12 QUỐC TẾ n Thứ Tư n Ngày 10/9/2025 “Diễn đàn quốc tế Á-Phi lần thứ nhất cung cấp một nền tảng trao đổi cởi mở giữa các học giả, nhà ngoại giao, nhà hoạch định chính sách đến từ cả hai châu lục. Đây là dịp đặc biệt để đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm và tìm kiếm giải pháp. Thông qua diễn đàn này, chúng ta hy vọng nâng cao năng lực thích ứng với các thách thức toàn cầu, trong khi thắt chặt tình hữu nghị và tăng cường hợp tác đầy ý nghĩa giữa châu Á và châu Phi”, PGS.TS Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, phát biểu bằng tiếng Anh tại AAIF 2025. THÚC ĐẨY HỢP TÁC NAM-NAM Trước sự hiện diện của khoảng 100 đại biểu trong và ngoài nước tại AAIF 2025 với chủ đề “Thích ứng trước các thách thức toàn cầu trong bối cảnh mới”, PGS. TS Nguyễn Xuân Trung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi, cho rằng, vấn đề trung tâm đặt ra hiện nay là các nước châu Á, châu Phi cần xác định rõ các thách thức, “làm sao để vừa thích ứng với bối cảnh toàn cầu nhiều biến động vừa chủ động đóng góp vào việc định hình một trật tự quốc tế công bằng, bao trùm và bền vững”. Hiện diện trực tiếp tại AAIF 2025, TS Diana Sfetlana Stoica, chuyên gia chính trị thuộc Trung tâm Nghiên cứu châu Phi Ubuntu, ĐH Tây Timisoara (trường đại học lớn thứ tư ở Romania), đề xuất mô hình hợp tác chuyên nghiệp 2x4. Đó là sự hợp tác chéo giữa khu vực công và khu vực tư ở châu Á và châu Phi, liên quan các bên kiểm soát, tài trợ, thụ hưởng, huấn luyện. Sau khi nêu chi tiết các thách thức và cơ hội của mô hình hợp tác này, bà Stoica nêu 4 đề xuất chính, trong đó có duy trì hợp tác Nam-Nam với nguyên tắc lấy con người làm trung tâm, cả nhà nước và người dân cùng gánh vác; tăng cường phối hợp công-tư để cung ứng nhiều loại hình giáo dục-đào tạo, giảm thiểu, tiến tới chấm dứt tình trạng thanh thiếu niên bị thiệt thòi khi các bên liên quan xem xét vấn đề pháp lý, kinh tế, chính trị… Sau đó, TS Philani Mthembu, Giám đốc Viện Đối thoại Toàn cầu (Nam Phi), hưởng ứng với tham luận “Châu Phi hướng về phía trước trong bối cảnh thay đổi toàn cầu”, cho rằng châu Phi và châu Á nên tăng cường hợp tác Nam-Nam thông qua việc mở rộng thương mại, đầu tư và kết nối hạ tầng để giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống. Theo ông, hai châu lục cần đẩy mạnh trao đổi kinh nghiệm về phát triển bền vững, công nghệ xanh và nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu. Ngoài ra, tăng cường phối hợp tại các diễn đàn đa phương để bảo vệ lợi ích chung và nâng cao tiếng nói của phương Nam toàn cầu (các nước đang phát triển ở Nam bán cầu) trên trường quốc tế. 6 THÁCH THỨC, 5 KHUYẾN NGHỊ Góp mặt tại AAIF 2025 dưới hình thức trực tuyến, GS.TS Alvin Ang, Trung tâm Nghiên cứu chính sách và chiến lược (Brunei), cho rằng, hiện có 6 nhóm thách thức toàn cầu, bao gồm: Biến đổi khí hậu; bất ổn định về kinh tế như lạm phát cao; căng thẳng địa chính trị, trong đó có cạnh tranh Mỹ-Trung gây gián đoạn chuỗi cung ứng; khủng