9 n Thứ Năm n Ngày 4/9/2025 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ kêu gọi doanh nghiệp, nhà hảo tâm hỗ trợ điện thoại cho bà con. Với những trường hợp đặc biệt, chị và đồng đội dùng chính điện thoại cá nhân để làm thủ tục. Có những đêm, cả tổ công tác lội bộ vào tận rẫy tìm người hoặc thức trắng đêm làm thủ tục cho kịp. Họ vẫn gọi vui đó là “những hôm đi làm… về sớm”, tức là khoảng 2, 3 giờ sáng mới về đến nhà. Đổi lại, họ nhận về tình cảm ấm áp của bà con đồng bào như bát cháo gà nóng hổi giữa đêm, gói mì tôm, hay ly nước chè xanh còn bốc khói. “Chính những điều giản dị ấy khiến tôi thấy ấm lòng, thấy việc mình làm thật đáng”, chị Y Yến xúc động. HỌC TIẾNG BẢN ĐỊA ĐỂ “CHẠM” VÀO TRÁI TIM DÂN LÀNG Chị Y Yến tâm sự, tuy chị sinh ra ở xã Đăk Ui và cũng là người Xơ Đăng nhưng chị xa làng đi học từ lớp 3, vốn từ bản địa ít ỏi. Trong khi đó, đồng bào ở Đăk Pxi sử dụng tiếng Xơ Đăng gốc với âm sắc nặng và nhiều khác biệt. Để thật sự gần dân, Y Yến quyết tâm học lại tiếng bản địa gốc từ đầu. Chị xuống làng, ở cùng dân, ngày ngày trò chuyện với các bậc cao niên, học từ cách phát âm đến những câu thành ngữ, tục ngữ. Chỉ hơn một năm sau, chị nói sõi tiếng bản địa. Mỗi lần xuống làng, khoảng cách không còn, câu chuyện trở nên gần gũi, cởi mở hơn. Bà con tin tưởng chia sẻ tâm tư, giúp công việc của người công an thuận lợi gấp bội. Không chỉ giữ gìn an ninh, việc nói tiếng bản địa còn giúp Y Yến dễ dàng vận động bà con giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, công cụ nguy hiểm. Đồng thời tuyên truyền để mọi người thực hiện nếp sống văn hóa ở khu dân cư. Với người dân, chị không còn là “cán bộ công an”, mà là người con gái của buôn làng. Trưởng thôn Kon Pao Kơ La A Sáo nhận xét, Thiếu tá Y Yến vóc dáng nhỏ nhắn nhưng bản lĩnh và tinh thần cống hiến thì không ai sánh kịp. Trong công việc, chị luôn khéo léo, mềm mỏng, nhưng khi cần lại rất kiên quyết, dứt khoát. Có cán bộ Y Yến, dân làng chúng tôi yên tâm lắm. Việc gì khó, chuyện gì rắc rối, chỉ cần cán bộ có mặt là ai cũng thấy an lòng. Trong vai trò chỉ huy, Thiếu tá Y Yến luôn nhắc đồng đội: “Đi với dân phải lễ phép, ôn hòa, để dân thương, dân tin”. Có lần mưa lớn, nước sông Đăk Pxi dâng cao, cả đội công an xã ngâm mình trong dòng bùn lạnh để giúp bà con di dời tài sản. Có khi nhận những lời phàn nàn, trách móc, nhưng chị chỉ cười, nhẹ giọng bảo: “Dân tin, dân thương, thế là mình có phần thưởng lớn nhất rồi”. Không dừng ở những việc thường ngày, Y Yến còn nghĩ cách gắn kết cộng đồng. Mô hình “Giáo xứ bình yên” do chị khởi xướng được Bộ Công an công nhận, nhân rộng toàn quốc. Các phong trào “Trường học an toàn về an ninh trật tự”, “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” được chị kiên trì duy trì, kéo ngày càng nhiều người dân tham gia. Từ đó, bộ mặt an ninh trật tự ở Đăk Pxi có bước chuyển rõ rệt, tội phạm giảm, vi phạm được phát hiện và xử lý kịp thời. Hơn một thập kỷ trong ngành, gần 7 năm gắn bó với cơ sở, Y Yến đã trải qua biết bao gian nan, thử thách. Nhưng với chị, đó cũng là hành trình của hạnh phúc, bởi mỗi ngày trôi qua, chị thêm gắn bó với đồng