớn mạng lưới. Cơ chế mã hóa và liên kết các khối thông tin giúp ngăn chặn việc chỉnh sửa trái phép - mọi hành vi can thiệp sẽ để lại dấu vết rõ ràng. Nhờ tính chất bất biến này, blockchain đặc biệt hữu dụng trong việc chứng thực nguồn gốc và phát hiện giả mạo. Ví dụ, văn bằng tốt nghiệp hay giấy tờ tùy thân số lưu trên blockchain sẽ không thể bị sửa nội dung hay tạo bản sao giả mạo, bởi bất kỳ khác biệt nào so với bản gốc trên chuỗi đều bị phát hiện ngay lập tức. Điều này tăng cường tính toàn vẹn của dữ liệu, giúp các bên an tâm khi sử dụng thông tin. - Bảo mật và an toàn dữ liệu: Blockchain sử dụng các thuật toán mã hóa mạnh (SHA-256, chữ ký số…) để bảo vệ dữ liệu. Thêm vào đó, mô hình phi tập trung giúp hệ thống kháng lỗi tốt hơn trước tấn công mạng - không có điểm chết duy nhất nào để hacker tấn công chiếm quyền. Nếu một nút mạng bị sự cố, các nút khác vẫn duy trì hoạt động, đảm bảo dữ liệu không bị gián đoạn hoặc mất mát. Với các ứng dụng đòi hỏi độ an toàn cao như hồ sơ sức khỏe, danh tính công dân…, blockchain tạo thành “bức tường thành số” bảo vệ dữ liệu khỏi rủi ro tấn công hay rò rỉ. - Phân cấp và loại bỏ trung gian thừa: Công nghệ chuỗi khối cho phép thiết lập niềm tin trực tiếp giữa các bên tham gia thông qua cơ chế đồng thuận và quy tắc mã hoá, thay vì phải phụ thuộc hoàn toàn vào một bên thứ ba để xác minh. Ví dụ, trong truy xuất nguồn gốc nông sản, thay vì phải qua nhiều cấp xác nhận (cơ quan cấp giấy chứng nhận, tổ chức kiểm định…), blockchain cho phép dữ liệu tự chứng thực dựa trên chữ ký số của các bên. Điều này tinh giản quy trình, giảm chi phí trung gian và nguy cơ lỗi do con người. Đồng thời, việc phân cấp quản lý cũng thúc đẩy tính trách nhiệm của mỗi bên khi tham gia mạng lưới, bởi dữ liệu ghi vào chuỗi là công khai và gắn danh tính (hoặc khóa) của người cung cấp. - Dễ dàng tích hợp, mở rộng và liên thông: Các nền tảng blockchain hiện đại (như NDAChain của Việt Nam) được thiết kế với khả năng mở API/SDK để tích hợp vào hệ thống hiện có. Điều này giúp các tổ chức có thể áp dụng blockchain mà không phải thay đổi toàn bộ cơ sở dữ liệu sẵn có - blockchain có thể đóng vai trò lớp xác thực bổ sung bên cạnh hệ thống truyền thống. Hơn nữa, blockchain có thể kết hợp với các công nghệ khác như IoT để tự động ghi dữ liệu cảm biến lên chuỗi (ví dụ cảm biến nhiệt độ kho lạnh đưa dữ liệu bảo quản vaccine lên blockchain), hoặc kết hợp với AI để phát hiện bất thường trong chuỗi cung ứng dựa trên dữ liệu chuỗi khối. Tính linh hoạt này mở ra không gian sáng tạo rộng lớn cho các ứng dụng mới trong tương lai. HỒNG PHÚC chia sẻ một số cái chung về hành trình của sản phẩm, trong đó mọi cập nhật (giao nhận, thông quan, vận chuyển…) đều được ghi lại minh bạch và bất biến. Điều này giúp ngăn chặn gian lận, rút ngắn thời gian kiểm tra thủ tục, đồng thời tạo niềm tin giữa các đối tác trong chuỗi cung ứng. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp logistics bước đầu quan tâm đến blockchain như một giải pháp tối ưu hoá quản lý vận tải. Một số hãng vận chuyển đang nghiên cứu áp dụng hợp đồng thông minh (smart contract) để tự động hoá khâu thanh toán khi giao hàng, hoặc dùng blockchain để quản lý vận đơn điện tử (e-BL) và chứng từ hải quan, qua đó giảm sai sót giấy tờ và tăng tốc lưu thông hàng hoá. Dù các ứng dụng này chưa phổ biến, chúng nằm trong xu hướng tất yếu mà Việt Nam sẽ đón nhận nhằm số hoá chuỗi cung ứng và hòa nhịp với chuẩn mực quốc tế. Y TẾ, GIÁO DỤC VÀ QUẢN LÝ CHỨNG TỪ SỐ Trong lĩnh vực y tế, blockchain được kỳ vọng cải thiện đáng kể việc quản lý và chia sẻ dữ liệu sức khỏe. Hồ sơ bệnh án điện tử (EMR) khi lưu trữ trên chuỗi khối sẽ được mã hoá và phân tán, giúp bảo mật thông tin bệnh nhân trước nguy cơ rò rỉ hoặc tấn công mạng. Đồng thời, mỗi lần cập nhật hay truy xuất bệnh án đều được ghi dấu (timestamp) trên blockchain, tạo lịch sử rõ ràng và không thể chỉnh sửa, nhờ đó các bác sĩ có thể tin cậy vào tính toàn vẹn của dữ liệu y khoa. Tại Việt Nam, Viettel đã bước đầu ứng dụng blockchain vào hệ thống hồ sơ bệnh án điện tử do Tập đoàn phát triển. Giải pháp này cho phép kết nối dữ liệu bệnh án giữa các cơ sở y tế trong mạng lưới Viettel một cách an toàn, đồng thời hỗ trợ bệnh nhân dễ dàng chia sẻ thông tin y tế của mình cho bác sĩ khi chuyển tuyến khám chữa bệnh. Việc liên thông dữ liệu y tế trên nền tảng blockchain được kỳ vọng xóa bỏ tình trạng rời rạc, cục bộ của hồ sơ bệnh nhân, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn dựa trên lịch sử điều trị đầy đủ, và tránh được những sai sót (ví dụ trùng lắp xét nghiệm, nhầm lẫn thuốc…) do thiếu thông tin. Bên cạnh đó, blockchain còn có tiềm năng giải quyết bài toán truy xuất nguồn gốc dược phẩm - một vấn nạn nhức nhối với hàng giả, thuốc kém chất lượng. Mỗi lô thuốc có thể được cấp một “chứng minh thư” trên blockchain ngay từ khâu sản xuất, sau đó mọi khâu phân phối, vận chuyển tới nhà thuốc đều được ghi vào chuỗi. Người mua thuốc chỉ cần quét mã là biết được thuốc có thực sự từ nhà sản xuất chính hãng hay không, qua đó ngăn chặn thuốc giả tuồn ra thị trường. Hiện một số công ty dược và chuỗi nhà thuốc lớn ở Việt Nam đang nghiên cứu áp dụng công nghệ này nhằm nâng cao độ tin cậy và an toàn cho người tiêu dùng. Nếu được triển khai rộng, blockchain sẽ trở thành “hàng rào kỹ thuật” hữu hiệu chống lại nạn hàng giả trong y tế. Trong lĩnh vực giáo dục, vài năm gần đây, tại Việt Nam đã xuất hiện bằng cấp, chứng chỉ được cấp phát qua blockchain. Năm 2020, lần đầu tiên, Trường Đại học Hoa Sen cấp văn bằng tốt nghiệp có phiên bản xác thực trực tuyến trên blockchain, hợp tác cùng đối tác quốc tế BCDiploma. Mỗi tân cử nhân ngoài tấm bằng giấy truyền thống còn nhận được một URL định danh duy nhất trỏ tới bản cấp phát văn bằng trên chuỗi khối, kèm mã QR in trên bằng giấy để tiện truy cập. Nhà tuyển dụng hoặc bất cứ ai có đường dẫn này đều có thể kiểm tra tính xác thực của văn bằng ngay lập tức qua Internet. Do văn bằng