hoảng y tế công cộng như từng xảy ra khi đại dịch COVID-19 quét qua cả thế giới, chuyển đổi số, và lương thực và an ninh chuỗi cung ứng. “ASEAN đang quay sang châu Phi - khu vực anh em phương Nam toàn cầu để phối hợp ứng phó các thách thức chung. Với 1,3 tỷ người, nhiều nền kinh tế phát triển nhanh, châu Phi ngày càng trở thành một đối tác chiến lược của ASEAN chúng ta”, ông Ang nhận định. GS Ang điểm qua các sáng kiến hợp tác Nam-Nam liên quan ASEAN và châu Phi trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau và không liên kết, rồi nêu một số khuyến nghị. Theo ông, nền tảng của tình đoàn kết Nam-Nam chính là việc ASEAN và các quốc gia châu Phi tổ chức Hội nghị Bandung năm 1955 (hội nghị Á-Phi quy mô lớn đầu tiên, đưa ra 10 nguyên tắc Bandung - nền tảng cho sự thay đổi lớn lao trên bản đồ chính trị thế giới, tạo tiền đề cho sự ra đời Phong trào Không liên kết và hợp tác Nam - Nam trong những thập kỷ qua). “Năm 2025, Indonesia, Malaysia và Nam Phi có kế hoạch nhân dịp kỷ niệm 70 năm Hội nghị Á-Phi để giới thiệu nền tảng giao lưu ASEAN-Liên minh châu Phi, kết nối Tầm nhìn của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương với các chương trình nghị sự của Liên minh châu Phi”, ông nói. Cuối cùng, GS Ang nêu 5 khuyến nghị. Đó là: Thành lập một hội đồng ASEAN-châu Phi cấp bộ trưởng để phối hợp chính sách về khí hậu, thương mại và y tế; Ra mắt Quỹ phát triển ASEAn-châu Phi với mục tiêu huy động 5 tỷ USD cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, năng lượng tái tạo và công nghệ nông nghiệp; Hài hòa hóa các tiêu chuẩn, cụ thể là công nhận lẫn nhau về chứng chỉ xanh và hệ thống thanh toán số; Phát triển vốn nhân lực - mở rộng mạng lưới đại học ASEANchâu Phi (cấp song bằng trong lĩnh vực phát triển bền vững, công nghệ…); Thiết lập quy trình ứng phó khủng hoảng, cụ thể là khuôn khổ nhân đạo chung về ứng phó thảm họa, đại dịch. THÁI AN Nhiều mô hình hợp tác quốc tế giữa các quốc gia châu Á-châu Phi và với thế giới được đề xuất tại Diễn đàn quốc tế Á-Phi lần thứ nhất (AAIF 2025) do Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức ngày 9/9 tại Hà Nội. Các đại biểu trực tiếp tham dự Diễn đàn quốc tế Á-Phi lần thứ nhất (AAIF 2025) chiều 9/9 tại Hà Nội ẢNH: THÁI AN Đề xuất các mô hình hợp tác Á-Phi Một số đề xuất cụ thể Các đại biểu trình bày, phân tích một số đề xuất cụ thể để tăng cường hợp tác Nam-Nam giữa châu Á (nhất là ASEAN) với châu Phi, bao gồm: -Tăng cường thương mại và đầu tư: Thiết lập hiệp định thương mại ưu đãi, xây dựng trung tâm logistics chung, thúc đẩy doanh nghiệp ASEAN đầu tư vào nông nghiệp, khai khoáng và hạ tầng tại châu Phi, đồng thời mở rộng nhập khẩu nông sản, năng lượng từ châu Phi. -Hợp tác hạ tầng và kết nối: Phát triển các dự án chung về giao thông, cảng biển, năng lượng tái tạo và số hóa, trong đó ASEAN có thể chia sẻ kinh nghiệm xây dựng khu công nghiệp, đặc khu kinh tế. -Trao đổi tri thức và công nghệ: Tổ chức các chương trình đào tạo, học