8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Tư n Ngày 15/10/2025 ĐỌC SÁCH THEO “TREND” Thời mạng xã hội phát triển, ăn, ngủ, nghỉ theo “trend” (xu hướng) không còn là sự lạ. Đọc sách bắt nhịp theo “trend” cũng là bình thường. Giải Nobel Văn học 2025 công bố người thắng giải là sự kiện thu hút sự chú ý với độc giả yêu văn chương toàn cầu, sách của nhà văn Hungary không được “săn” mới lạ. Không chỉ ở Việt Nam, độc giả nước ngoài cũng tìm sách của Krasznahorkai đọc để giải đáp câu hỏi vì sao ông được tôn vinh ở giải thưởng văn chương danh giá, có giá trị vật chất lớn (11 triệu krona Thụy Điển, khoảng 30,9 tỷ đồng). Hiện, trên trang của Cty Nhã Nam Chiến tranh và chiến tranh ở trạng thái hết hàng. Trên trang Fahasa.com sản phẩm cũng tạm hết hàng. Chiến tranh và chiến tranh xuất bản năm 2016 đến nay mới “sốt” nhờ sự kiện Nobel Văn học. Vũ điệu Quỷ Satan dễ lùng hơn song cũng báo hiệu sắp rơi vào cảnh “cháy hàng”. Trên trang Fahasa. com, Vũ điệu Quỷ Satan đang nằm trong top 100 tiểu thuyết bán chạy của tháng. Chiến tranh và chiến tranh hay Vũ điệu Quỷ Satan đều do dịch giả uy tín Giáp Văn Chung chuyển ngữ. Ông đóng vai trò “cầu nối” đưa văn học Hungary về Việt Nam, là dịch giả Không số phận - sách của tác giả “ẵm” giải Nobel Văn chương 2002 Kertész Imre. Không số phận gần như một tự truyện, cuốn sách này trên sàn thương mại điện tử ở trạng thái hết hàng, trên trang Fahasa.com sách nằm trong top 100 câu chuyện cuộc đời bán chạy của tháng. Có vẻ độc giả Việt đang tích cực khám phá văn chương Hungary? Như một lẽ tự nhiên, có cầu ắt có cung. Độc giả không cần lo không có sách của các nhà văn Hungary “ẵm” giải Nobel sẽ khan hiếm, trạng thái khan hiếm chỉ tạm thời. Cũng như ở thị trường ca nhạc, thị trường sách cũng chăm chỉ lắng nghe phản hồi của “thượng đế”. Đơn vị kinh doanh sách có khi còn đang lo cơn sốt Krasznahorkai qua mau. CHẲNG MẤY CHỐC LẠI “Ế VÊU”? Ngay sau khi Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố người thắng giải Nobel Văn học 2025, fangage NXB Hội Nhà văn đã đăng ngay truyện ngắn mini của nhà văn Hungary: Tôi không cần gì ở đây cả. Truyện có nhiều dấu câu, không đánh đố và thách thức sự kiên nhẫn của bạn đọc. Một trích đoạn: “Tôi sẽ để lại tất cả ở đây: những thung lũng, những ngọn đồi, những con đường nhỏ, và những con giẻ cùi trong vườn, tôi sẽ để lại ở đây những con công và các linh mục, trời và đất, mùa xuân và mùa thu, tôi sẽ để lại ở đây những lối thoát, những buổi tối trong căn bếp, và cái nhìn âu yếm sau cùng, và tất cả những hướng về của thành phố khiến cho người ta rùng mình…”. Tôi không cần gì ở đây cả do Đào Quốc Minh, biên tập viên NXB Hội Nhà văn dịch. Anh đánh giá, đây là truyện dễ đọc nhất của ông ấy. Hiện nay trên fanpage của NXB Hội Nhà văn, truyện ngắn mini này đã nhận được hơn 600.000 lượt thích và thả tim cùng hơn 200 lượt chia sẻ, đây là những con số cao hơn rất nhiều so với những bài viết khác trên fangage. Cơn sốt sách Nobel Văn học dễ thành Sau bao nhiêu năm ông vẫn giữ tên gọi “Cửa sổ Âm nhạc”. Tại sao không phải “cổng” hay “cửa ra vào”? Khi Lưu Công Nhân vẽ tôi trên giấy dó, xong ông ấy xóa mặt tôi đi. Tôi hỏi sao chân dung lại không có mặt. Ông ấy bảo: “Mày là thằng giấu mặt”. Tức là xưa nay chả ai biết tôi là ai cả ngoài “gia đình âm nhạc” (chỉ các ca sĩ ruột của Dương Thụ- PV) hay mấy ông anh Trần Dần, Lê Đạt, Xuân Khánh, Dương Tường, Hồng Đăng… Tôi từng nghĩ mình có cái gì mà cứ phải để cho người ta biết. Nhưng khi cái “cửa sổ” đầu tiên mở ra với những Hơi thở mùa xuân, Lắng nghe mùa xuân về, Tiếng sóng… ấy, chắc chắn những cái mình giữ cho mình không đến nỗi tệ. Thế rồi mình mở cửa sổ tiếp cho người ta nhìn thấy, chứ không mở toang được. Vì chúng ta biết giữa chúng ta và cuộc đời luôn có nhiều khác biệt, không phải cái gì cũng đưa ra được, đó không phải là sự khiêm