(PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá cả và thị trường (Bộ Tài chính) có bài viết dành riêng cho báo Tiền Phong xung quanh vấn đề này). TẬP TRUNG PHÁT TRIỂN SỨC MẠNH TOÀN DÂN Giai đoạn 2026-2030 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Với mục tiêu đầy tham vọng đạt được tốc độ tăng trưởng GDP hai con số, chúng ta không chỉ đối mặt với những cơ hội lớn mà còn phải vượt qua hàng loạt thách thức phức tạp. Sức mạnh toàn dân không chỉ là sự đoàn kết về ý chí mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố kinh tế, xã hội và văn hóa. Mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng và mỗi tổ chức đều đóng vai trò như một mắt xích trong chuỗi giá trị của quốc gia. Từ những sáng kiến nhỏ bé tại địa phương đến những chính sách mang tầm quốc gia, tất cả đều góp phần xây dựng nên một Việt Nam tự tin và mạnh mẽ trên trường quốc tế. Vậy làm thế nào để sức mạnh toàn dân thực sự trở thành động lực bứt phá trong giai đoạn này? Đây là câu hỏi cần sự đồng lòng và những giải pháp đột phá từ cả chính phủ, doanh nghiệp, và từng người dân. Thực tế trong giai đoạn 20212025, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực công nghệ, nông nghiệp và công nghiệp, góp phần không nhỏ trong việc giúp tăng trưởng kinh tế đất nước. Sự phát triển của công nghệ, chuyển đổi số bùng nổ với Chính phủ điện tử, giáo dục trực tuyến, y tế số, và thương mại điện tử đi kèm với phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt mạng 5G, được triển khai rộng rãi đã thúc đẩy đưa Việt Nam trở thành điểm sáng về start-up công nghệ trong khu vực Đông Nam Á. Sự tăng trưởng kinh tế với sự tham gia của “cột trụ” nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, sản xuất hữu cơ giúp tăng năng suất đưa xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản chủ lực (gạo, cà phê, trái cây) tăng mạnh đi kèm với sự lớn mạnh nhanh chóng của công nghiệp ngành chế biến, chế tạo trong nước. Việc thúc đẩy kinh tế phát triển không thể thiếu vắng sự đóng góp của các cơ quan quản lý trong thay đổi mạnh mẽ việc cải cách hành chính, hỗ trợ thuế và tín dụng giúp doanh nghiệp vươn lên. THÁO GỠ CÁC ĐIỂM NGHẼN Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), chỉ số mức bất bình đẳng của phân phối thu nhập giữa cá nhân và hệ kinh tế trong một nền kinh tế (chỉ số Gini) của Việt Nam năm 2022 là 35,7. Nhóm 10% giàu nhất có thu nhập cao gấp hơn 10 lần nhóm 10% nghèo nhất. Báo cáo năm 2023 của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy 70% lao động làm việc trong khu vực phi chính thức, với thu nhập thấp và thiếu bảo hiểm xã hội. Khu vực thành thị có thu nhập bình quân cao gấp 1,8-2 lần nông thôn, trong khi Tây Bắc và Tây Nguyên có tỷ lệ nghèo cao nhất (trên 30%). Chênh lệch thu nhập và cơ hội tiếp cận dịch vụ xã hội đang là những rào cản cản trở phát triển bền vững và giảm năng suất lao động. Để thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng 2 con số, giải quyết thu hẹp bất bình đẳng về thu nhập cũng là thách thức đặt ra với nền kinh tế. Phụ thuộc vào tài nguyên và nền kinh tế gia công cũng là điểm nghẽn cần tập trung giải quyết trong bối cảnh Việt Nam hướng tới tăng trưởng 2 con số. Tình trạng xuất khẩu nguyên liệu thô và hàng gia công chiếm phần lớn kim ngạch xuất khẩu, với dầu thô, điện tử, và dệt may ở các ngành chủ chốt đặt ra bài toán yêu cầu nâng tỷ lệ giá trị gia tăng trong sản xuất chế biến (số liệu năm 2023 cho thấy hàm lượng giá trị gia tăng chỉ đạt 22%). Sự phụ thuộc vào xuất khẩu giá trị thấp làm Việt