Chính quyền trung ương và chính quyền địa phương đang áp dụng nhiều chính sách, giải pháp để hỗ trợ sản xuất, nghiên cứu xe điện (như áp dụng hạn ngạch xe năng lượng mới, hỗ trợ phát triển công nghiệp); cung cấp ưu đãi tài chính và thuế (trợ giá mua xe, miễn thuế, miễn phí cấp biển số); thay thế phương tiện công cộng (yêu cầu xe điện chiếm 80% phương tiện công cộng tại các thành phố thí điểm); phát triển hạ tầng sạc và đổi pin (mở rộng mạnh mẽ trạm sạc, trạm đổi pin, triển khai V2G). V2G là viết tắt của “Vehicle-to-grid”, công nghệ cho phép xe điện không chỉ nhận năng lượng từ lưới điện để sạc pin mà còn có thể “trả” năng lượng đã lưu trữ ngược lại cho lưới điện khi cần thiết, được kỳ vọng giúp giải quyết bài toán nan giải về cân bằng lưới điện khi hàng triệu xe điện cùng lúc sạc pin, đặc biệt là vào giờ cao điểm. Ngoài ra, Trung Quốc có chính sách riêng với nội đô (hạn chế xe xăng, ưu tiên xe điện trong biển số, đậu xe, giao thông) và trợ giá đổi xe cũ (các thành phố hỗ trợ tài chính khi người dân đổi xe cũ sang xe điện). PHÁT TRIỂN TRẠM SẠC VÀ TRẠM ĐỔI PIN Trung Quốc triển khai “Kế hoạch phát triển ngành xe năng lượng mới giai đoạn 2021-2035”, đặt mục tiêu đến năm 2025, xe năng lượng mới chiếm 20% tổng doanh số xe mới, Xinhua đưa tin. Chính phủ quy định hạn ngạch tín dụng xe điện bắt buộc đối với các hãng xe lớn, từ 10% năm 2019 lên 18% năm 2023 và tăng tiếp theo đến 2025. Về trợ giá mua xe, trước năm 2023, chính phủ cấp trợ giá lên đến 100.000 nhân dân tệ (khoảng 15.000 USD). Từ 2023, mức trợ cấp giảm dần, nhưng vẫn cấp 9.100-12.600 nhân dân tệ/xe tùy phạm vi di chuyển. Một số địa phương từ năm 2025 trợ giá 2.0005.000 nhân dân tệ/xe nếu xe tích hợp hệ điều hành HarmonyOS hoặc tính năng lái tự động của Huawei, Wired đưa tin. Xe điện được miễn thuế mua xe và phí đăng ký. Ví dụ, tại Thượng Hải, xe điện được cấp biển số miễn phí, tại Bắc Kinh được ưu tiên bốc thăm biển số. Nhiều thành phố như Thượng Hải, Thâm Quyến, Ôn Châu… cấp 2.000-10.000 nhân dân tệ nếu đổi xe xăng cũ sang xe điện, Global Times đưa tin. Gói ưu đãi thuế mới nhất trị giá 520 tỷ nhân dân tệ (72 tỷ USD) cho giai đoạn 2024-2027, trong đó miễn thuế toàn phần trong 2 năm đầu. Theo chương trình thí điểm 2023-2025, ít nhất 80% xe mới của khu vực công (xe buýt, taxi, xe vệ sinh…) tại 15 thành phố phải là xe điện, theo CGTN. Thành phố Thâm Quyến đã trở thành đô thị đầu tiên trên thế giới điện hóa hoàn toàn hệ thống xe buýt và taxi từ năm 2017. Xe điện được ưu tiên cấp biển số, miễn hoặc giảm phí, trong khi xe xăng chịu hạn ngạch hoặc bị giới hạn, ví dụ hệ thống xổ số biển số ở Bắc Kinh. Một số nơi còn cho phép xe điện được đậu xe miễn phí, đi làn ưu tiên hoặc ít bị cấm giờ. Tỉnh đảo Hải Nam tuyên bố sẽ cấm bán xe chạy xăng mới từ năm 2030, Xinhua đưa tin. Với xe máy điện vốn phổ biến tại các đô thị và khu công nghiệp, chính quyền địa phương hỗ trợ xây dựng trạm sạc nhỏ, nhất