8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Ba n Ngày 23/9/2025 BẠO LỰC TRỞ THÀNH “TRÒ VUI” Ngày 20/9, quán cà phê từng xảy ra xô xát trong khu đô thị Times City (Hà Nội) chật kín khách. Người ta xếp hàng dài chỉ để được ngồi vào chiếc “ghế tổng tài” diễn lại cảnh “tổng tài” chỉ tay cho cấp dưới “xử lý” nhân viên quán. Cũng vào ngày này, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra văn bản khẩn, yêu cầu Sở GD&ĐT Hà Nội xử lý nghiêm vụ học sinh lớp 7 Trường THCS Đại Kim có hành vi kéo tóc, ghì cô giáo xuống khi bị thu giữ đồ chơi sắc nhọn. Hai sự kiện tưởng như chẳng liên quan lại cùng gióng lên một hồi chuông cảnh báo về sự suy giảm khả năng kiềm chế cảm xúc và ý thức tôn trọng người khác của một bộ phận người trẻ. “Cafe tổng tài” trước vụ việc gần như vô danh. Chỉ sau khi cú đánh vào mặt nhân viên và hình ảnh “giơ tay” được tung lên mạng xã hội, quán bỗng trở thành điểm check-in gây sốt nhất Hà Nội. Dòng người lũ lượt xếp hàng từ sáng để được chụp ảnh, diễn lại kiểu “tổng tài” chỉ tay đầy hài hước. Một vụ bạo lực vốn cần bị phê phán, tự nhiên hóa thành đạo cụ giải trí. Chuyên gia tâm lý Nguyễn Mai Hoa (Viện Tâm lý) nhận định: “Đây là biểu hiện của tâm lý đám đông trong thời đại mạng xã hội. Khi sự việc nóng được lan truyền, người trẻ có xu hướng tham gia để khẳng định sự hiện diện, bất kể sự kiện đó vốn tiêu cực. Nguy hiểm ở chỗ, hành vi bạo lực có thể bị vô thức hợp thức hóa khi được tái hiện một cách hài hước”. Thực tế, không ít hiện trường từng bị biến thành “điểm đến du lịch” bất đắc dĩ. Thậm chí cả những vụ tai nạn giao thông, cháy nổ cho đến cảnh đánh ghen, đánh hội đồng... Nhiều người sẵn sàng chụp ảnh, quay clip, thậm chí “dựng lại hiện trường” để thu hút lượt xem. Mạng xã hội vừa là nơi phóng đại thông tin, vừa khiến ranh giới giữa sự lệch chuẩn và giải trí bị xóa nhòa. “Cái đáng lo là khi sự việc nghiêm trọng lại được tiếp nhận bằng thái độ đùa cợt. Nếu lặp đi lặp lại, xã hội sẽ dần quen với hình ảnh bạo lực như một dạng nội dung giải trí, từ đó giảm khả năng phản ứng đúng đắn trước các hành vi sai trái”, TS. Mai Hoa nhấn mạnh. Gần như song song với vụ “Cafe tổng tài”, vụ việc học sinh lớp 7 tấn công giáo viên tại Trường THCS Đại Kim lại phơi bày một lát cắt đáng báo động khác: đứt gãy quan hệ tôn trọng cơ bản. Theo báo cáo, chiều 16/9, khi cô giáo chủ nhiệm thu giữ món đồ chơi sắc nhọn của một học sinh lớp 7, em này đã kéo tóc, ghì cô xuống bàn và giằng lại. Bộ GD&ĐT lập tức xác định đây là vụ việc nghiêm trọng, “ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục và truyền thống tôn sư trọng đạo”. “Hành vi của học sinh này không chỉ gây tổn thương thể chất và tinh thần cho giáo viên, mà còn đụng chạm đến nền tảng văn hóa lâu đời: truyền thống tôn sư trọng đạo. Đặt cạnh vụ việc ở quán cà phê, ta thấy một điểm chung: sự thiếu vắng chuẩn mực tôn trọng người đối diện. Nhân viên dịch vụ có quyền yêu cầu khách tuân thủ quy định không hút thuốc, giáo viên có trách nhiệm đảm bảo an toàn trong lớp học. Nhưng thay vì chấp nhận nguyên tắc chung, cả “tổng tài” và học sinh lại chọn phản ứng bằng bạo lực”, TS. Mai Hoa phân tích. Chuyên gia nhận định, điều này phản ánh một thực tế rộng lớn hơn. Trẻ em và thanh niên hiện nay lớn lên trong môi trường mà sự kiềm chế cảm xúc ngày càng yếu. Các giá trị tôn trọng, vốn được truyền dạy trong gia đình, nhà trường, không còn giữ được vị thế như trước. Khi người trẻ không được rèn luyện kỹ năng ứng xử, họ dễ chọn bạo lực như phản xạ đầu tiên. Thực tế, báo cáo của Bộ GD&ĐT về phòng chống bạo lực học đường cho thấy trong 3 năm qua, trung bình mỗi năm cả nước ghi nhận khoảng 1.500 vụ học sinh có hành vi bạo lực với bạn bè hoặc thầy cô. Con số này chưa tính đến những vụ việc nhỏ lẻ không được thống kê. Những trường hợp như ở Đại Kim vì thế không phải cá biệt, mà là