Nam dễ tổn thương trước biến động thị trường và gặp khó trong chuyển dịch sang công nghệ cao do thiếu đầu tư vào nghiên cứu - phát triển (R&D) và giáo dục kỹ thuật. Việc chưa tận dụng hết tiềm năng lực lượng lao động trẻ trong bối cảnh dân số trong độ tuổi lao động hiện chiếm 68,9% (năm 2023), nhưng tỷ lệ thất nghiệp của lao động trẻ đạt 7,8%, cao hơn mức trung bình toàn quốc cũng là vấn đề quan tâm trong việc hướng đến tăng trưởng 2 con số. Việc có tới 47% lao động trẻ thiếu kỹ năng hoặc làm trái ngành, trong khi chỉ 24% có trình độ cao đẳng trở lên khiến Việt Nam đối mặt với “bẫy kỹ năng thấp”, năng suất lao động kém và tình trạng “chảy máu chất xám”. Cùng với tình trạng bất bình đẳng xã hội, phụ thuộc tài nguyên, và chưa khai thác hết tiềm năng lao động trẻ, đây sẽ là những rào cản lớn đối với phát triển bền vững của Việt Nam. 4 KINH TẾ n Thứ Năm n Ngày 23/1/2025 Với mục tiêu hướng tới tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026-2030, việc phát huy sức mạnh toàn dân sẽ trở thành động lực chính, đồng thời là chìa khóa quan trọng để huy động mọi nguồn lực, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và toàn diện. Phát huy sức mạnh toàn dân Tăng cường huy động vốn thông qua PPP và các nguồn lực trong nước góp phần không nhỏ kéo tăng trưởng kinh tế ẢNH: NGUYỄN BẰNG Đột phá vào cơ chế Đầu tiên, theo ông Thịnh, phải gỡ điểm nghẽn về cơ chế. Từ trước đến nay, để khởi công 1 dự án, doanh nghiệp phải mất rất nhiều thời gian, thậm chí, có dự án nhà ở phải mất cả chục năm để xin giấy tờ đủ các cấp, bộ, ngành mà vẫn không xong. “Thế thì làm gì mà người ta tăng trưởng, phát triển được!”, ông Thịnh nói. Hay, ngay cả đầu tư công, với cơ chế trên giao chỉ tiêu cho dưới thực hiện, lòng vòng đủ các thủ tục từ xây dựng kế hoạch triển khai, hồ sơ về vốn... mất mấy tháng trời mới được duyệt. Sự phức tạp, phiền hà đó gây nên tình trạng quen thuộc trong đầu tư công là “đầu năm đủng đỉnh, cuối năm vội vàng”. “Chính cơ chế này đang tạo ra điểm nghẽn tăng trưởng. Vì thế, cần phải thay đổi mạnh mẽ cơ chế này”, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh nói. Điểm nghẽn thứ 2 là thủ tục giấy tờ, cần phải giảm bớt, đừng để cái gì cũng phải qua 5-7 cơ quan, bộ, ngành rồi mới được quyết định cho đơn vị, doanh nghiệp thực thi. Thực tế cho thấy, thời gian để doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị chờ đợi thủ tục giấy tờ nhiều hơn thời gian để làm. Điều quan trọng nữa, theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, phải quan tâm đến tăng trưởng chuỗi sản xuất kinh doanh. Hiện, các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm ưu thế lớn trong các ngành hàng xuất nhập khẩu chủ lực như máy móc thiết bị, điện thoại, máy vi tính, giày dép, dệt may… chiếm khoảng 70%, trong khi đó, doanh nghiệp trong nước chủ yếu xuất khẩu nông sản. PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng, để khai phá được tiềm năng, tạo đà bứt tốc đạt được mục tiêu tăng trưởng 2 con số, yêu cầu tiên quyết chúng ta phải tự thay đổi mình, tháo gỡ các điểm nghẽn. CÁCH NÀO ĐẠT TĂNG TRƯỞNG HAI Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong giai đoạn 2026-2030, cần phát huy sức mạnh toàn dân thông qua đoàn kết, đổi mới sáng tạo, và tận dụng nguồn lực cộng đồng. Các chiến lược trọng tâm cần ưu tiên gồm: Thúc đẩy khởi nghiệp, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển hạ tầng đồng đều, và hợp tác công - tư hiệu quả. PGS.TS NGÔ TRÍ LONG, chuyên gia kinh tế
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==