bào, thêm yêu màu áo mình chọn. Và ở nơi đại ngàn xanh thẳm núi rừng Tây Nguyên, người dân Xơ Đăng tin tưởng gọi tên chị như gọi một niềm an yên. N.N Thiếu tá Y Yến gần gũi với đồng bào Xơ Đăng ẢNH: NGUYỄN NGỌC Thiếu tá Y Yến hiện đang công tác tại Công an xã Đăk Hà (tỉnh Quảng Ngãi) ẢNH: NGUYỄN NGỌC Với những đóng góp của mình, Thiếu tá Y Yến vinh dự nhận Bằng khen của Bộ Công an vì có thành tích xuất sắc trong triển khai thực hiện chủ trương xây dựng công an xã, thị trấn chính quy trên toàn quốc (năm 2021); được Bộ Công an trao danh hiệu “Phụ nữ Công an tiêu biểu”, “Nữ Công an cơ sở xuất sắc” (năm 2023)... Mới đây, Thiếu tá Y Yến là 1 trong 246 gương điển hình tiên tiến được biểu dương tại Đại hội Thi đua “Vì an ninh Tổ quốc” lần thứ IX. GIỮ CHO “CƠN SỐT” BỀN VỮNG Để giữ “cơn sốt yêu nước” một cách bền vững, TS Thục Quyên lưu ý, năng lượng yêu nước trên nền tảng số là một lợi thế, nhưng cần thiết kế “lan tỏa có trách nhiệm”: tăng hàm lượng tư liệu - dữ kiện (infographic, phim tư liệu ngắn), khuyến khích đối thoại ôn hòa, giảm hiện tượng “đồng phục cảm xúc”. Nói cách khác, độ lan không thể là mục tiêu duy nhất, quan trọng là chất lượng tham gia và khả năng học hỏi từ nội dung yêu nước. Từ thực tế lan tỏa mạnh mẽ của các sự kiện cấp quốc gia trong dịp Quốc khánh, các nhà tổ chức đã tạo ra một mô hình mới: dàn dựng theo nhịp “nền tảng hóa” (tiết tấu ngắn- nhiều cao trào - đa màn hình), chuẩn bị sẵn “gói hậu trường số” (clip luyện tập, phỏng vấn nhanh, bản phối trộn ngắn), và mở kho tư liệu truyền thông để cộng đồng sáng tạo sử dụng hợp pháp. Nhờ vậy, chương trình trực tiếp không kết thúc ở giờ G mà tiếp tục sống trên TikTok, YouTube, Facebook trong nhiều ngày, tuần. Chuyên gia truyền thông số Nguyễn Quang Vinh cho rằng, việc mở kho dữ liệu chuẩn là một bước đi chiến lược để lan tỏa giá trị văn hóa và nâng cao chất lượng sáng tạo của giới trẻ. Ông nhấn mạnh: “Thay vì để người trẻ tự tìm tư liệu rời rạc, thiếu kiểm chứng và dễ vướng bản quyền, các cơ quan văn hóa cần chủ động cung cấp bộ dữ liệu chính thống, gồm ảnh, clip, timeline lịch sử, tài liệu văn bản, bản nhạc nền có bản quyền mở. Khi có nguồn tư liệu đáng tin cậy, giới trẻ có thể phối trộn hợp pháp, tạo ra sản phẩm vừa sáng tạo, vừa bảo đảm tính xác thực và tôn trọng bản quyền”. Theo ông Vinh, mô hình này đã được áp dụng hiệu quả ở nhiều nước. Các cơ quan lưu trữ, bảo tàng và nền tảng văn hóa hợp tác mở kho dữ liệu để thúc đẩy sáng tạo cộng đồng. Tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh các chiến dịch như Tự hào Việt Nam hay hiệu ứng từ phim Mưa đỏ, việc tạo điều kiện cho giới trẻ tiếp cận dữ liệu chuẩn sẽ giúp giảm rủi ro pháp lý, đồng thời nâng tầm giá trị các sản phẩm số, biến cảm hứng yêu nước thành nội dung lan tỏa lâu dài trên mạng xã hội. HẠ ĐAN Theo chuyên gia Nguyễn Quang Vinh, thiết kế bao trùm trong truyền thông số nghĩa là đệm cảm xúc bằng dữ kiện và góc nhìn đa chiều. Khi một video được lan truyền về mapping ánh sáng Hồ Gươm hay clip triệu lượt xem từ concert Mỹ Đình xuất hiện, nội dung kèm theo cần làm rõ bối cảnh lịch sử, câu chuyện văn hóa, ý nghĩa