số được lưu trên blockchain nên không thể bị sửa đổi hay làm giả, và tồn tại vĩnh viễn dưới sự cam kết duy trì của hệ thống BCDiploma. Điều này giúp quy trình xác minh bằng cấp trở nên nhanh chóng, thuận tiện và tin cậy tuyệt đối, khắc phục tình trạng bằng giả, bằng bị chỉnh sửa mà trước đây các đơn vị tuyển dụng hay gặp phải. Sau thành công thí điểm của Hoa Sen, một số trường đại học khác tại Việt Nam cũng đã nghiên cứu ứng dụng blockchain cho việc quản lý văn bằng, chứng chỉ. Thậm chí, một nhóm startup người Việt đã phát triển dự án “Nền tảng quản lý văn bằng chứng chỉ quốc gia” trên blockchain và giành giải Nhất cuộc thi VietChain Talents 2025. Dự án này hướng tới một hệ thống hạ tầng chung, cho phép mọi trường học, trung tâm đào tạo tại Việt Nam có thể phát hành và xác thực chứng chỉ trên cùng một chuỗi khối, tạo cơ sở dữ liệu văn bằng quốc gia minh bạch và liên thông. Cùng với văn bằng, nhiều loại chứng từ số khác cũng được tăng cường độ tin cậy nhờ blockchain. Công ty MISA (Việt Nam) đã phát triển hệ thống hóa đơn điện tử trên nền tảng blockchain, giúp đảm bảo mỗi hóa đơn được phát hành là duy nhất, không thể bị sửa đổi hay làm giả, đồng thời có thể tra cứu xác thực dễ dàng bởi cơ quan thuế và đối tác. Lĩnh vực bảo hiểm cũng bắt đầu ứng dụng chuỗi khối để quản lý chứng nhận hợp đồng và lịch sử yêu cầu bồi thường, nhờ vậy quy trình giải quyết quyền lợi khách hàng trở nên nhanh chóng hơn do các bên (khách, công ty bảo hiểm, garage sửa chữa…) cùng truy cập một nguồn dữ liệu thống nhất. Trong ngành xây dựng, bất động sản, blockchain đang được thử nghiệm để số hoá giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), qua đó giúp việc chuyển nhượng, công chứng trở nên thuận tiện và ngăn chặn nguy cơ một mảnh đất bán cho nhiều người (do trạng thái giao dịch được cập nhật tức thời trên sổ cái chung). Những ứng dụng quản lý chứng từ số này, dù còn mới mẻ, cho thấy blockchain có thể đóng vai trò như một “công chứng viên kỹ thuật số”, đảm bảo tính xác thực và nguồn gốc của mọi loại giấy tờ quan trọng trong nền kinh tế số. NGUYỄN HỒNG PHÚC Cách thức hoạt động của blockchain NGUỒN: ONUS BLOCKCHAIN MANG LẠI NHIỀU LỢI ÍCH KHI ỨNG DỤNG VÀO ĐỜI SỐNG, QUẢN TRỊ VÀ SẢN XUẤT, KINH DOANH. NHÌN CHUNG, CÔNG NGHỆ CHUỖI KHỐI CÓ 5 ƯU ĐIỂM NỔI BẬT. 5 ưu điểm của blockchain trong ứng dụng phi tài chính Sáng nay (18/10), sự kiện Sóng Festival với thông điệp “Một chạm - Vạn niềm tin” chính thức diễn ra. Đây là điểm nhấn trong khuôn khổ Ngày Thẻ Việt Nam lần thứ 5, do báo Tiền Phong phối hợp Công ty Cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) tổ chức, dưới sự chỉ đạo nội dung của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Sự kiện diễn ra trong 2 ngày 18-19/10, tại sân vận động Đại học Bách Khoa, Hà Nội. Sóng Festival được xây dựng như một lễ hội thanh toán số - công nghệ - giải trí dành cho giới trẻ, nơi 100% giao dịch tại các gian hàng được thực hiện bằng phương thức điện tử, không sử dụng