BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ SAÁNG KIÏNË THÚI CÖ,Í THÚI CHIÏNË Nùm 2011, khi xem phim Trung Quöcë “Wuxia” (Voä hiïpå ) cuaã àaoå diïnî Trênì Kha ã Tên, töi rêtë ngacå nhiïn trûúcá canã h nû ä chñnh A Ngocå (Thang Duy thu ã vai) lo å mo å tuötë tuötë , rûaã rûaã bong boná g ca,á röiì sau ào á nam chñnh Kim Hy ã (Chung Tûã Àún àoná g) noiá : “Khöng cênì àêu, anh biïtë la â em sú å muiâ tanh ma”â . Chiïuì chönì g, A Ngocå baoã seä dunâ g thuöcë cuaã thêyì lang. Thûúng vú,å Kim Hy ã baoã àûnâ g dunâ g, vò thuöcë chûaá thuyã ngên, haiå cho sûcá khoeã . A Ngocå tênì ngênì : Nïuë laiå mang bêuì thò sao? Chi tiïtë nho ã êyë khiïnë töi mùtæ tronâ mùtæ detå va â no á amá töi maiä . Sao phuå nû ä khö í thï?ë Sao laiå co á phûúng phapá traná h thai thö sú thï?ë Thûúng cho nhûnä g ngûúiâ nhû A Ngocå , cunä g thûúng thên mònh kemá hiïuí biïtë , töi lao vaoâ tòm hiïuí thï ë giúiá con-àêmì (condom). Hoaá ra, trûúnâ g húpå cuaã A Ngocå (àêuì thï ë ky ã 20) gênì giönë g trûúnâ g húpå sû ã dunå g bú â cú â sú â àêuì tiïn ma â con ngûúiâ biïtë àïnë . Trïn vacá h àönå g ú ã Phapá co á bûcá tranh 12.00015.000 nùm tuöií ve ä mötå ngûúiâ àanâ öng dunâ g “aoá mûa”. Thúiâ cö í àaiå , ngûúiâ Ai Cêpå dunâ g banâ g quang, ruötå hoùcå da àönå g vêtå àï í lamâ “aoá mûa”. Röiì co á loaiå lamâ tû â bong boná g ca,á vaiã lanh, da, luaå … Sau nayâ , con-àêmì àûúcå lamâ tû â mu ã cao su nûúcá (latex), hoùcå polyurethane, polyisoprene (danâ h cho ngûúiâ dõ ûná g vúiá cao su). Con-àêmì co á thï í phònh to, chûaá àûúcå khoanã g 4 lñt nûúcá ma â khöng racá h. Tuy nhiïn, khöng àûúcå dunâ g chêtë böi trún tan trong dêuì nhû Vaseline, cacá loaiå kem chönë g nùnæ g, dûúnä g da… àïí böi thïm vaoâ bú â cú â sú â latex, vò lamâ vêyå , “aoá mûa” dïî racá h. Ngoaiâ ra, khöng àûúcå lönì g 2 “aoá mûa” khi “lêm trênå ”, vò nhû thïë khöng an toanâ hún, maâ traiá laiå , khiïnë chuná g co å xatá dï î dênî àïnë thunã g, racá h. Canâ g tòm hiïuí bú â cú â sú,â töi canâ g phatá hiïnå nhiïuì àiïuì thu á võ liïn quan, nhêtë la â vï ì quên àöiå . Ngay tûâ cuöië thï ë ky ã 19, quên nhên Àûcá àa ä àûúcå phatá “aoá mûa”. Giai àoanå 1927-1931, têtë caã lñnh My ä àïuì àûúcå phatá con-àêmì , nhúâ vêyå , ty ã lï å nhiïmî bïnå h lêy qua àûúnâ g tònh ducå giamã àaná g kï.í Thúiâ ky â Chiïnë tranh Lanå h, ngûúiâ cuaã Cucå Tònh baoá Trung ûúng Myä (CIA) nayã ra mötå saná g kiïnë “töië ” nhùmç phucå vu å chiïnë tranh têm ly.