đào tạo 7 n Thứ Bảy n Ngày 23/8/2025 KHOA GIÁO BẤT CẬP BỦA VÂY Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết, kết quả đột phá trong năm vừa qua là Bộ GD&ĐT đã trình Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ mầm non, học sinh phổ thông. Giáo dục đại trà và mũi nhọn được nâng lên, học sinh Việt Nam dự thi Olympic quốc tế đoạt nhiều huy chương, giải thưởng. Tất cả cơ sở giáo dục đã triển khai dạy tiếng Anh bắt buộc ở lớp 3 - lớp 5. Việt Nam duy trì thứ hạng cao trong khu vực, tiệm cận mức trung bình OECD ở cả ba môn: Toán, Đọc, Khoa học. Tỉ lệ học sinh vào lớp 10 THPT công lập ở TPHCM đạt tỉ lệ 93%; Hà Nội đạt tỉ lệ 64%. Tuy nhiên, bên cạnh đó, ngành giáo dục tồn tại nhiều hạn chế và bất cập. Bộ GD&ĐT chỉ ra tình trạng thiếu giáo viên ở nhiều địa phương, nhất là giáo viên dạy các môn học mới như: tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật, gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện chương trình. Tính đến tháng 5/2025, cả nước còn thiếu hơn 102.000 giáo viên các cấp, trong đó cấp mầm non, THCS thiếu nhiều nhất với hơn 60.000 người; giáo viên, cấp tiểu học thiếu hơn 22.000 người… Một số trường học giáo dục đạo đức với phương pháp đơn điệu, hình thức, chưa tạo được sự chủ động cho học sinh. Tình trạng bạo lực học đường, học sinh, sinh viên vi phạm pháp luật vẫn còn diễn ra. Học sinh thiếu kỹ năng sống, kỹ năng số, dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin độc hại trên mạng. Vẫn còn tình trạng thiếu phòng học cục bộ tại các khu vực có mật độ dân cư cao, các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, nhất là bậc mầm non. Khu vực đặc biệt khó khăn vẫn còn khoảng 6.500 phòng học nhờ, mượn, tập trung chủ yếu tại cấp học mầm non và tiểu học. CẦN CÓ CHÍNH SÁCH THÁO GỠ Bà Vũ Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội chia sẻ, năm học vừa qua Hà Nội xây mới 43 trường học, chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn đều tăng lên. Hà Nội có chính sách hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học trên toàn thành phố. Thời điểm này, các nhà trường rà soát điều kiện để tổ chức lễ khai giảng, chuẩn bị dạy học năm mới đảm bảo an toàn, tiếp tục nâng chất lượng, đẩy mạnh hội nhập, xác định nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh. Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Thị Diệu Thúy cho biết, sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, quy mô giáo dục của địa phương rất lớn, đặt ra những yêu cầu mới, khác hơn năm học trước. Trong khi chất lượng dạy học cũng như cơ sở vật chất chưa đồng đều, nhất là trường xa trung tâm, cần được tính toán đầu tư. Đội ngũ quản lý giáo dục cấp xã chỉ có 50% công chức đảm bảo chuyên môn về giáo dục dẫn đến lúng túng. Thành phố Hồ Chí Minh cũng “rơi” vào tình trạng thiếu giáo viên các bộ môn và đã chỉ đạo Sở GD&ĐT khẩn trương tuyển dụng đảm bảo thống nhất chất lượng đầu vào. Bên cạnh đó, thành phố rà soát chỗ thừa, chỗ thiếu để điều chuyển hợp lý, ký hợp đồng giáo viên. Tuy nhiên, lãnh đạo thành phố xác định đây chỉ là giải pháp giải quyết vấn đề “tức thời, chưa triệt để” nhưng thực tế việc tuyển sinh các môn năng khiếu âm nhạc rất khó khăn. Bà Thúy đề xuất Bộ GD&ĐT có giải pháp tháo gỡ vì các trường đại học tuyển sinh những ngành này rất ít, hầu hết những người tốt nghiệp các môn này đều ở bậc trung cấp trong khi Bộ GD&ĐT yêu cầu điều kiện đứng lớp dạy học phải có bằng đại học gây khó khăn cho tuyển dụng. Lãnh