là phục vụ dịch vụ giao hàng, xe cá nhân. Trong khi đó, xe buýt điện được coi là ưu tiên trong các kế hoạch thay thế xe công. Ví dụ, Bắc Kinh và Thâm Quyến đã điện hóa toàn bộ đội xe buýt công cộng. Trung Quốc có hơn 12,8 triệu trạm sạc xe điện tính đến cuối năm 2024, tăng 49% so với năm trước. Tỷ lệ trung bình là 1 trạm sạc phục vụ 2,7 xe điện, theo Argus Media. Năm 2025 dự kiến xây thêm 3,62 triệu trạm, bao gồm 73.000 trạm sạc công cộng, tập trung tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Đông. Tập đoàn CATL phối hợp với Tập đoàn Sinopec lên kế hoạch xây dựng 10.000 trạm đổi pin khắp Trung Quốc trong vài năm tới, Caixin đưa tin. Trung Quốc đang triển khai mô hình xe bán điện cho lưới điện (V2G) tại 9 thành phố như Thượng Hải, Thâm Quyến…, nơi xe có thể sạc vào ban đêm và bán điện lại vào giờ cao điểm. HẠN CHẾ, CẤM XE XĂNG Ở NỘI ĐÔ Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến, Quảng Châu… có các chính sách hạn chế hoặc cấm xe xăng ở nội đô; chủ trương chung là ủng hộ xe máy điện, ô tô điện; cấm xe máy xăng, xe tải không đạt chuẩn vào nội đô. Nhiều năm qua, Thâm Quyến đã áp dụng cấm xe máy xăng trong vùng nội thành. Tại Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, hệ thống cấp biển số xe xăng truyền thống áp dụng theo hình thức xổ số hoặc đấu giá để hạn chế lượng xe mới xe đổ ra đường. Trong khi đó, xe điện được hưởng ưu tiên riêng - tỷ lệ trúng xổ số và đạt hạn ngạch biển số cao hơn đáng kể. Tại Thượng Hải, người mua xe điện đủ điều kiện còn được cấp biển số miễn phí nếu hạn ngạch chưa hết. Tại các thành phố như Bắc Kinh, khi cảnh báo ô nhiễm cao (ngưỡng đỏ), chính quyền áp dụng hạn chế xe lưu thông luân phiên dựa theo số cuối biển số (chẵn/lẻ). Xe xăng chịu giới hạn, còn xe điện được miễn trừ khỏi biện pháp này, nhằm khuyến khích sử dụng xe sạch hơn. Trung Quốc phổ biến mô hình này ở nhiều thành phố nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm. Bắc Kinh còn thiết lập vùng phát thải các-bon thấp từ 2017, cấm xe tải xăng/diesel không đạt tiêu chuẩn khí thải vào khu vực trung tâm thành phố. Tuy nhiên, Bắc Kinh chưa cấm xe xăng đi vào khu vực nội thành. Mặc dù đã có các cuộc thảo luận và kế hoạch nhằm loại bỏ dần xe xăng, đặc biệt trong một số khu vực nhất định hoặc đối với các dịch vụ gọi xe công nghệ, nhưng hiện không có lệnh cấm toàn thành phố đối với xe xăng đi vào nội đô. Thay vào đó, Bắc Kinh đã triển khai nhiều biện pháp nhằm hạn chế ùn tắc giao thông và giảm phát thải. Cụ thể, cấm xe có mức phát thải cao lưu thông vào một số khu vực, như trong khu vực vành đai 5; khuyến khích người dân chuyển sang xe điện thông qua các chính sách ưu đãi và phát triển cơ sở hạ tầng sạc; mở rộng mạng lưới giao thông công cộng và ưu tiên đầu tư phát triển lĩnh vực này. THÁI AN Trung Quốc đã và đang khuyến khích sử dụng xe máy điện, ô tô điện và xe buýt điện tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến… Kinh