Ghi nhận cuối cùng về sự tồn tại của loài Chim choắt mỏ cong là cách đây hơn 30 năm, vào ngày 25/2/1995 tại vùng Merja Zerga của Maroc. Sau nhiều năm tìm kiếm kỹ lưỡng mà không phát hiện thêm cá thể nào, IUCN đã công bố về sự tuyệt chủng của loài. Theo bà Amy Fraenkel, Thư ký điều hành Công ước về bảo tồn các loài động vật di cư (CMS), sự tuyệt chủng của Chim choắt mỏ cong là lời nhắc nhở về sự cấp bách trong việc bảo vệ các loài di cư. “Hy vọng mất mát này sẽ thôi thúc hành động để ngăn những loài khác chịu chung số phận”, bà Amy nói. Theo các chuyên gia, sự biến mất của một loài chim từng bay qua ba châu lục là hồi chuông cảnh tỉnh về những mối đe dọa mà các loài chim di cư đang đối mặt như mất nơi sinh sống, săn bắt trái phép, biến đổi khí hậu… Tại Việt Nam, hành trình của những cánh chim di cư cũng đang bị đe dọa bởi tình trạng săn bắt, bẫy và tiêu thụ chim hoang dã. NHIỀU LOÀI CHIM KÊU CỨU Năm 2024, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cập nhật Danh lục đỏ và Sách đỏ Việt Nam, ghi nhận số lượng các loài động, thực vật bị đe doạ nghiêm trọng tăng đáng kể, trong đó có nhiều loài chim di cư. Với đường bờ biển dài, hệ sinh thái đất ngập nước phong phú, Việt Nam là điểm đến của nhiều loài chim di cư. Tuy nhiên, nạn săn bắt cùng sinh cảnh bị thu hẹp đã khiến nhiều loài bên bờ tuyệt chủng, điển hình như Rẽ mỏ thìa. Các nhà khoa học ước tính, tại Việt Nam chỉ còn dưới 50 cá thể Rẽ mỏ thìa đến trú đông mỗi năm, tập trung ở tỉnh Tiền Giang (cũ) - nay là tỉnh Đồng Tháp và tỉnh Bến Tre (cũ) - nay là tỉnh Vĩnh Long. Loài Chân bơi cũng bên bờ tuyệt chủng ở Việt Nam vì chỉ ghi nhận một cá thể ở Vườn Quốc gia Yok Đôn (tỉnh Đắk Lắk) vào năm 2003, từ đó chưa ghi nhận lại. Các chuyên gia cho rằng, có thể sinh cảnh tại các điểm dừng chân không còn phù hợp hoặc nơi cư ngụ tạm thời và kiếm ăn của loài bị tác động do các hoạt động của con người như khai thác cá thiếu kiểm soát khiến cho loài này gần như biến mất. Sếu đầu đỏ hiện nay cũng được Danh lục đỏ Việt Nam xếp vào nhóm cực kỳ nguy cấp khi ghi nhận phân bố ở một vài địa điểm tại miền Nam. Sinh cảnh của loài bị này cũng thu hẹp và suy thoái do các hoạt động canh tác nông nghiệp, ô nhiễm nguồn nước và cạn kiệt nguồn thức ăn. Kết quả điều tra trong giai đoạn 2000-2020 cho thấy quần thể Sếu đầu đỏ bị suy giảm trên 90% trong vòng 20 năm qua. Một loài chim di cư khác cũng đang dần biến mất ở Việt Nam là Choắt mỏ cong hông nâu. Lần gần nhất các nhà bảo tồn bắt gặp loài này là năm 2023 ở Bến Tre (cũ) và chỉ có 2 cá thể được tìm thấy. Trong Danh lục đỏ Việt Nam còn hàng chục loài chim khác đang đối mặt tình trạng nguy cấp (bậc EN) và sắp nguy cấp (VU). Các chuyên gia cho rằng, cần có các giải pháp quyết liệt để ngăn chặn tình trạng săn bắt, buôn bán và tiêu thụ chim hoang dã cũng như các biện pháp bảo vệ sinh cảnh của loài, nhằm góp phần bảo tồn đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái. MỘT SỐ LOÀI ĐỘNG VẬT GẦN NHƯ BIẾN MẤT Không chỉ với các loài chim di cư, hệ sinh thái Việt Nam cũng đang đối mặt suy thoái nghiêm trọng. Theo Danh lục đỏ Việt Nam, chỉ trong vòng 18 năm, số lượng loài bị đe dọa đã tăng đáng kể, từ 836 loài lên 1.398 loài. Trong đó có 5 loài động vật đã bị tuyệt chủng (EX) hoặc tuyệt chủng trong tự nhiên (EW) ở Việt Nam gồm Hươu sao, Tê giác một sừng, Gà lôi lam mào trắng, Cá sấu hoa cà và Rùa ba-ta-gua miền nam. Nhiều loài động vật quý hiếm khác nhiều năm qua không còn được tìm thấy ở ngoài tự nhiên, điển hình như loài hổ Đông Dương. Bức ảnh cuối cùng chụp được loài này ngoài tự nhiên là vào 27 năm trước ở Vườn Quốc gia Pù Mát (tỉnh Nghệ An). Suốt những năm qua, chưa có một bức ảnh nào ghi nhận hổ Đông Dương ngoài tự nhiên bất chấp nỗ lực tìm kiếm không ngừng nghỉ của các nhà bảo tồn. Giai đoạn 2019-2023, Dự án Quản lý rừng bền vững và Bảo tồn đa dạng sinh học, do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, đã thực hiện bẫy ảnh tại 21 khu bảo tồn khắp Việt Nam. Hàng triệu hình ảnh được chụp nhưng không ghi nhận dấu vết loài Hổ. Các dự án bẫy ảnh khác ở những nơi loài này từng sinh sống cũng không tìm thấy dấu vết. Hơn 12 năm qua, loài Sao La cũng chưa được ghi nhận lại ngoài tự nhiên. Lần cuối cùng loài thú được mệnh danh là Kỳ lân châu Á này được ghi nhận là vào năm 2013. Hơn 12 năm qua, hàng loạt hoạt động tìm kiếm đã