đạo UBND TPHCM cũng kiến nghị cấp quản lý cần có cơ chế, chính sách đãi ngộ để thu hút giáo viên mầm non; tạo điều kiện để giáo viên bản ngữ tham gia cho trẻ mầm non làm quen với tiếng Anh. Đại diện tỉnh Tuyên Quang nêu thực tế khó khăn, có tới 75% học sinh là người dân tộc thiểu số với địa hình vùng núi, giữa các trường có khoảng cách chất lượng giáo dục. Năm học qua, dù kết quả giáo dục của địa phương cao hơn năm ngoái nhưng vẫn thiếu giáo viên. Địa phương đã xoay xở để giải quyết vấn đề khó liên quan môn tiếng Anh như kết nối các lớp học trực tuyến với sự hỗ trợ từ giáo viên của Hà Nội, Lâm Đồng; thí điểm thi tuyển hiệu trưởng về quản lý các trường học; áp biểu dinh dưỡng theo chuẩn nhằm nâng cao thể trạng học sinh… Năm học tới, địa phương mong muốn có cơ chế thu hút, giữ chân đội ngũ cũng như hi vọng mời gọi học sinh các địa phương đến tham quan di tích, cảnh quan trên địa bàn. Chuẩn bị năm học mới, ông Nguyễn Minh, Phó Chủ tịch tỉnh Lâm Đồng cho rằng, một trong những yếu tố cốt lõi để nâng cao chất lượng giáo dục chính là chất lượng, trình độ đội ngũ nhà giáo do đó năm học tới, địa phương xác định tiếp tục bồi dưỡng nhằm đáp ứng yêu cầu mới; dành ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng trường lớp, nhất là trường vùng sâu vùng xa, xây dựng trường nội trú cho học sinh ở các xã biên giới. KHÔNG ĐỂ HỌC SINH PHẢI 5 “THIẾU” Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục - đào tạo và ghi nhận một số thành tích của ngành trong năm học vừa qua. Những kết quả này được Thủ tướng tóm gọn trong 36 chữ: thể chế hoàn thiện; bộ máy tinh gọn; chất lượng nâng cao; kì thi chuyên nghiệp; giáo viên nâng tầm; hội nhập mở rộng; cơ sở khang trang; khoa học phát triển; tài năng nở sớm. Bên cạnh kết quả đạt được, Thủ tướng cũng chỉ ra hạn chế, bất cập với 8 vấn đề, gói trong 32 chữ: chương trình bất cập, quy mô manh mún, ngành nghề không cân, đạo đức chưa cao, kĩ năng thiếu hụt, giáo viên chưa đủ, mạng lưới chưa thông, kinh phí thụ động. Thủ tướng yêu cầu Bộ GD&ĐT, toàn thể ngành Giáo dục tiếp tục tập trung quán triệt thực hiện hiệu quả quan điểm, định hướng chủ đạo: học sinh, sinh viên là trung tâm, chủ thể; thầy cô giáo là động lực; nhà trường là bệ đỡ; gia đình là điểm tựa; xã hội là nền tảng. Thủ tướng nhấn mạnh, phải tập trung chuyển đổi trạng thái, nhiệm vụ ngành GD&ĐT thành nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, của toàn dân, toàn xã hội; tiếp tục chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực toàn diện của người học. Mọi tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận, giải quyết các vấn đề của giáo dục đào tạo phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa; theo hướng mọi công dân phải được tiếp cận bình đẳng với giáo dục, nhất là người yếu thế, ở vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo, vùng dân tộc thiểu số… Xây dựng chương trình, giáo trình tiên tiến, hiện đại, thực tế hơn nữa. Học phải đi đôi với hành; học thật, thi thật, nhân tài thật… Tập trung chuẩn bị chu đáo điều kiện năm học mới, trong đó có lễ khai giảng trang trọng, ấm cúng, gọn gàng, hiệu quả, vui tươi. Thủ tướng nhấn mạnh, thầy cô giáo là động lực, truyền cảm hứng cho học sinh. Gia đình, nhà trường, xã hội là điểm tựa cho thầy cô và học sinh. Ngành giáo dục và địa phương không để học sinh thiếu trường thiếu lớp, thiếu thầy cô, thiếu ăn thiếu mặc. HÀ LINH - NGHIÊM HUÊ Chiều 22/8, Bộ GD&ĐT tổng kết năm học 2024-2025 và triển khai