9 n Thứ Năm n Ngày 11/9/2025 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ cách ông tiếp tục hóa giải bạo lực thời chiến thành đạo lý thời bình, lấy tu để trị tâm, lấy tâm để trị quốc. Bởi trị quốc rốt cuộc không chỉ là ban hành chính sách, mà còn là gây dựng một nền đạo đức xã hội, thứ “luật mềm” vận hành trong lòng người, giữa người với người”, cư sĩ Thanh nhận định. Trúc Lâm, ngay từ đầu, đã không phải một dòng thiền lánh đời, nó được khai sáng bởi một người từng cầm quân giữa bão táp lịch sử, nên chất nhập thế, khoan dung, thực tiễn là dòng chảy nổi bật và hằn sâu vào tâm trí người Việt qua nhiều thế kỷ. Tôi vẫn còn nhớ như in, trong một lần may mắn được nghe Hòa thượng Thích Thanh Quyết, Trụ trì chùa Hoa Yên giảng giải kinh đạo: tài sản tinh thần của Phật hoàng Trần Nhân Tông để lại chính là các lời dạy, trước tác như “Cư trần lạc đạo”, không đứng riêng như kinh sách giáo điều. Đấy là lời nhắc về một thái độ sống: sống giữa bụi trần mà giữ tâm sáng, hòa quang đồng trần, yêu nước gắn với yêu người. Trong đời sống cộng đồng, lời dạy ấy âm thầm biến thành những chuẩn mực giản dị, biết nhường nhịn, giữ tín, trọng nghĩa, không cực đoan. Ở tầm quốc gia, nó trở thành một cách “hóa giải” sau chiến tranh, thay vì nuôi thù hận, Trần triều ưu tiên hòa hiếu, bang giao, mở mang dân sinh. Đó là định hướng chỉ có thể xuất hiện từ một nội lực tinh thần mạnh, nội lực được tôi luyện trên con đường núi thiêng Yên Tử. HOẰNG DƯƠNG ĐẠO GIỮA ĐỜI Yên Tử không phải là một hệ thống chùa tháp hay những công trình đồ sộ. Đó là một cảnh quan linh thiêng, một chỉnh thể tự nhiên-văn hóa. Núi cao, rừng rậm, mây mù, đá xếp, suối đổ… không đứng ngoài câu chuyện tu tập mà chính là môi trường kiến tạo trải nghiệm thiền, từ thấp lên cao, từ động đến tĩnh, từ phàm đến thánh. Ai từng bước qua con đường tùng cổ thụ, dừng ở chùa Lân, ngước nhìn tầng tầng bậc đá lên chùa Hoa Yên, rồi qua am, qua tháp, tới Ngọa Vân, nơi lưu truyền dấu tích Phật hoàng an trụ, đều cảm nhận được một hơi thở ấm áp của con đường hành hương. Cư sĩ Lê Trọng Thanh khẳng định, chính sự tương tác giữa con người với thiên nhiên đã làm nên sức sống đặc biệt cho Trúc Lâm. Nếu với nhiều truyền thống tu học, con người phải rời đời để tìm đạo, thì ở Yên Tử, thiên nhiên đã “soạn sẵn” một giáo án, buộc người leo dốc bằng đôi chân của mình. “Pháp môn” vì thế rất cụ thể: đi, thở, nhẫn, tỉnh. Rừng là lớp học, gió là tiếng chuông, mưa là bài thực hành. Khi bước chân đặt vào nhịp thở, không vội vàng, không phô trương. Tinh thần Trúc Lâm bắt đầu ở Yên Tử nhưng không dừng trong cửa thiền. Nó mở một cánh cửa rất Việt cho Phật giáo, nhập thế, hành đạo giữa đời. Tu thân để trị quốc, thương dân mà gìn giữ non sông. Những lời dạy tưởng như giản dị, sống thiện lương, siêng năng, tiết độ. Biết dừng trước ham muốn vô độ, biết thương người yếu thế, giữ môi sinh như giữ chính thân tâm, chính là triết lý của một xã hội muốn vững bền. Để cụ thể hơn, cư sĩ Thanh kể về suốt quãng thời gian gần 20 năm ở Yên Tử, anh đã chứng kiến những người bản địa phân loại rác, giữ gìn rừng cổ, hay những người làm dịch vụ như anh việc đầu tiên phải học