được triển khai nhưng chưa thu nhận được kết quả như mong muốn. NGUYỄN HOÀI Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vừa chính thức tuyên bố Chim choắt mỏ cong (Numenius tenuirostris) đã tuyệt chủng, đánh dấu loài chim di cư đầu tiên hoàn toàn biến mất trên Trái đất dù từng phân bố rộng khắp châu Âu, Bắc Phi và Tây Á. Tại Việt Nam, nhiều loài chim cũng đang đối mặt nguy cơ tuyệt chủng. Thêm một loài chim tuyệt chủng 27 năm qua chưa ghi nhận hình ảnh của loài hổ ngoài tự nhiên ở Việt Nam Loài Chim choắt mỏ cong đã tuyệt chủng 13 n Thứ Tư n Ngày 15/10/2025 5 nhóm giải pháp cấp bách Trong Báo cáo đa dạng sinh học quốc gia, Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học - Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất 5 nhóm giải pháp cấp bách để bảo tồn hệ sinh thái của Việt Nam, gồm tăng cường bảo tồn, phục hồi đa dạng sinh học thông qua việc mở rộng và nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống di sản thiên nhiên, khu bảo tồn thiên nhiên và hành lang đa dạng sinh học. Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học cũng đề xuất bảo tồn và phục hồi các loài hoang dã nguy cấp, đặc biệt là các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, loài di cư; tăng cường bảo tồn nguồn gen, quản lý tiếp cận nguồn gen, chia sẻ lợi ích và bảo vệ tri thức truyền thống về nguồn gen; đánh giá, phát huy lợi ích của đa dạng sinh học phục vụ phát triển bền vững, phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Kiểm soát các hoạt động gây tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học như kiểm soát chặt chẽ hoạt động chuyển mục đích sử dụng đất, rừng, mặt nước, phương thức canh tác, khai thác kém bền vững và các hoạt động gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt là kiểm soát nạn khai thác, nuôi nhốt, buôn bán và tiêu thụ động vật, thực vật hoang dã trái pháp luật; ngăn ngừa, kiểm soát chặt chẽ và phòng trừ có hiệu quả các loài sinh vật ngoại lai xâm hại cũng như tăng cường quản lý an toàn sinh học đối với sinh vật biến đổi gen. Danh sách đơn vị được tiếp nhận động thực vật quý hiếm Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố danh sách cơ quan quản lý chuyên ngành thuộc Bộ được nhận chuyển giao gỗ, lâm sản, động vật, thực vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, Phụ lục CITES là tang vật, vật chứng hoặc do chủ sở hữu tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước. Trong đó, Trường Đại học Lâm nghiệp được tiếp nhận gỗ tròn, gỗ xẻ, gỗ ván, ván mỏng và lâm sản ngoài gỗ phục vụ thực hành, thực tập, nghiên cứu khoa học. Viện Điều tra Quy hoạch rừng tiếp nhận gỗ, các mẫu vật động vật, thực vật đã chết và sản phẩm của chúng nhằm bảo quản, phục vụ trưng bày, học tập, nghiên cứu Viện Nghiên cứu Hải sản tiếp nhận mẫu vật khô (cá thể còn nguyên vẹn) của các loài rùa biển, thú biển, động vật chân bụng, san hô cứng, cá biển thuộc Phụ lục CITES và các loài thuỷ sản khác để phục vụ trưng bày. Vườn Quốc gia Cúc Phương là nơi tiếp nhận các động vật, thực vật sống theo quy định nhằm cứu hộ, nuôi, tái thả về tự nhiên (động vật) cũng như bảo tồn, nhân giống (thực vật). Vườn Quốc gia Ba Vì là nơi tiếp nhận các thực vật sống phục vụ công tác bảo tồn. Vườn Quốc gia Bạch Mã là nơi tiếp nhận động vật sống và các mẫu vật, tiêu bản các loài động vật có phân bố tại Vườn Quốc gia Bạch Mã để thực hiện các nhiệm vụ cứu hộ, nuôi, tái thả về tự nhiên (động vật sống), trưng bày, phục vụ tham quan và giáo dục, tuyên truyền (mẫu vật, tiêu bản động vật). N.H Ra mắt bộ tài liệu thích ứng với thiên tai Trung tâm Khuyến nông Quốc gia vừa ra mắt bộ tài liệu “Các biện pháp kỹ thuật để thích ứng, giảm thiểu thiệt hại do các loại hình thiên tai đối với sản xuất nông nghiệp”. Bộ tài liệu được xây dựng nhằm cung cấp giải pháp kỹ thuật thiết thực, hỗ trợ nông dân chủ động thích ứng với thiên tai trên ba lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản, bám sát thực tiễn của 7 vùng sinh thái nông nghiệp trên cả nước. Nội dung tài liệu được trình bày dễ hiểu, minh họa bằng hình ảnh, ví dụ thực tiễn, phù hợp cho cả giảng viên và người dân vùng sâu vùng xa. Tài liệu này sẽ hỗ trợ công tác đào tạo, tập huấn từ cấp trung ương đến địa phương, từ cán bộ kỹ thuật đến người dân trực tiếp sản xuất. N.H
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==