nhiệm vụ năm học mới. Các địa phương “kêu” thiếu giáo viên, chất lượng giữa các trường học chưa đồng đều cùng với những bất cập về thu hút, tuyển dụng cần được tháo gỡ. Cô trò trường học ở Hà Nội chuẩn bị cho năm học mới ẢNH: NGUYỄN HÀ Kỳ vọng chính sách gỡ khó Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn khẳng định, năm học 2024-2025, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai đồng bộ từ lớp 1-12 trên phạm vi toàn quốc, hoàn thành chu trình đổi mới chương trình, sách giáo khoa ở các cấp học. Ngành cũng tồn tại tình trạng thiếu giáo viên, nhất là các môn học mới, chất lượng giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học chưa đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. ở nhóm trẻ (dưới 25 tuổi) tăng cao. Nguyên nhân chính là thí sinh ồ ạt chọn các ngành kinh tế - quản trị (như quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng) hoặc công nghệ thông tin, dẫn đến bão hòa thị trường. Ngược lại, các ngành xã hội như sư phạm, luật, du lịch hoặc khoa học xã hội thiếu nhân lực chất lượng cao do ít thí sinh chọn, gây ra khoảng trống trong lĩnh vực giáo dục và dịch vụ. Trong tương lai gần, tình trạng này sẽ dẫn đến hệ quả thất nghiệp và làm trái ngành; thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Các ngành phát triển mạnh như công nghệ kĩ thuật (cơ điện tử, tự động hóa), công nghệ thông tin (AI, bảo mật mạng), chăm sóc sức khỏe (y dược, điều dưỡng) và công nghệ nông lâm sẽ thiếu nguồn cung. Ông Dũng khẳng định, việc đào tạo tràn lan và không đồng bộ dẫn đến lãng phí nguồn lực quốc gia với hàng nghìn tỉ đồng đầu tư giáo dục không mang lại hiệu quả; làm chậm trễ trong chuyển đổi kinh tế do thiếu nhân lực ở các ngành then chốt; tăng bất bình đẳng xã hội, thất nghiệp cao sẽ dẫn đến bất ổn xã hội, tăng tội phạm, di cư không kiểm soát và áp lực lên hệ thống an sinh. Lãng phí nhân lực sẽ làm giảm đóng góp của lao động vào GDP, với ước tính thiệt hại hàng tỉ USD do thất nghiệp và đào tạo không hiệu quả. Để khắc phục tình trạng này, PGS Đỗ Văn Dũng đề xuất cần điều chỉnh quy chế tuyển sinh, như linh hoạt chỉ tiêu cho ngành khó tuyển (trên 20%) và hướng dẫn thí sinh chọn ngành dựa trên dự báo nhu cầu lao động, Sự mất cân đối này sẽ làm suy yếu thị trường lao động và cản trở phát triển kinh tế xã hội, đòi hỏi sự phối hợp giữa các bên liên quan để định hướng tuyển sinh phù hợp với nhu cầu thực tế. NGHIÊM HUÊ dựa vào các số liệu để đưa ra dự báo. Có thể thấy rằng, nhóm ngành học cơ bản điểm chuẩn thấp hơn so với trước đây do sự hấp dẫn suy giảm. Đây là câu chuyện con gà - quả trứng. Nhưng điều đáng mừng là nhóm thí sinh lựa chọn các ngành học STEM đã tăng lên trong thời gian gần đây. Vì đây là những ngành học phục vụ phát triển khoa học công nghệ của đất nước trong thời gian tới. HOA BAN Theo các chuyên gia, sự mất cân đối lựa chọn ngành nghề xuất phát từ lựa chọn môn học tại phổ thông, nếu không sớm khắc phục sẽ ảnh hưởng lâu dài tới nền kinh tế vì nhiều ngành thiếu nhân lực chất lượng cao. Theo thống kê ban đầu tuyển sinh năm 2025, đợt 1 toàn hệ thống, tổng số thí sinh STEM đăng kí nguyện vọng 1 (NV1) đạt 222.454 thí sinh, cao hơn 23.576 thí sinh so với tổng thí sinh nhập học STEM năm 2024; các ngành khoa học máy tính và công nghệ thông tin: 54.359 thí sinh đăng ký NV1 (cao hơn 2.183 thí sinh so với nhập học đợt 1 năm 2024); riêng AI có 2.754 thí sinh đăng kí. NĂM HỌC MỚI:
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==