tốn mà là tôn trọng đối với những cái khác mình. Mình chỉ dám mở cửa sổ để người ta thấy rằng mình cũng là một cái gì đó không phải tệ. Sự khác biệt luôn luôn có và chúng ta nên luôn luôn giữ sự khác biệt đó trong quan hệ với mọi người. Không phải để cho mình độc đáo mà là để tôn trọng người khác. Trung thành với trường phái tối giản, với những bài hát chỉ gồm 3 nốt nhạc trong nhiều năm, giờ nhạc sĩ có định… thêm rap vào bài hát của mình để đến gần hơn với giới trẻ? Đúng là nên có cái mới. Cách đây độ 10 năm, tôi đã để cho Kimese rap Lắng nghe mùa xuân về và cháu xin thêm nhiều bài khác, tôi bảo: “Cháu cứ rap. Bởi tâm hồn cháu cộng hưởng với chú rất hay. Cháu có thể nói cái gì cũng được”. Và Đen Vâu từ hồi ở Quảng Ninh, chưa nổi tiếng có gọi cho tôi: “Chú cho cháu rap Cho em một ngày”. Xong nghe cậu rap luôn một tràng… tôi ù tai luôn. Tôi cũng không phản đối. Nhưng tôi không phải là Đen Vâu, tôi không phải thế hệ nhạc rap. “Tối giản”, tôi viết nhạc kiểu thế từ lâu dù lúc đó tôi không biết khái niệm này. Có một số bài về âm giai chỉ ba nốt, bốn nốt và nhiều câu nhạc cứ lặp đi lại, lời cũng thế. Có thể làm một đêm được. Album Khu vườn yên tĩnh tôi làm cho Hồng Nhung là kiểu đó. Nhưng những cái đó không đại chúng, công chúng khó cảm nhận nên chưa thể đưa ra được. Đưa cái họ không thích là chúng ta không tôn trọng người nghe. Họ bỏ tiền mua vé là để nghe cái họ thấy hay chứ không phải cái chỉ mình thấy hay. Không thể đánh đố công chúng. Tôi không hạ thấp thẩm mỹ nhưng tôi cố gắng biến Nghe “ông chủ” cà phê thứ Bảy tự sự Nhà văn Đoàn Phương Thị Phương Nhung, cây bút trong lực lượng Công an nhân dân lại tin rằng, sách của nhà văn Krasznahorkai sẽ sốt. “Sách của tác giả đoạt giải Nobel ít gây sốt nhưng có lẽ sách của tác giả ẵm giải năm nay sẽ gây sốt. Bởi ông viết bằng sự cay đắng, ông cho rằng thời điểm này con người cần nhiều sức mạnh hơn bao giờ hết để vượt qua tình trạng của thế giới hôm nay. Tôi thấy Krasznahorkai thật sự là một người viết đầy nội lực, bản lĩnh. Nhu cầu được viết của ông là nhu cầu của tự thân, nhu cầu của cảm xúc. Ông viết trong lặng lẽ với nỗi đau của thế cuộc và đôi lúc dường như ông viết cho riêng ông, chẳng cần ai chứng nhận điều gì. Tiểu thuyết của ông đã đạt được nhiều giải thưởng danh tiếng nhưng ông luôn khiêm nhường. Có lẽ người viết cần một sự lặng lẽ để tỏa sáng. Tôi tin độc giả Việt sẽ đón nhận những đứa con tinh thần của ông”. Ở Việt Nam, sách của chủ nhân Nobel Văn học 2025, nhà văn Hungary László Krasznahorkai khá lạ lẫm, ngay cả với người viết chuyên nghiệp. Có hai cuốn của ông được dịch và xuất bản tại Việt Nam: Chiến tranh và chiến tranh (liên kết giữa NXB Hội Nhà văn và Cty Nhã Nam), Vũ điệu của Quỷ Satan (liên kết giữa NXB Văn học và Cty Nhã Nam). Hiện nay, hai “đứa con tinh thần” này của Krasznahorkai đang được săn lùng. Nhưng theo đánh giá của nhiều nhà văn, dịch giả, biên tập viên sách văn học, cơn sốt sẽ nhanh chóng hạ nhiệt. 2 cuốn sách của chủ nhân Nobel Văn học 2025 Sau 4 năm, Dương Thụ lại mở Cửa số Âm nhạc số 5 - Bài hát Thu về tại Nhà hát Hồ Gươm đầu tháng 11. Thỉnh thoảng mới lộ diện trên sân khấu lớn, nhưng ông không để trống thời gian bao giờ. Nhiều năm nay, ông vẫn đi về giữa Hà Nội và TPHCM để điều hành Cà Phê Thứ Bảy - tụ điểm truyền bá tri thức, văn hóa. Dương Thụ không thấy mình giống nghệ sĩ, mà chỉ là “Người bình thường làm được các công việc của nghệ sĩ”. Một số nhạc sĩ đưa công việc sáng tác vào thời gian biểu hàng ngày, còn ông? Với sáng tác tôi không thể, tôi từ chối tất cả những hợp đồng sáng tác âm nhạc. Tâm hồn tôi không thể như cái máy khâu, nay may áo này, mai may áo khác. nNGUYỄN MẠNH HÀ PHỎNG VẤN "Bộ tứ Sông Hồng" 1994 và 2004. Từ trái sang: Dương Thụ, Trần Tiến, Nguyễn Cường và Phó Đức Phương ẢNH: NVCC
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==