QUYẾT LIỆT CHỐNG “GIẶC Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ” Theo kết quả nghiên cứu, kiểm kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Thế giới, giao thông bao gồm bụi đường, là nguồn gây ô nhiễm chính (đóng góp từ 58-74%) cho bầu không khí thành phố. Để giảm thiểu ô nhiễm không khí từ nguồn giao thông, sáng 12/12/2024, tại Kỳ họp lần thứ 20, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn thành phố Hà Nội, có hiệu lực từ 1/1/2025. Trước mắt, thực hiện thí điểm vùng phát thải thấp tại hai quận Ba Đình và Hoàn Kiếm. Theo bà Lưu Thị Thanh Chi, Phó trưởng phòng Quản lý Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, những ngày cuối năm, ô nhiễm không khí luôn là vấn đề nhức nhối. Theo thống kê quý IV/2024 tại trạm quan trắc cố định và liên tục trên địa bàn thành phố, chỉ số ô nhiễm không khí đạt mức kém là 48,91%, đạt mức xấu là 44,37%. Thời điểm chất lượng không khí ảnh hưởng sức khoẻ người dân chiếm nhiều hơn so với cả năm. Hà Nội đã đưa vùng phát thải thấp vào Luật Thủ đô để giảm nguồn ô nhiễm không khí từ giao thông. Đây là bước đột phá của Hà Nội, cũng như cả nước nhằm phát triển giao thông xanh - sạch - thuận tiện - chi phí thấp, hạn chế phương tiện giao thông cá nhân. Vùng phát thải thấp bước đầu sẽ được thí điểm tại hai quận Hoàn Kiếm và Ba Đình. Đây là hai quận có mật độ dân cư đông và đang có nhiều nền móng để phát triển vùng phát thải thấp. Đánh giá về thực trạng ô nhiễm chung ở miền Bắc, bà Nguyễn Hoàng Ánh, Trưởng Phòng Quản lý chất lượng môi trường, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ TN&MT nhận định, có 6 nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ô nhiễm không khí, bao gồm: xây dựng; giao thông vận tải; sản xuất công nghiệp; đốt mở; dân sinh và khí hậu thời tiết. Ô nhiễm thường bùng phát dịp cuối năm do các hoạt động kinh tế - xã hội đạt mức cao nhất, xây dựng ồ ạt, giao thương hàng hóa tấp nập, các nhà máy, xí nghiệp tăng công suất tối đa, cộng thêm “chăn ấm” của khí hậu, thời tiết ủ vào khiến chỉ số ô nhiễm không khí tăng đột biến. Phát biểu tại tọa đàm, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, nhấn mạnh, chúng ta không thể điều khiển được khí hậu, thời tiết, do đó phải tìm nguyên nhân gây ô nhiễm để đưa ra giải pháp xử lý. Có thể thấy vấn đề phát thải của phương tiện giao thông, một trong những nguyên nhân lớn gây nên ô nhiễm môi trường tại Hà Nội nói riêng và các thành phố lớn trên thế giới như Bắc Kinh (Trung Quốc), London (Anh), Bangkok (Thái Lan)... nói chung, là một trong những nguyên nhân mà chúng ta có thể tác động được, để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Ngoài các nguyên nhân được nêu ra nhiều năm qua như hoạt động xây dựng, sản xuất, nông nghiệp, đốt rác..., cần phải nghiên cứu về vùng môi trường có tác động đến chất lượng không khí Hà Nội, như hoạt động của các nhà máy xi măng tại Hà Nam, hay đốt rơm rạ ở Thái Bình có tác động không nhỏ tới môi trường của Hà Nội. Chỉ khi kiểm soát được các nguồn phát thải ảnh hưởng đến chất lượng môi trường thủ đô, tình trạng ô nhiễm không khí mới dần cải thiện được. PHÁT TRIỂN GIAO THÔNG XANH, GIẢM Ô NHIỄM Ông Nguyễn Hữu Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ GTVT chia sẻ, Bộ GTVT đã triển khai từ sớm việc kiểm soát ô nhiễm từ phương tiện giao thông. Trong đó, việc kiểm soát khí thải của phương tiện giao thông lưu hành từ năm 2017 đến nay đã nâng