Cuộc họp được nhìn nhận như một lời cảnh báo gửi đến Trung Quốc, khi Bắc Kinh coi nhóm này là lực lượng kiềm chế họ. Trong tuyên bố chung được công bố sau cuộc họp do tân Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio chủ trì tại Washington vào ngày đầu tiên ông đảm nhận cương vị mới, bốn quốc gia cam kết sẽ họp thường xuyên để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo tại Ấn Độ dự kiến diễn ra vào cuối năm nay. Trong bài phát biểu nhậm chức ngày 20/1, ông Trump không nhắc đến các mạng lưới liên minh và quan hệ đối tác đa phương của Mỹ như Quad, cũng không nói đến trật tự toàn cầu dựa trên luật lệ mà Mỹ luôn đề cao lâu nay. Thay vào đó, ông ngụ ý nói rằng sẽ biến Mỹ thành một thế lực thống trị, sẽ thực hiện mọi bước đi cần thiết để thúc đẩy lợi ích của Mỹ. Dù được biết đến với quan điểm hoài nghi về các liên minh và diễn đàn đa phương, ông Trump từng ca ngợi Quad, đặc biệt vì cả 4 quốc gia đều chia sẻ mối quan ngại về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc. Dấu hiệu cho thấy các nhà lãnh đạo Quad hy vọng duy trì tính liên tục trong cách tiếp cận của họ là việc họ nhất trí ra tuyên bố chung, khẳng định cam kết các đối tác sẽ nỗ lực hiện thực hóa một “khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở, nơi pháp quyền, các giá trị dân chủ, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ được duy trì và bảo vệ”. “Chúng tôi cũng phản đối mạnh mẽ bất kỳ hành động đơn phương nào tìm cách thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép”, tuyên bố chung viết. Báo Nhật Bản dẫn lời Bộ Ngoại giao nước này cho biết, cuộc họp đã bàn đến vấn đề biển Hoa Đông và Biển Đông. Ngoại trưởng Nhật Bản Takeshi Iwaya bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” về các hoạt động hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Khi vẫn còn lo ngại về cách tiếp cận của chính quyền Tổng thống Trump với Quad, cuộc họp phần nào đã xua tan nỗi lo đó. “Điều đáng chú ý là cuộc họp của các ngoại trưởng Quad diễn ra chỉ vài giờ sau khi ông Trump nhậm chức. Điều này cho thấy ưu tiên trong chính sách đối ngoại của các quốc gia thành viên”, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar viết trong bài đăng trên tài khoản mạng xã hội X sau cuộc họp. YẾU TỐ CHIẾN LƯỢC Quad được thành lập vào năm 2007 để tập hợp các quốc gia đã cùng nhau ứng phó trận động đất và sóng thần tàn khốc năm 2004 Nguy cơ áp dụng các biện pháp thuế quan mới đặt ra thách thức kinh tế trực tiếp, trong khi các thay đổi về chính sách môi trường và y tế của Mỹ có thể tạo ra những tác động sâu rộng hơn đến sự phát triển và phúc lợi của nhiều nước đang phát triển. THƯƠNG MẠI VÀ THUẾ QUAN Các cuộc điều tra của Mỹ về thâm hụt thương mại và thực tiễn thương mại liên quan các quốc gia như Trung Quốc, Mexico, Canada… có thể ảnh hưởng đến các nền kinh tế khác phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Những nước có thặng dư thương mại đáng kể với Mỹ đều nằm trong tầm ngắm của chính quyền Donald Trump, có nguy cơ bị kiểm tra và áp đặt các mức thuế mới đối với hàng xuất khẩu từ dệt may đến điện tử. Quan hệ thương mại Việt-Mỹ rất lớn, với thặng dư thương mại đạt 102 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2024, tăng 26% so với cùng kỳ năm trước (theo thống kê của Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ). Nếu thuế quan được mở rộng sang các ngành hoặc sản phẩm mới, các nền kinh tế dựa vào xuất khẩu có thể chịu thiệt hại, dẫn tới việc đàm phán thỏa thuận thương mại mới hoặc đa dạng hóa đối tác thương mại. