8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Năm n Ngày 25/9/2025 TỪ THẤT BẠI CỦA CÔ DÂU MA Làn sóng phim hợp tác quốc tế đang trở thành một lựa chọn ngày càng phổ biến của điện ảnh Việt, nhưng kết quả thương mại, nghệ thuật vẫn rất “trồi sụt”. Mới đây nhất, thất bại của Cô dâu ma (Việt-Thái) càng làm lộ rõ các giới hạn lẫn cơ hội của mô hình này. Dự án được quay ở Chiang Mai (Thái Lan) và TPHCM, bên cạnh cặp đôi chính Rima Thanh Vy và JJ Krissanapoom, phim còn quy tụ dàn diễn viên nổi tiếng như Jun Vũ, Công Dương, Karnpicha Pongpanit hay Narupornkamol Chaisang. Theo chia sẻ của nhà sản xuất, Cô dâu ma được kỳ vọng mở cửa phân phối quốc tế nhờ câu chuyện tâm linh mang bản sắc khu vực và ê-kíp liên quốc gia, đồng thời tận dụng mạng lưới phát hành của cả Thái Lan lẫn Việt Nam. Tuy vậy, dữ liệu phòng vé cho thấy hiệu ứng khán giả không như mong đợi: sau hai tuần công chiếu, phim chỉ đạt khoảng 11,5 tỷ đồng, có ngày bán 413 vé/180 suất (bình quân hơn 2 vé/suất). Trước đó, Cô dâu ma đã dời lịch phát hành từ 29/8 sang 5/9 với lý do hoàn thiện bản chiếu chính thức. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định việc lùi lịch chiếu thực chất là để tránh đối đầu với “cơn sốt” Mưa đỏ và Làm giàu với ma 2. Song sự điều chỉnh này vẫn không giúp gì nhiều cho việc cải thiện thành tích thương mại của phim. Từ góc độ khán giả, số suất chiếu thấp và tỉ lệ lấp đầy èo uột của Cô dâu ma cho thấy người xem ngày càng “khó tính”. Việc nhà sản xuất kêu gọi khán giả xem phim để “ủng hộ điện ảnh” ở thời điểm này gần như là bất khả. Nhiều người xem bày tỏ, họ sẵn sàng ủng hộ phim hợp tác nếu kịch bản chặt, thông điệp rõ và bản sắc văn hóa không bị pha loãng, tức không chỉ xuất hiện những yếu tố ma, đình làng, nghi lễ, mà cần có chiều sâu xã hội, phản ánh những nỗi sợ thật, những vấn đề tâm lý, gia đình, xã hội, thay vì chỉ dựa vào tiếng hét hay bóng đè, ngược lại, “món lai” dễ rơi vào vùng an toàn, khó thuyết phục cả hai thị trường. “Thế mạnh lớn nhất của phim là bầu không khí và thiết kế nghi thức: trang phục, đạo cụ cưới và cách dàn cảnh tạo cảm giác bất an khá hiệu quả, đôi chỗ gợi nhớ dòng kinh dị Thái nặng “mùi” mê tín dân gian. Nhưng khi lớp vỏ thị giác ổn định, phần kịch bản lại thiếu lực đẩy: động cơ gia đình nhà chồng mở ra muộn, tuyến nữ chính thiếu nội tâm để người xem bấu víu, nhiều “jump-scare” (thủ pháp trong phim kinh dị khi hình ảnh hoặc âm thanh bất ngờ, thường rất lớn hoặc đột ngột, xuất hiện để khiến khán giả giật mình) thay cho logic nhân quả khiến cao trào nặng tính thủ pháp hơn là bi kịch. Chất Việt trong trải nghiệm cô dâu xa xứ có, nhưng mới dừng ở bối cảnh và thoại; xung đột văn hóa chưa thật sự được nghiền nhỏ để thành drama. Chưa kể thoại là một điểm yếu của phim, rất giả và sượng. Tôi nghĩ, để thuyết phục khán giả, tác phẩm cần một cấu trúc chặt chẽ hơn thay vì trông cậy vào nghi lễ rùng rợn và cú lật cuối”, nhà phê bình Thảo Đan nhận xét. Chuyên gia Nguyễn Khánh Dương (Box Office Vietnam) cho rằng, khán giả Việt Nam vẫn đặc biệt thích những câu chuyện có bối cảnh truyền thống, vùng miền, có yếu tố dân gian hoặc nghi lễ mang bản sắc riêng. Khi phim kinh dị chỉ vay mượn yếu tố tâm linh hoặc “ma hiện đại” mà bỏ qua bối cảnh văn hóa bản địa thì khó gây được ấn tượng sâu đậm. HỢP TÁC QUỐC TẾ KHÔNG PHẢI “THUỐC TIÊN” Trong bức tranh điện ảnh Việt Nam những năm gần đây, hợp tác quốc tế được kỳ vọng như một “cú hích” để nâng tầm thị trường. Tuy nhiên, thực tế chứng minh không ít dự án chung vốn lại lâm vào cảnh lao đao, trong đó Cô dâu ma không phải là hiện tượng đơn lẻ. Trước đó, thị trường từng chứng kiến thất bại ê chề của Là mây trên bầu trời của ai đó, cũng là một dự án tình cảm Việt -Thái với sự tham gia của Push Puttichai. Dù được kỳ vọng hút khán giả nhờ gương mặt thần tượng Thái Lan, phim chỉ trụ rạp được 10 ngày và thu về khoảng 515 triệu