nghiệm phát triển xe điện ở Trung Quốc 12 n Thứ Tư n Ngày 13/8/2025 QUỐC TẾ Trạm sạc xe điện trên đường phố Bắc Kinh ẢNH: CFP Cách tiếp cận của Bắc Kinh trong việc quản lý giao thông và ô nhiễm không khí là đa chiều, tập trung vào kết hợp giữa hạn chế có chọn lọc, khuyến khích các phương án thay thế (như xe điện), và cải thiện hạ tầng, thay vì cấm hoàn toàn xe xăng vào nội thành. EDF - công ty vận hành nhà máy Gravelines - cho biết, “sự hiện diện ồ ạt và khó lường của một đàn sứa” đã buộc ba trong số sáu lò phản ứng tại nhà máy phải tạm dừng ngay trước nửa đêm 10/8. Một ngày sau đó, lò phản ứng thứ tư cũng bị tắt, buộc toàn bộ nhà máy phải ngừng hoạt động. Nhà máy Gravelines chịu trách nhiệm cung cấp điện cho khoảng 5 triệu hộ gia đình. Trước khi xảy ra sự cố, hai lò phản ứng khác của nhà máy đã phải dừng hoạt động để bảo trì theo kế hoạch. Theo EDF, những con sứa đã tụ tập trong các thùng lọc của trạm bơm ở khu vực phi hạt nhân của nhà máy. “Chúng không ảnh hưởng đến sự an toàn của các cơ sở, của nhân viên hoặc môi trường”, EDF thông báo. Ngoài ra, không có bất kỳ thay đổi nào đối với việc xuất khẩu điện từ Pháp sang Anh. Việc đóng cửa các lò phản ứng là một phần trong quy tắc vận hành, EDF cho biết. Các công nhân đang cố gắng khởi động lại các lò phản ứng một cách an toàn. Erica Hendy, giáo sư về chu trình sinh địa hóa tại Đại học Bristol ở Anh, cho biết các nhà máy điện hạt nhân cần một lượng lớn nước biển để làm mát lò phản ứng. Thông thường, đường ống hút của nhà máy có lưới chắn để ngăn mảnh vụn và sinh vật biển bị hút vào hệ thống làm mát. Tuy nhiên, sự xuất hiện của một đàn sứa lớn có thể khiến hệ thống hút nước bị tắc. Ngoài ra, sứa chết có thể “hóa lỏng thành gel” và đi qua các lưới chắn, gây ra các vấn đề sâu hơn trong hệ thống nhà máy. Nhà máy Gravelines lấy nước cho hệ thống làm mát từ một kênh đào nối với Biển Bắc, nơi sinh sống của một số loài sứa bản địa, thường xuất hiện quanh bờ biển vào mùa hè khi nước ấm hơn. Những sự cố ở nhà máy điện hạt nhân liên quan đến sứa không phải hiếm gặp. Nhà máy điện hạt nhân Torness ở Scotland, cũng thuộc sở hữu của EDF, đã buộc phải đóng cửa một tuần vào năm 2021, sau khi sứa làm tắc nghẽn bộ lọc rong biển trên đường ống dẫn nước. Trước đó vào năm 2011, nhà máy từng phải đóng cửa một tuần vì sứa. Bầy sứa cũng đã làm đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân và điện than ở Thụy Điển, Mỹ, Nhật Bản, thậm chí gây ra sự cố mất điện lớn ở Philippines vào năm 1999 mà một số người lầm tưởng là có liên quan đến sự cố Y2K. MINH HẠNH (theo The Straitstimes) Sứa biển làm tê liệt nhà máy điện hạt nhân Pháp Nhà máy Điện hạt nhân Gravelines (Pháp) - một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu - đã phải ngắt hơn một nửa số lò phản ứng vì đàn sứa mắc kẹt. Nhà máy điện hạt nhân Gravelines ẢNH: REUTERS
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==