biểu hiện của một xu hướng đáng lo ngại. VĂN HÓA ỨNG XỬ TRONG THỜI ĐẠI “SỐNG ẢO” Bình luận về hai sự kiện vừa qua, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Khoa cho rằng, đây là lời nhắc nhở với xã hội: không thể chỉ dừng ở việc xử lý sau mỗi vụ việc. Điều quan trọng hơn là phải tạo ra một môi trường nuôi BẠO LỰC BỊ BIẾN THÀNH TRÒ VUI: Báo động văn hóa ứng xử Có những em đi lại trong lớp, có những em ngồi im như không có chuyện gì xảy ra. Không ai can ngăn, không kêu cứu, mà lặng lẽ… kéo rèm cửa. Một cử chỉ nhỏ, nhưng đủ để người lớn phải rùng mình: sự vô cảm đã len lỏi vào nơi vốn được coi là môi trường trong sáng, giàu tình thương nhất - trường học. VĂN HÓA TÔN SƯ TRỌNG ĐẠO BỊ THÁCH THỨC Từ bao đời nay, đạo lý “tôn sư trọng đạo” là nền móng để con người Việt Nam trưởng thành. Trong mắt bao thế hệ, thầy cô là người nâng đỡ tri thức, dìu dắt nhân cách, thay cha mẹ dạy dỗ con đường làm người. Thế nhưng, chỉ một giây phút, hình ảnh ấy bị xé nát: một cô giáo bị quật ngã dưới đòn bạo lực, giữa ánh nhìn dửng dưng của những học sinh mà cô đang chăm sóc. Nỗi đau ấy không chỉ thuộc về một người thầy, của một trường, mà là nỗi đau của xã hội. Khi học sinh không còn nhìn thầy cô như điểm tựa, khi lòng kính trọng bị thay bằng sự thách thức, thì mối dây ràng buộc giữa tri thức và đạo đức cũng bị lung lay. Đáng lo ngại hơn, những ngôn từ giảm nhẹ như “hành vi không đúng mực” hay phủ nhận sự thật đã vô tình biến một vụ bạo lực học đường thành chuyện ứng xử vụn vặt. Cách nói ấy không chỉ xoa dịu sai trái, mà còn nguy hiểm ở chỗ nó phủ mờ bản chất: đây là một hành vi nghiêm trọng, xâm hại đến an toàn và phẩm giá nhà giáo. VÔ CẢM DO ĐÂU? Chúng ta đã bàn nhiều về “trường học hạnh phúc”, về “môi trường thân thiện, an toàn”. Nhưng một sự thật phũ phàng đang bày ra: nhiều trường học vẫn nặng thành tích, coi trọng điểm số hơn giáo dục nhân cách; trong khi hệ thống tư vấn tâm lý chỉ mang tính hình thức, không đủ sức đồng hành cùng thầy và trò. Học sinh ở tuổi ẩm ương, bốc đồng, chịu áp lực học tập và những biến động tâm lý. Thiếu Một đoạn video hơn hai phút, ghi lại cảnh học sinh lớp 7 ở Hà Nội túm tóc, ghì đầu cô giáo xuống bàn rồi quật ngã, đã khiến dư luận cả nước bàng hoàng suốt những ngày qua. Nhưng có lẽ điều ám ảnh hơn cả hành vi bạo lực, là thái độ của những bạn cùng lớp. Khi những tấm rèm khép lại trong lớp học Để hạn chế những vụ việc đáng tiếc như “Cà phê tổng tài” hay học sinh đánh giáo viên, TS. Nguyễn Mai Hoa khẳng định: “Gia đình vẫn giữ vai trò then chốt trong việc hình thành nền nếp ứng xử. Khi trẻ được sống trong môi trường có sự quan tâm, lắng nghe và gương mẫu từ cha mẹ, các giá trị tôn trọng và nhân ái sẽ trở thành phản xạ tự nhiên. Đây chính là hàng rào bền vững nhất chống lại bạo lực và lệch chuẩn, giúp thế hệ trẻ biết cách kiềm chế cảm xúc, ứng xử văn minh cả trong lớp học lẫn đời sống xã hội, thay vì cuốn theo những trend hay phản ứng bốc đồng nhất thời”. Trong vòng mấy ngày, mạng xã hội rúng động vì câu chuyện “tổng tài” sai nhân viên đánh phục vụ khi bị nhắc không hút thuốc trong quán cà phê và chuyện học sinh giật tóc, ghì đầu cô giáo trong lớp. Điều đáng sợ là những hành vi bạo lực này ngay sau đó lại được biến thành trò cười, thành “nội dung nóng” thu hút cả triệu lượt xem và chia sẻ mỗi ngày. Dòng người xếp hàng vào quán “Cà phê tổng tài” để check-in ẢNH: HÀ ANH Cần sự nghiêm khắc để khẳng định ranh giới đỏ: bạo lực với thầy cô là hành vi không thể dung thứ. Đồng thời, cần lòng nhân ái để mở đường cho học sinh sai lầm có cơ hội sửa chữa, để gia đình và nhà trường không quay lưng với chính con em mình. Sự nghiêm và sự vị tha phải song hành, như hai bàn tay vừa nâng đỡ vừa uốn nắn, vừa bao dung vừa cứng rắn. Trường THCS Đại Kim, Hà Nội - nơi xảy ra vụ việc
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==