á Ào á la â sanã xuêtë con-àêmì cú ä lúná nhûng ghi nhanä la â cú ä vûaâ röiì cho mayá bay thaã xuönë g lanä h thö í Liïn Xö. Nïuë y á tûúnã g nayâ àûúcå hiïnå thûcå hoaá , khöng biïtë lñnh Nga co á tû å ti vï ì “suná g önë g” cuaã mònh khöng nhó? Khöng biïtë phu å nû ä Nga coá nghô la â “hanâ g ho”å àanâ öng My ä “xõn” hún khöng nhó? Töi cûá vö duyïn nghô thï,ë nhûng khöng thïí kïtë luênå vò CIA àa ä khöng thûcå hiïnå kï ë hoacå h ào.á Röiì töi laiå nghô sao phuå nû ä khö í thï,ë sao tracá h nhiïmå traná h thai cûá àö í hïtë lïn ho å la â chñnh? Sao àanâ öng khöng ganá h vacá nhiïuì hún? VIÏN TRAÁNH THAI DAN H CHO NAM Trong nhiïuì thêpå ky,ã ganá h nùnå g traná h thai phênì lúná thuöcå vï ì phu å nû.ä Nam giúiá , nïuë muönë àöië tacá khöng dñnh bêuì , chó coá hai lûaå chonå : dunâ g bao cao su - mötå phûúng phapá khöng hoanâ toanâ àaná g tin cêyå , hoùcå triïtå sanã - phûúng phapá gênì nhû khöng thïí àaoã ngûúcå . Nhûng múiá àêy, giúiá khoa hocå àa ä chûná g kiïnë mötå bûúcá ngoùtå quan tronå g khi viïn traná h thai nam khöng hormone àêuì tiïn coá tïn YCT-529 vûútå qua giai àoanå thû ã nghiïmå an toanâ ban àêuì trïn ngûúiâ , mú ã ra hy vonå g múiá cho sû å cöng bùnç g trong viïcå chia seã tracá h nhiïmå traná h thai. Khöng giönë g thuöcë traná h thai nûä thûúnâ g can thiïpå vaoâ hormone sinh ducå , YCT-529 hoatå àönå g bùnç g cacá h ûcá chï ë mötå loaiå protein quan tronå g tïn la â thu å thï í acid retinoic alpha (RAR-a)á - yïuë tö ë thiïtë yïuë cho quaá trònh sinh tinh. Khi bõ chùnå , cú thïí nam giúiá seä tamå thúiâ ngûnâ g sanã xuêtë tinh trunâ g, nhûng chûcá nùng sinh ducå va â nönì g àö å testosterone vênî àûúcå duy trò bònh thûúnâ g. Nhú â ào,á thuöcë khöng gêy anã h hûúnã g àïnë ham muönë tònh ducå , têm tranå g hay khaã nùng cûúng dûúng. Thû ã nghiïmå giai àoanå mötå taiå Myä trïn 16 ngûúiâ àanâ öng khoeã manå h àaä chûná g minh rùnç g, thuöcë dung napå tötë ú ã nhiïuì liïuì lûúnå g khacá nhau, kïí ca ã úã mûcá cao (180 mg möiî ngayâ ). Khöng ghi nhênå tacá dunå g phu å nghiïm tronå g naoâ , cunä g khöng thêyë thay àöií bêtë thûúnâ g vï ì nöiå tiïtë tö,ë giêcë ngu,ã nhõp tim hay hanâ h vi têm ly,á Live Science àûa tin thaná g 7/2025. Tiïnë sô Nadja Mannowetz, Giamá àöcë khoa hocå cuaã cöng ty YourChoice Therapeutics, àún võ phatá triïní YCT-529, khùnè g àõnh: “Dûä liïuå tû â thûã nghiïmå àêuì tiïn cho thêyë thuöcë khöng anã h hûúnã g túiá chûcá nùng sinh lyá hoùcå nöiå tiïtë , àönì g thúiâ giû ä àûúcå sû å öní àõnh têm ly á cuaã ngûúiâ dunâ g”. Öng Akash Bakshi, Giamá àöcë àiïuì hanâ h cöng ty, chia se ã thïm trïn trang BusinessWire rùnç g: “Nam giúiá tû â lêu àa ä co á qua á ñt lûaå chonå traná h thai. Bao cao su, sanã phêmí ra àúiâ cacá h àêy 170 nùm, vênî la â lûaå chonå khöng vônh viïnî duy nhêtë cuaã ho.