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã áp dụng thuế quan lên nhiều quốc gia, tiêu biểu là Trung Quốc, để giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại, và những biện pháp tương tự có thể được áp dụng đối với Việt Nam. Vì vậy, lần này Việt Nam có thể cần xem xét các chiến lược giảm thiểu rủi ro, như tăng cường nhập khẩu từ Mỹ hoặc cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc hàng hóa để tuân thủ các quy định thương mại, giới quan sát nhận định. NĂNG LƯỢNG VÀ MÔI TRƯỜNG Sắc lệnh hành pháp rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris đánh dấu sự thay đổi trong cam kết của Mỹ đối với các sáng kiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu. Điều này có thể ảnh hưởng đến các nỗ lực quốc tế trong việc ứng phó biến đổi khí hậu, gây tác động đến các quốc gia dễ bị tổn thương như Việt Nam, nơi đang đối mặt tình trạng mực nước biển dâng và thời tiết cực đoan. Với đường bờ biển dài và nền kinh tế phụ thuộc vào nông nghiệp, Việt Nam đối mặt rủi ro lớn từ biến đổi khí hậu. Việc Mỹ rút lui có thể làm giảm động lực toàn cầu trong việc giải quyết các vấn đề môi trường, từ đó ảnh hưởng các chính sách và sáng kiến môi trường của các nước đang phát triển, chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu như Việt Nam. Ngoài ra, việc Mỹ tập trung vào khai thác nhiên liệu hóa thạch có thể làm thay đổi thị trường năng lượng toàn cầu, ảnh hưởng đến giá cả và cạnh tranh. Đối với các quốc gia nhập khẩu năng lượng như Việt Nam, điều này có thể mang lại những tác động trái chiều, bao gồm giá năng lượng truyền thống thấp hơn nhưng có khả năng làm giảm đầu tư vào năng lượng tái tạo. Trong khi đó, việc loại bỏ các chương trình công bằng môi trường và dự án điện gió ngoài khơi tại Mỹ có thể làm giảm đầu tư toàn cầu vào năng lượng xanh, ảnh hưởng gián tiếp đến các quốc gia như Việt Nam, nơi đang thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững. RÚT KHỎI WHO Việc Mỹ rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có thể làm giảm ngân sách và hiệu quả hoạt động của tổ chức này, ảnh hưởng đến các sáng kiến y tế toàn cầu. WHO đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối các phản ứng y tế quốc tế, cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ các hệ thống y tế trên toàn thế giới. Các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, vốn hưởng lợi từ nhiều chương trình của WHO về phòng chống dịch bệnh và ứng phó khẩn cấp, có thể gặp khó khăn trong việc đối phó khủng hoảng y tế nếu chúng xảy ra. Vì vậy, các quốc gia có thể cần tìm kiếm quan hệ đối tác mới để bù đắp sự thiếu hụt do Mỹ để lại, dẫn đến sự chênh lệch về y tế 14 QUỐC TẾ n Thứ Năm n Ngày 23/1/2025 Không ít sắc lệnh hành pháp Tổng thống Mỹ Donald Trump ký trong ngày đầu nhiệm kỳ đã đưa ra nhiều thay đổi chính sách có thể tác động đến nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Nhiều sắc lệnh có thể ảnh hưởng Tổng thống Mỹ Donald Trump ký một sắc lệnh hành pháp sau khi dự lễ nhậm chức ngày 20/1/2025 tại Washington ẢNH: AP QUYẾT SÁCH BAN ĐẦU CỦA CHÍNH QUYỀN Người di cư trình diện trước viên chức Hải quan và Biên phòng Mỹ sau khi vượt qua một đoạn tường biên giới vào Mỹ vào ngày 5/1/2025 tại bang Arizona ẢNH: GETTY IMAGES Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ẢNH: AP Nhiều sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Mỹ Donald Trump thể hiện sự quay lại chủ nghĩa đơn phương, ưu tiên lợi ích trong nước hơn là hợp tác quốc tế. Hướng đi này có thể làm gia tăng bất bình đẳng toàn cầu, gián đoạn luồng thương mại và làm suy yếu các nỗ lực đa phương về y tế và môi trường, giới quan sát nhận định. Đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, việc điều chỉnh chiến lược trong thương mại, chính sách môi trường và quan hệ đối tác y tế sẽ là điều cần thiết để giảm thiểu các tác động tiêu cực có thể xảy ra. Tín hiệu từ việc Bộ tứ họp sau lễ nhậm chức của ông Trump Nhật Bản, Úc, Ấn Độ và Mỹ đang cố gắng xua tan lo ngại về nước Mỹ biệt lập hơn dưới thời Tổng thống Donald Trump, với việc các ngoại trưởng Quad (Bộ tứ) nhóm họp chỉ 1 ngày sau lễ nhậm chức của nhà lãnh đạo mới để tái khẳng định cam kết phối hợp với nhau.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==