tiền mặt với sự tham gia của 25 ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính, tổ chức thẻ quốc tế và gần 100 gian hàng thuộc các lĩnh vực giáo dục, ẩm thực, tiêu dùng, thời trang, công nghệ… Trong suốt hai ngày sự kiện, sân khấu Sóng Festival liên tục hoạt động với 5 khung giờ trình diễn công nghệ và nghệ thuật, mang đến chuỗi trải nghiệm tương tác sống động từ các ngân hàng và nhóm biểu diễn đến từ các trường đại học. Tại đây, người tham dự được trực tiếp chạm - trải nghiệm - thanh toán thông qua các công nghệ Tap to Pay, Tap to Phone, mã QR, ví điện tử, thanh toán di động, định danh điện tử (eKYC) cùng các giải pháp bảo mật dữ liệu mới nhất. Ban Tổ chức dành 6.000 phần quà top-up 50.000 đồng trực tiếp vào tài khoản người tham dự, khuyến khích trải nghiệm thanh toán không tiền mặt ngay tại sự kiện. Toàn bộ gian hàng được thiết kế với ngôn ngữ trực quan, màu sắc trẻ trung, sản phẩm đa dạng như sách, trà sữa, cà phê, mỹ phẩm, thời trang, phụ kiện, đồ tiêu dùng và ưu đãi đặc biệt từ các đơn vị tham gia. NGỌC MAI Sóng Festival - Ngày Thẻ Việt Nam chính thức diễn ra từ hôm nay
CÁN CÂN SINH TỬ Ở Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, mọi âm thanh dường như hòa quyện thành giai điệu sinh tồn. Đó là tiếng bước chân hối hả trên nền gạch, tiếng máy monitor vang đều từng nhịp cảnh báo, tiếng gọi nhau ngắn gọn mà dứt khoát, xen giữa là tiếng hiệu lệnh của bác sĩ trực chính. Giữa không gian ấy, nơi ranh giới sinh tử chỉ cách nhau bằng một hơi thở những điều dưỡng vẫn miệt mài, họ như những “cánh tay nối dài của sự sống”, giữ lại từng nhịp tim, từng hơi thở cho người bệnh. Cánh cửa phòng cấp cứu thường luôn mở, điều dưỡng là những người đầu tiên đón nhận bệnh nhân, cùng bác sĩ phân loại, hồi sức, theo dõi từng chỉ số sinh tồn. Không có chỗ cho sự chần chừ hay do dự ở đây, mọi động tác đều phải nhanh, chính xác đến tuyệt đối. “Giữa lúc bệnh nhân hoảng loạn, chỉ cần một lời nói dịu dàng, một cái nắm tay cũng đủ giúp họ yên tâm. Có bệnh nhân sau khi qua cơn nguy kịch quay lại, gọi chúng tôi là người thân. Nghe vậy là đủ ấm lòng”, điều dưỡng Nguyễn Khắc Thành Sơn kể sau một ca trực trắng đêm. Nhiều năm trong nghề, điều dưỡng Bùi Như Đức và các đồng nghiệp đều mặc định mỗi bệnh nhân đến đây là để giao cho họ nhiệm vụ chiến đấu thực thụ. Chỉ cần chậm một giây, hậu quả có thể không thể cứu vãn. “Nhưng điều khiến chúng tôi gắn bó là cảm giác được góp phần giữ lại sự sống cho ai đó, thật sự thiêng liêng”, điều dưỡng Bùi Như Đức chia sẻ, ánh mắt anh dừng lại ở một chiếc giường nơi người bệnh vừa qua cơn nguy kịch. Công việc cấp cứu không cho phép sai sót. Một động tác chậm, một ánh nhìn lạc hướng, có thể khiến cán cân sinh tử chao về phía mất mát. Vì thế, giữa họ tồn tại thứ ngôn ngữ không cần lời. Chỉ một cái gật đầu, một ánh mắt là đủ để hiểu nhau, phối hợp nhịp nhàng trong từng pha hồi sức. “Điều dưỡng là lực lượng nòng cốt. Họ không chỉ hỗ trợ bác sĩ, mà còn trực tiếp tham gia xử trí, chăm