å Chuná g töi hy vonå g YCT-529 seä thay àöií àiïuì ào”á . Trûúcá khi bûúcá vaoâ thû ã nghiïmå trïn ngûúiâ , YCT-529 àaä cho kïtë qua ã kha ã quan khi àûúcå thû ã nghiïmå trïn àönå g vêtå . Cu å thï,í thuöcë àatå hiïuå quaã ngûaâ thai hún 99% trïn chuötå va â linh trûúnã g, àönì g thúiâ kha ã nùng sinh sanã hoanâ toanâ phucå höiì sau khi ngûng dunâ g thuöcë - chó mêtë tû â 4-6 tuênì vúiá chuötå va â 10-15 tuênì vúiá linh trûúnã g. Àiïmí àaná g chu á y á la â YCT-529 coá chu ky â baná thaiã daiâ (tû â 51-76 giú)â , hûaá henå kha ã nùng chó 2 hoùcå 3 ngayâ uönë g mötå lênì , thay vò hùnç g ngayâ nhû thuöcë traná h thai nûä truyïnì thönë g, theo News Medical. YCT-529 àang àûúcå thû ã nghiïmå úã giai àoanå kï ë tiïpë (1b/2a) vúiá sö ë lûúnå g tònh nguyïnå viïn lúná hún àï í àaná h gia á ky ä hún vï ì anã h hûúnã g cuaã thuöcë àöië vúiá nönì g àö å tinh trunâ g trong vonâ g 28-90 ngayâ . Dû å kiïnë kïtë qua ã se ä àûúcå cöng bö ë vaoâ giûaä nùm 2026. Nïuë moiå viïcå diïnî ra thuênå lúiå , YCT-529 coá thï í trú ã thanâ h viïn traná h thai nam àêuì tiïn trïn thõ trûúnâ g vaoâ nûaã cuöië thêpå ky ã nayâ , Nature àûa tin. Sû å xuêtë hiïnå cuaã YCT-529 àûúcå xem la â mötå phênì trong lanâ soná g àöií múiá vï ì cacá cöng nghïå phonâ g ngûaâ àa tacá dunå g (MPT - Multipurpose Prevention Technologies). MPT laâ khaiá niïmå àï ì cêpå àïnë sanã phêmí co á thï í àönì g thúiâ traná h thai vaâ phonâ g ngûaâ cacá bïnå h lêy truyïnì qua àûúnâ g tònh ducå , àùcå biïtå la â HIV. Du â YCT-529 chûa tñch húpå kha ã nùng phonâ g bïnå h, sû å phatá triïní cuaã no á vênî àaná h dêuë bûúcá tiïnë lúná trong mucå tiïu taoå ra cacá lûaå chonå traná h thai hiïuå qua,ã co á thï í phucå höiì , khöng hormone vaâ cöng bùnç g giúiá tñnh, theo Viïnå Sûcá khoeã cönå g àönì g cuaã My.ä n Chuã nhêåt 10/8/2025 Xaä höåi 14 Trong böië canã h xa ä höiå ngayâ canâ g quan têm àïnë bònh àùnè g giúiá va â sûcá khoeã sinh sanã toanâ diïnå , YCT529 khöng chó laâ mötå viïn thuöcë traná h thai, maâ conâ laâ biïuí tûúnå g cuaã mötå tûúng lai núi nam giúiá cunä g coá thï í chu ã àönå g chia seã tracá h nhiïmå mötå cacá h an toanâ vaâ vùn minh. Mùtå na å pharaoh Ai Cêpå Tutankhamun (anã h lúná ) va â manã h vaiã nhuná g dêuì olive (anã h nho)ã 3.000 nùm tuöií nùmç trong söë hún 5.000 hiïnå vêtå àûúcå tòm thêyë trong möå võ vua treã chñnh laâ bao cao su cuaã öng Chiïcë bao cao su hiïmë tû â thï ë ky ã 19 àang àûúcå trûng bayâ trong baoã tanâ g Ha â Lan YCT-529 coá thïí trúã thaânh viïn traánh thai daânh cho nam giúái àêìu tiïn trïn thõ trûúâng vaâo nûãa cuöëi thêåp kyã naây. Tûâ giúâ àïën luác àoá, bao cao su (tiïìn thên laâ bong boáng caá, ruöåt cûâu…) coá leä vêîn laâ lûåa choån duy nhêët cuãa