nói khẽ và cúi chào. Luôn chỉ dẫn du khách không xả rác, không khắc tên lên đá. Khi lễ hội được tổ chức chặt chẽ, tôn trọng không gian thiêng, đó đều là những cách hoằng dương đạo giữa đời. Với anh, thiêng không phải là phép lạ, mà là kỷ cương và sự tử tế lặp lại mỗi ngày. “Tinh thần Trúc Lâm nhập thế, khoan dung, yêu nước, hòa hợp với thiên nhiên sau hơn 700 năm vẫn còn nguyên tính thời sự. Ngày nay, trong xã hội số, cám dỗ tốc độ và đám đông dễ đẩy chúng ta vào cực đoan, vội tin, vội nổi giận, vội kết tội. Trúc Lâm nhắc rằng tu trước hết là tu lời nói và hành vi, chậm một nhịp để không làm tổn thương nhau, giữ lòng trong và năng làm việc thiện”, cư sĩ Thanh trầm tư nói. (còn nữa) H.D Văn Cương đồng tình với đánh giá ấy: “Đó là kỷ lục khó vượt qua nên không quá khi gọi là huyền thoại”. Ông phân tích: “Thành công của chuỗi concert là tổng hoà nhiều yếu tố. Năm 2025 là một năm rất đặc biệt. Người dân, nhất là thế hệ Gen Z, chỉ cần có sự kiện lớn là hết lòng ủng hộ. Đây là hiện tượng xã hội chưa từng có ở Việt Nam”. NSND Huỳnh Tú, cha của anh tài Soobin, chia sẻ: “Tôi từng nhiều lần định chấp bút viết về ATVNCG nhưng vẫn thấy nó quá lớn, quá đốt cháy giai đoạn, tôi sợ viết không tới. Tầm của ATVNCG là tầm khu vực, thể hiện qua sức hút và độ lan toả. Nó đã gieo vào khán giả cả nước một tinh thần mới, xu hướng mới, hồn cốt mới, định nghĩa mới về công nghiệp giải trí. Và nó đến quá nhanh, quá mạnh. Mới ngày hôm qua chúng ta còn bi quan về nền công nghiệp giải trí, khái niệm ấy vẫn còn mong manh, nghèo nàn, manh mún. Bất chợt concert ATVNCG ào đến đi tắt, đón đầu, không theo một công thức nào cả”. Là người làm công tác tổ chức biểu diễn, NSND Huỳnh Tú nhìn nhận: “Concert ATVNCG hay Anh trai say hi, khiến tôi có cảm giác như một cơn bão ập đến, khoảng trăm năm mới có một lần. Cơn bão này đi qua và phá mọi định kiến, phá những tư duy xưa cũ, xoá đi những gì cổ hủ”. Ông thú nhận: “Thế hệ tôi không vượt qua được định kiến”. Nhưng ông cũng nhắc con trai Soobin Hoàng Sơn, anh tài hưởng lợi nhiều nhất từ chương trình ATVNCG: “Đừng ngộ nhận, khi cơn lũ tràn vào thì mọi thứ mông mênh, khó phân định. Khi lũ tan, mọi thứ lại đâu vào đấy. Đương đại về với đương đại, hàn lâm về với hàn lân… lĩnh vực nào cũng có đỉnh. Các anh tài mới chỉ ở một nhánh trong một dòng sông, nên cần khiêm tốn và học hỏi không ngừng mới mong đi đường xa và gặt thành quả”. ĐÀO NGUYÊN Concert ATVNCG thành công nhờ nhiều yếu tố, song không thể không kể đến những ê-kip lặng thầm phía sau các anh tài. Đó là tổng đạo diễn sân khấu sinh năm 1987 Đinh Hà Uyên Thư, là giám đốc âm nhạc sinh năm 1988 SlimV, là đạo diễn ánh sáng sinh năm 2005 Long Kenji. Chính họ tạo ra “bữa tiệc” âm nhạc mãn nhãn, mãn nhĩ, mở ra xu hướng thưởng thức âm nhạc mới. Những chương trình ca nhạc đơn sơ, âm thanh, ánh sáng không “đỉnh nóc kịch trần” từ đây khó còn chỗ đứng. Ê-kip Đinh Hà Uyên Thư, SlimV, Long Kenji cũng đứng đằng sau thành công của concert Sao nhập ngũ. Cổng Tò Vò hình thành từ hoạt động phun trào của núi lửa Giếng Tiền cách đây cách đây khoảng 3.000-4.000 năm. Khi dung nham nhập vào biển, nó nguội và đông lại, tạo