nghệ thuật của những tác phẩm biểu diễn. Một thông điệp cân bằng sẽ giúp cộng đồng hiểu sâu hơn thay vì chỉ dừng ở mức “thích” và “chia sẻ”. Nhà nghiên cứu Nguyễn Khoa bổ sung: “Một chiến dịch thành công phải gắn kết các lĩnh vực như lịch sử, âm nhạc, điện ảnh, truyền thông và công nghệ. Khi góc nhìn đa ngành hiện diện, không gian số trở nên giàu thanh âm hơn, tránh biến cảm xúc cộng đồng thành sự đồng điệu một màu”. Ông lấy ví dụ, chiến dịch #TuHaoVietNam đã thành công vì bên cạnh những clip hát Quốc ca, video check-in, còn có các infographic về mốc son lịch sử, trích dẫn nhân chứng, hình ảnh tư liệu quý. Nhờ vậy, người xem không chỉ “tự hào” mà còn “hiểu vì sao mình tự hào”. Song song với việc đa dạng hóa nội dung, cách đo lường hiệu quả cũng cần thay đổi. Trong nhiều năm, truyền thông số tại Việt Nam thường dừng ở các chỉ số cơ bản như lượt xem (view) hay lượt thích (like). Tuy nhiên, với những chiến dịch quy mô lớn như dịp 2/9, các chuyên gia nhấn mạnh cần xây dựng hệ thống “đo lường đa chỉ số” để đánh giá chính xác tác động thực sự. TS Thục Quyên phân tích: “View và like chỉ phản ánh mức độ hiển thị, không nói lên khả năng tác động. Một chiến dịch giá trị cần theo dõi các chỉ số chiều sâu như thời lượng xem trung bình, tỷ lệ hoàn tất video, tỷ lệ chia sẻ, mức độ ghi nhớ thông điệp và đặc biệt là tỷ lệ tham gia ngoại tuyến, ví dụ số người tới rạp xem Mưa đỏ sau khi xem trailer, hay số khán giả đến Hồ Gươm sau clip trình diễn về ánh sáng”. Số liệu của TikTok Việt Nam cho thấy, các clip gắn hashtag #TuHaoVietNam đạt hơn 1 tỷ lượt xem, nhưng quan trọng hơn, 43% người xem có hành vi tìm kiếm thêm thông tin về các sự kiện liên quan. Điều này chứng minh rằng nếu biết đo lường đúng, các chiến dịch số không chỉ “gây bão” trên bảng tin mà còn thúc đẩy hành động thực tế. Chuyên gia cho rằng, việc đo lường đa chỉ số còn giúp tinh chỉnh chiến dịch theo thời gian thực. Chẳng hạn, nếu hệ thống ghi nhận tỷ lệ hoàn tất video thấp, BTC có thể rút ngắn nội dung, đổi nhạc nền, hoặc thêm phụ đề để tăng khả năng tiếp cận. Nếu thấy nhiều lượt xem nhưng ít lượt chia sẻ, thông điệp cần được tái thiết kế để gợi cảm hứng cộng đồng hơn. Đây là hướng tiếp cận mà nhiều thương hiệu toàn cầu áp dụng khi đồng hành cùng sự kiện quốc gia, và Việt Nam có thể học hỏi để nâng cấp hệ sinh thái truyền thông dịp lễ hội. ĐẠT NHI Trong bối cảnh các chiến dịch yêu nước trực tuyến bùng nổ dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, TS Nguyễn Thục Quyên nhận định: “Các chiến dịch số hiện nay có sức lan tỏa lớn nhờ đánh trúng cảm xúc cộng đồng. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào cảm xúc cao trào mà thiếu lớp thông tin nền và góc nhìn liên ngành, thông điệp rất dễ bị mỏng, thậm chí gây chia rẽ”. Xây dựng không gian số đa thanh Các chuyên gia cho rằng, việc mở kho dữ liệu chuẩn là một bước đi chiến lược để lan tỏa giá trị văn hóa và nâng cao chất lượng sáng tạo của giới trẻ ẢNH: TRỌNG TÀI Các sự kiện lớn liên tiếp thời gian vừa qua đã góp phần tạo nên cơn sốt yêu nước trong giới trẻ ẢNH: NHƯ Ý
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==