đồng, con số thua xa cả một số phim độc lập trong nước. Chung số phận là Kẻ thứ ba, tác phẩm hợp tác Việt - Hàn với sự xuất hiện của Han Jae Suk và Lý Nhã Kỳ. Dự án này được đầu tư công phu, nhưng thành tích phòng vé lại quá khiêm tốn, chỉ thu được khoảng 962 triệu đồng. Có vẻ sức hút minh tinh cũng không có nhiều ý nghĩa trong trường hợp này. Tệ hơn nữa, Mỹ nhân thần sách, bộ phim được quảng bá như một “siêu sản phẩm” có sự hợp tác sản xuất và kỹ thuật từ nước ngoài, nhưng cũng chỉ mang về vỏn vẹn 168 triệu đồng, trở thành một trong những phim thất bại thảm hại nhất. Nhìn vào những ví dụ này, có thể thấy rằng sự thất bại của Cô dâu ma không hề đơn Hợp tác quốc tế, phim Việt vẫn trầy trật ĐỘC ĐÁO ĐÀN ĐÁ, HANG ĐỘNG Bảo vật quốc gia Đàn đá Đắk Sơn được phát hiện năm 2014 tại thôn Đắk Sơn, xã Nam Xuân, huyện Krông Nô (Đắk Nông cũ). Đàn đá được các nhà khoa học xác định là một trong những nhạc cụ cổ xưa nhất Việt Nam. Ngay sau phát hiện, Bảo tàng tỉnh Đắk Nông (cũ) đã khảo sát địa điểm, phối hợp với Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ (TPHCM) giám định khảo cổ, đo tần số âm thanh (2016), đồng thời khai quật để làm rõ mối liên hệ với di tích Đắk Sơn (2017). Đàn được chế tác từ đá rhyolite, loại đá đặc trưng ở Tây Nguyên và Đông Nam bộ. Bộ đàn có niên đại 3.500-3.000 năm, gồm 16 thanh (11 thanh nguyên vẹn, 5 thanh gãy có thể ghép lại), hình chữ nhật và hình thắt eo. Mỗi thanh dài trung bình 57cm, rộng 12,4cm, dày 3cm, nặng khoảng 3,9kg, với âm vực dao động từ 191,9Hz đến 4.500Hz. Cụm hang động C3-C4, C7, C8 cũng vừa được xếp hạng Di tích Quốc gia. Các hang này hình thành cách đây 200.000 đến 600.000 năm từ dòng dung nham núi lửa Nâm B’Lang. Hang C3C4 dài gần 1km, thuộc xã Buôn Choáh và xã Nam Đà, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông cũ (nay tỉnh Lâm Đồng), được đánh giá là một trong những hang động đẹp, độc đáo nhất của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông. Bộ VH-TT&DL đã xếp hạng Di tích Quốc gia cho cụm hang này tại Quyết định số 1014/QĐ-BVHTTDL ngày 14/4/2025. Còn hang C7 và C8 thuộc địa bàn xã Nam Đà, xã Buôn Choáh và xã Đắk Sôr, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông cũ. Đây là hai hang tiêu biểu trong hệ thống núi lửa Krông Nô. Đặc biệt, hang C7 dài 1.200m, được UNESCO ghi nhận là hang dung nham dài nhất Đông Nam Á. Ngày 9/9/2025, Bộ VHTT&DL công nhận C7 và C8 là Di tích Quốc gia theo Quyết định số 3245/QĐ-BVHTTDL và 3246/ QĐ-BVHTTDL. Lễ hội Tăm Blang M’prang Bon (lễ cúng rào bon trồng cây) Mới đây, tỉnh Lâm Đồng tổ chức Lễ công bố Quyết định công nhận Bảo vật quốc gia Đàn đá Đắk Sơn, đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia cho danh lam thắng cảnh Hang C3-C4, C7-C8, đồng thời công bố danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội Tăm Blang M’prang Bon. Sự kiện đánh dấu mốc quan trọng, vừa khẳng định giá trị di sản văn hóa - thiên nhiên, vừa mở ra cơ hội phát triển du lịch bền vững cho địa phương. Bộ đàn đá Đắk Sơn Kho báu giữa đại ngàn Từ cú trượt dài của Cô dâu ma với doanh thu èo uột 11,5 tỷ đồng sau hai tuần ra rạp, câu chuyện hợp tác quốc tế trong điện ảnh Việt Nam một lần nữa được đặt lên bàn cân. Vì sao những bộ phim kết hợp với Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản vốn được kỳ vọng như chiếc “cầu” ra thị trường khu vực, lại hiếm khi mang về thành công xứng đáng? Cô dâu ma gây thất vọng với doanh thu “còn xa mới bù được vốn” Là mây trên bầu trời của ai đó có sự góp mặt của thần tượng Thái Lan nhưng cũng chỉ trụ rạp được 10 ngày “Đàn đá Đắk Sơn có giá trị đặc biệt về lịch sử, khảo cổ và văn hoá, khẳng định đây là sản phẩm bản địa độc đáo của Tây Nguyên thời tiền sử. Từ tiếng đàn đá vọng lên, ta như nghe âm thanh của ngàn xưa ngân tới hôm nay và vang mãi về sau”. PGS.TS BÙI VĂN LIÊM, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==