nên lớp đá bazan dày. Sự bào mòn qua thời gian và sóng biển đã khoét phần đá yếu, để lại một vòm đá tự nhiên mang hình dáng tổ ong, được dân địa phương gọi là cổng Tò Vò. Cổng Tò Vò hiện có chiều cao khoảng 2,5 m (có thể đạt tới 5-6 m phụ thuộc vào thủy triều) và chiều dài vòm từ 8 đến 9m, bề mặt gồ ghề, nhiều lớp đá chồng lên nhau. Nơi đây còn góp phần tạo dựng môi trường lý tưởng cho cỏ biển và san hô phát triển, là nguồn lợi thủy sản khởi sắc cho cộng đồng địa phương. Theo đánh giá, thắng cảnh Cổng Tò Vò hội tụ đầy đủ các giá trị: lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ và dịch vụ-du lịch, tạo nên cơ sở vật chất quan trọng và là động lực cổ vũ phát triển kinh tế - du lịch của Quảng Ngãi nói riêng và của cả nước nói chung. Vòm đá bazan độc đáo này từ lâu đã trở thành biểu tượng của Lý Sơn và là điểm “checkin” được đông đảo du khách lựa chọn. Các cơ quan chức năng đã đề xuất đầu tư nâng cấp hạ tầng khu vực, như cải thiện đường đi và bố trí khu dịch vụ hỗ trợ du khách, nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch ngày càng tăng. Ngoài ra, hiệu ứng từ mạng xã hội cũng góp phần làm tăng độ nhận diện của điểm đến, khi hàng nghìn bức ảnh và video về Cổng Tò Vò liên tục xuất hiện trên các nền tảng trực tuyến. Sự kết hợp giữa vẻ đẹp nguyên sơ, giá trị địa chất đặc biệt và hiệu ứng truyền thông đã giúp Cổng Tò Vò trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy phát triển du lịch Lý Sơn và gia tăng nguồn thu cho cộng đồng địa phương. Khoảng từ tháng 5 đến tháng 8 hằng năm được xem là thời điểm đẹp nhất để khám phá Cổng Tò Vò, khi Lý Sơn bước vào mùa nắng khô, bầu trời cao trong và nước biển trong xanh như ngọc. Đây cũng là giai đoạn thời tiết ổn định, ít mưa bão, thuận lợi cho các hoạt động tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm biển đảo. Buổi sáng sớm và chiều muộn là hai thời điểm “vàng” để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của vòm đá bazan kỳ vĩ, khi ánh nắng rọi qua tạo nên hiệu ứng thị giác độc đáo, làm nổi bật kết cấu tự nhiên của đá và sắc xanh ngọc của biển. Theo TS. Nguyễn Văn Tân (Trường ĐH KHTN, ĐHQG Hà Nội), việc công nhận Cổng Tò Vò là di tích quốc gia đã khẳng định giá trị thiên nhiên đặc biệt mà nơi này sở hữu. Không chỉ là kiệt tác địa chất độc nhất, cổng còn là biểu tượng sống động của sức mạnh thiên nhiên, niềm tự hào cộng đồng và nguồn cảm hứng bất tận cho du lịch văn hóa - sinh thái. Các chính sách bảo tồn và khai thác bền vững sẽ góp phần làm nổi bật thêm giá trị di sản và thúc đẩy du lịch Lý Sơn ngày càng phát triển. ĐẠT NHI Tiết lộ về vòm đá nghìn năm được xếp hạng di tích quốc gia Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa chính thức xếp hạng danh lam thắng cảnh Cổng Tò Vò (Lý Sơn, Quảng Ngãi) là di tích quốc gia, ghi nhận vẻ đẹp và giá trị hiếm có của hiện tượng địa chất này. Cổng Tò Vò hiện là một trong những thắng cảnh thu hút lượng khách cao nhất tại Quảng Ngãi Trần Nhân Tông là vị vua hiếm hoi trong sử Việt vừa đứng được trên hai đỉnh: đỉnh của quyền lực thế tục và đỉnh của khai sáng tinh thần.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==