bổng, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp thông minh, y tế, giáo dục và thương mại điện tử để cùng nâng cao năng lực. -Cơ chế hợp tác thể chế: Thành lập các diễn đàn thường niên ASEAN - Liên minh châu Phi, quỹ hợp tác Nam-Nam và cơ chế đối thoại chính sách để điều phối dự án và bảo đảm lợi ích hai bên. Truyền thông Indonesia đưa tin, tiến trình trao đổi với Ý về việc tiếp nhận tàu sân bay Giuseppe Garibaldi mà Ý đã loại biên mới ở giai đoạn đầu, theo kế hoạch nhằm hiện đại hóa hạm đội và mở rộng khả năng hoạt động trên khắp quốc gia được mệnh danh là xứ vạn đảo. “Tàu sân bay Garibaldi của Hải quân Ý là mục tiêu chúng tôi đang cố gắng tiếp nhận, với hy vọng sẽ tăng cường sức mạnh cho hạm đội”, báo Kompas dẫn lời Đô đốc Muhammad Ali, Tham mưu trưởng Hải quân Indonesia, phát biểu ngày 8/9. Đô đốc Ali không tiết lộ chi phí cũng như tiến trình đàm phán cụ thể, nhưng việc quan chức này công bố thông tin trong lễ tiếp nhận tàu hộ vệ KRI Brawijaya 320 do Ý chế tạo được coi là tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy Indonesia đang tích cực xúc tiến kế hoạch. Điều đó cho thấy mối quan hệ ngày càng gắn bó giữa hải quân Indonesia và Ý. Tháng 4 năm ngoái, Đô đốc Ali có chuyến thị sát tàu sân bay Garibaldi trong cuộc tập trận quân sự tại Ý, do Phó Tham mưu trưởng Hải quân Ý, Đô đốc Giuseppe Berutti Bergotto, chủ trì. Tháng 9/2024, ba tàu chiến Ý thực hiện chuyến thăm đáp lễ tới Indonesia. Tàu sân bay thường được coi là đỉnh cao sức mạnh hải quân. Ngoài nhiệm vụ tác chiến, tàu sân bay còn đóng vai trò trung tâm chỉ huy và hỗ trợ nhiều nhiệm vụ, từ cứu trợ thiên tai đến bảo đảm an ninh trên biển. Tàu Giuseppe Garibaldi do hãng Fincantieri chế tạo và đưa vào biên chế năm 1985. Tàu dài 180m có thể đạt tốc độ 30 hải lý/giờ, phạm vi hoạt động tới 7.000 hải lý. Tàu được trang bị hệ thống gây nhiễu radar tiên tiến, bệ phóng Mk.29 cho tên lửa phòng không Sea Sparrow/ Selenia Aspide, pháo đôi Oto Melara 40L70 DARDO, ống phóng ngư lôi chống ngầm 324mm và tên lửa đối hạm Otomat Mk 2. Tàu chính thức bị loại biên và ngừng hoạt động từ tháng 10/2024. Đô đốc Ali lưu ý rằng dù tàu vẫn còn khả năng tác chiến, Indonesia sẽ ưu tiên sử dụng tàu sân bay cho các nhiệm vụ phi chiến đấu, như cứu trợ nhân đạo và ứng phó thảm họa. Tháng 2 năm nay, Bộ Quốc phòng Indonesia cho biết kế hoạch mua tàu sân bay xuất phát từ đặc điểm địa lý của quốc gia quần đảo thường xuyên hứng chịu thiên tai. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Indonesia Frega Wenas khẳng định, bước đi này không nhằm phô trương sức mạnh bên ngoài vùng biển của Indonesia. BÌNH GIANG (theo CNA) Một nước Đông Nam Á sắp sở hữu tàu sân bay Hải quân Indonesia đang trong quá trình đàm phán để mua lại một tàu sân bay đã loại biên của Ý. Nếu thành công, đây sẽ là lần đầu tiên quốc gia Đông Nam Á này sở hữu và vận hành loại tàu chiến cỡ lớn như vậy. Tàu sân bay Giuseppe Garibaldi ẢNH: SEAFORCES
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==