sóc và kết nối người bệnh, người nhà với nhân viên y tế. Chính sự chuyên nghiệp, tận tâm của đội ngũ điều dưỡng đã góp phần quan trọng vào kết quả cấp cứu và điều trị thành công”, anh Dương Hữu Bắc, Hành chính trưởng khoa Cấp cứu, chia sẻ. Trong thanh âm của những tiếng máy kêu dồn dập, hình ảnh điều dưỡng nhẹ tay kéo lại tấm chăn, hay ân cần dỗ dành bệnh nhân trong cơn mê là những khoảnh khắc khiến người ta xúc động. Họ không có ánh hào quang sân khấu, chỉ có đôi bàn tay tỉ mẩn từng động tác và những vết hằn trên khẩu trang - dấu tích của những giờ phút căng mình giữ lại sự sống. Công việc cấp cứu chưa từng dễ dàng, nhưng họ vẫn bền bỉ bởi đó là lựa chọn từ trái tim. Giữa âm thanh của sự khẩn cấp, họ học cách bình tĩnh. Giữa những mất mát, họ học cách mạnh mẽ. Và giữa ranh giới sinh - tử, họ học cách yêu thương bằng hành động, ấy là bằng từng mũi kim, từng lời động viên, từng giọt nước truyền sự sống. Nơi đây không có khái niệm “đêm yên giấc” khi mỗi ngày có đến 180-200 bệnh nhân mới. Lúc thành phố chìm trong giấc ngủ thì ánh đèn phòng cấp cứu vẫn không tắt. Có bao lần không nhớ hết những bữa ăn dở dang, giấc ngủ vội vã chừng mươi phút và chỉ cần tiếng còi xe cấp cứu vọng lại, tất cả bật dậy, sẵn sàng vào trận. Giữa mùi thuốc sát trùng, tiếng máy móc hỗ trợ sự sống và hơi thở lúc gấp gáp khi đứt quãng của người bệnh, họ vừa là người cứu hộ, vừa là điểm tựa tinh thần. Bóng tối phủ xuống thành phố. Ngoài kia, dòng người vội vã trở về với những bình yên riêng. Còn nơi đây căn phòng cấp cứu sáng đèn suốt đêm vẫn vang tiếng máy, tiếng bước chân, tiếng gọi nhau giữa khẩn trương và hi vọng. GIỮA NHỮNG CƠN ĐAU Không có tiếng còi báo động, không có chiến hào hay vũ khí, nhưng cuộc chiến của điều dưỡng với cơn đau mạn tính của bệnh nhân vẫn khốc liệt. Đó là những ca trực dài suốt đêm, đôi mắt mỏi nhừ sau hàng trăm lần ghi nhận chỉ số sinh tồn. Có khi họ phải đối mặt với nước mắt, sự cáu gắt hay tuyệt vọng của bệnh nhân, những người đã quá mệt mỏi sau nhiều năm chịu đựng cơn đau. “Có lần tôi chỉ kịp nắm tay một bệnh nhân và nói “cô cố lên, cháu ở đây rồi”. Vậy mà cô khóc, bảo chỉ cần thế là đỡ đau”, một điều dưỡng Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ. Câu nói tưởng chừng đơn giản ấy lại là liều thuốc vô giá mà không toa thuốc nào có thể kê. Trong những khoa điều trị đau, nhiều bệnh nhân đã ở đó hàng tháng, thậm chí hàng năm. Điều dưỡng không chỉ là người chăm sóc mà còn là người bạn, người lắng nghe. Họ ghi nhớ sở thích của từng người, ai thích hoa hồng, ai sợ mùi cồn, ai chỉ có thể ngủ khi đèn dịu xuống. Họ trở thành cầu nối giữa bệnh nhân với bác sĩ, giữa khoa phòng với gia đình và giữa nỗi đau với hi vọng. Điều trị đau mạn tính là hành trình dài và mệt mỏi, không chỉ cho bệnh nhân mà cả cho người chăm sóc. Mỗi tiến bộ nhỏ như bệnh nhân ngủ được một đêm trọn vẹn, cười nhẹ khi cơn đau giảm đều là phần thưởng lớn lao. Để làm được điều đó, điều dưỡng cần kiến thức chuyên sâu, kĩ năng