nhiïìu àêëng maây rêu. [ MINH LONG ] Tû â bong boná g ca á àïnë thuöcë traná h thai nam Mötå chiïcë bao cao su hiïmë tû â thï ë ky ã 19, àûúcå trang trñ bùnç g mötå hònh khùcæ khïu gúiå mö ta ã mötå nû ä tu vaâ ba giaoá sô, àang àûúcå trûng bayâ taiå mötå baoã tanâ g úã Ha â Lan, CNN àûa tin. Theo thöng caoá cuaã Baoã tanâ g Rijksmuseum úã Amsterdam, chiïcë bao cao su nayâ àûúcå cho la â lamâ tû â ruötå thûaâ cuaã cûuâ va â co á niïn àaiå khoanã g nùm 1830, nhiïuì kha ã nùng la â mötå moná quaâ lûu niïmå tû â lêuì xanh. Ba â Joyce Zelen, phuå tracá h manã g tranh in taiå baoã tanâ g, cho biïtë , vaoâ thúiâ àiïmí ào,á bao cao su thûúnâ g àûúcå baná lená lutá . Chiïcë bao cao su nayâ hiïnå trong “tònh tranå g hoanâ haoã ” va â cacá thû ã nghiïmå bùnç g tia cûcå tñm cho thêyë no á chûa tûnâ g àûúcå sû ã dunå g, baâ Zelen noiá . Àiïuì nayâ , cunâ g vúiá hònh in vaâ chiïuì daiâ àaná g kï í cuaã bao cao su (daiâ 20 cm) cho thêyë àêy laâ “mötå moná qua â lûu niïmå sang tronå g tû â lêuì xanh”, ba â Zelen nhênå àõnh. “Noá giönë g nhû mötå moná àö ì àïí cûúiâ àuaâ vúiá banå be â hún la â àï í sû ã dunå g thûcå sû”å , baâ noiá thïm. Trong hònh khùcæ , nû ä tu àûúcå mö ta ã àang ngöiì danå g chên, trong khi ba giaoá sô vená aoá thêyì tu, àïí lö å “bö å êmë chená ”. “Donâ g chû ä khùcæ Voila â mon choix, co á nghôa laâ ‘Àêy la â lûaå chonå cuaã töi’, biïnë hònh in nayâ thanâ h mötå sû å nhaiå laiå ca ã lúiâ thï ì àöcå thên vaâ cêu chuyïnå Phaná xetá cuaã Paris trong thênì thoaiå Hy Lapå ”, baoã tanâ g cho biïtë . Ba â Zelen giaiã thñch rùnç g, ngûúiâ thú å in àa ä danâ phùnè g ruötå cûuâ (hoùcå dï), sau àoá dunâ g banã khùcæ àönì g co á mûcå in àï í in hònh lïn ào.á Theo ba,â du â nhûnä g chiïcë bao cao su kiïuí nayâ khöng coá kha ã nùng àûúcå dunâ g thûcå tï,ë nhûnä g loaiå bao cao su dunâ g àï í baoã vïå ngûúiâ àeo àûúcå lamâ tû â vêtå liïuå tûúng tû.å Ba â cho biïtë chuná g chó cung cêpë mûcá àö å baoã vï å töië thiïuí trûúcá viïcå mang thai ngoaiâ y á muönë va â cacá bïnå h lêy qua àûúnâ g tònh ducå nhû giang mai - vönë la â mötå vênë àï ì y tï ë cöng cönå g nghiïm tronå g ú ã chêu Êu thïë ky ã 19. Rijksmuseum àaä mua chiïcë bao cao su nayâ trong mötå cuöcå àêuë gia,á va â àêy la â hiïnå vêtå àêuì tiïn coá in tranh trïn bao cao su àûúcå àûa vaoâ bö å sûu têpå cuaã baoã tanâ g. Hiïnå vêtå àûúcå trûng bayâ taiå Phonâ g tranh in cuaã baoã tanâ g àïnë hïtë thaná g 11/2025, nhû mötå phênì trong triïní lamä vï ì maiå dêm va â tònh ducå thï ë ky ã 19. Bao cao su hiïmë thï ë ky ã 19 in tranh khïu gúiå Aà nh: GETTY IMAGES Aà nh: RIJKSMUSEUM
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==