vững vàng và khả năng giao tiếp tinh tế. Liên tục học tập, cập nhật kiến thức y học, ứng dụng bằng chứng khoa học vào thực hành. Nhưng trên hết, họ cần một trái tim biết lắng nghe, biết cảm thông, biết đặt mình vào vị trí người bệnh. “Ở nhiều bệnh viện, mô hình nhóm điều trị đau đa ngành đã được triển khai, trong đó điều dưỡng giữ vai trò trung tâm, phối hợp cùng bác sĩ, chuyên gia vật lí trị liệu, tâm lí, dinh dưỡng. Sự kết hợp ấy giúp việc kiểm soát đau trở nên toàn diện, bền vững hơn”, TS. Trần Thị Ngọc Xuyến, Điều dưỡng trưởng Trung tâm Cơ xương khớp (Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ. Bao lần tiếp xúc, chứng kiến, dần dà tôi nghĩ họ như những bậc thầy tâm lí khi mỗi người bệnh là một câu chuyện riêng, mỗi biểu hiện đau là một ngôn ngữ khác biệt. Điều dưỡng phải nắm rõ từng chi tiết nhỏ: vị trí đau, mức độ, yếu tố làm tăng hoặc giảm, ảnh hưởng đến giấc ngủ, tâm trạng, vận động. Một cái nhíu mày, một hơi thở ngắt quãng, tất cả đều là dấu hiệu họ phải đọc được. Không có phác đồ chung cho tất cả. Có người cần chườm nóng, người khác lại hợp với xoa bóp hoặc trị liệu vận động. Có bệnh nhân thích nghe nhạc, có người chỉ cần ai đó ngồi yên lặng bên cạnh. Điều dưỡng là người “thiết kế” kế hoạch ấy, dựa trên kiến thức y học và cả trực giác của lòng nhân ái. Giữa thế giới đầy biến động bởi guồng quay của danh vọng và tiền tài, vẫn có những con người chọn dừng lại ở nơi ánh sáng trắng không bao giờ tắt. Ngày nối ngày, họ đối diện với nỗi đau của người khác để học cách yêu thương sâu sắc hơn. Họ chạm vào ranh giới mong manh giữa sống và chết để thấu hiểu giá trị của từng hơi thở. Và khi ngoài kia cuộc đời vẫn hối hả, họ lặng lẽ giữ cho những trái tim tiếp tục nhịp đập của sự sống, như những nhạc công vô danh chơi khúc nhạc nhiệm màu của sự sống. Và tôi hiểu, đó là tình yêu chưa từng hao khuyết… Từ nơi lặng thầm ấy, ta thấy hiển hiện vẻ đẹp trọn vẹn nhất của lòng nhân ái. Bài học họ để lại không nằm trong những lời hoa mĩ, mà trong từng cử chỉ dịu dàng, từng ánh mắt chan chứa yêu thương. Rằng sống không chỉ là tồn tại, mà là biết trao đi - bằng đôi tay, bằng ánh mắt và bằng một trái tim còn biết rung động. Bởi chỉ khi trái tim còn biết yêu thương, con người mới thật sự đang sống… n Điều dưỡng khoa Cấp cứu – BV Trung ương Quân đội 108 ép tim 30 phút làm ECMO thành công GIỮA MIỀN SÁNG TRẮNG KHÔNG BAO GIỜ TẮT, NƠI TỪNG NHỊP THỞ ĐƯỢC NÍU GIỮ GIỮA RANH GIỚI SỐNG - CHẾT, CÓ NHỮNG CON NGƯỜI VẪN LẶNG LẼ GIỮ NGỌN LỬA ẤM. HỌ KHÔNG MANG ÁO CHOÀNG CỦA NGƯỜI HÙNG, CHỈ CÓ ĐÔI BÀN TAY VÀ TRÁI TIM CHƯA TỪNG NGUỘI LẠNH. TRONG THANH ÂM DỒN DẬP CỦA MÁY MÓC, GIỮA NHỮNG ÁNH NHÌN LO ÂU VÀ GIỌT MỒ HÔI TRÊN TRÁN, HỌ LÀ NHỮNG NGƯỜI GIỮ NHỊP CHO SỰ SỐNG, DỊU DÀNG MÀ KIÊN ĐỊNH, THẦM LẶNG MÀ RỰC SÁNG… Điều dưỡng Lê Đức Cảnh tư vấn cho người bệnh tại Trung tâm Cơ xương khớp, BV Bạch Mai THÁI HÀ www.tienphong.vn KÝ SỰ 6 18-19/10/2025 trong miền sáng lạnh
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==