mức quy chuẩn lên 2 lần; kiểm soát tại nguồn đối với phương tiện giao thông sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới. Những tiêu chuẩn này cao và đi trước các nước trong khu vực. Bộ GTVT đã rà soát, tạo hành lang pháp lý để phương tiện giao thông xanh đủ điều kiện lưu thông trên đường; nghiên cứu các giải pháp thúc đẩy việc chuyển đổi phương tiện của người tham gia giao thông và các nhiệm vụ cụ thể khác. Kết quả cơ bản đã bảo đảm hành lang pháp lý để ô tô điện lưu hành thuận lợi như các phương tiện giao thông khác. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất chính sách, hỗ trợ để khuyến khích đơn vị kinh doanh vận tải hàng hóa chuyển đổi sang sử dụng xe tải điện, xây dựng mô hình thí điểm vận tải giữa cảng và nhà máy cho các chuỗi cung ứng/ thương hiệu quốc tế; nghiên cứu, đề xuất chính sách khuyến khích việc chuyển đổi phương tiện sang sử dụng điện đối với các tuyến vận tải hành khách bằng xe buýt liên tỉnh và các tuyến vận tải hành khách cố định. Phối hợp với các bộ, UBND các tỉnh, thành phố xây dựng “Báo cáo đề xuất chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang xe ô tô điện”, trình Thủ tướng Chính phủ trong năm 2024. NHÓM PV 5 n Thứ Tư n Ngày 22/1/2025 XÃ HỘI Ngày 21/1, báo Tiền Phong tổ chức Tọa đàm Giải pháp triển khai vùng phát thải thấp tại Hà Nội, nhằm xây dựng diễn đàn để cơ quan quản lý, chuyên gia, chính quyền địa phương cùng nhau thảo luận các giải pháp triển khai vùng phát thải thấp tại Hà Nội một cách hiệu quả. Phát triển giao thông xanh để kiểm soát tốt ô nhiễm từ phương tiện giao thông ẢNH: ĐỖ TÂM “CHỮA BỆNH” HÀ NỘI Ô NHIỄM: Phát triển giao thông xanh “Riêng với những vấn đề nội tại ô nhiễm của Hà Nội, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì cùng các sở, ngành có báo cáo xây dựng chất lượng không khí Hà Nội. Đây là động thái quyết liệt của thành phố Hà Nội, thể hiện chúng ta không thể thờ ơ trước môi trường không khí”. Bà LƯU THỊ THANH CHI, Phó trưởng phòng Quản lý Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Vùng phát thải thấp – hành trình gian nan Vùng phát thải thấp tập trung vào các phương tiện giao thông, cụ thể khi lưu thông vào vùng phát thải thấp sẽ khuyến khích phương tiện giao thông xanh, cấm xe không đạt tiêu chí về lượng phát thải, gây ô nhiễm không khí. Hai quận Ba Đình và Hoàn Kiếm đang thí điểm vùng phát thải thấp trong năm 2025. Hà Nội cũng vừa phê duyệt đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng năng lượng xanh, điện trên thành phố. Từ đó, tiến tới Hà Nội đạt tỉ lệ 100% xe buýt sử dụng năng lượng điện và năng lượng xanh vào năm 2035. Từ góc độ địa phương, ông Nguyễn Cương Quyết - Phó trưởng Phòng TN&MT quận Ba Đình nhận định, thí điểm vùng phát thải thấp là vấn đề rất khó, không hề đơn giản. Chúng ta có thể thấy việc xử lý ô nhiễm không khí liên quan đến bếp than tổ ong đã được thực hiện xuyên suốt từ năm 2018 tới năm 2022 mới chấm dứt được. Chỉ riêng việc tuyên truyền chấm dứt không dùng bếp than tổ ong nữa mà phải mất 5 năm. Nếu không kiên trì tuyên truyền, không có giải pháp, cứ thu của người dân thì cứ thu người ta lại dùng vì có nhu cầu. Do đó, cần kiên trì nâng cao nhận thức của người dân. KINH NGHIỆM TỪ NHỮNG THÀNH PHỐ LỚN TRÊN THẾ GIỚI PGS.TS Nguyễn Đức Lượng - Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, phát biểu: “Chúng tôi cũng đã tiến hành một số nghiên cứu tại các nước đã thực hiện kiểm soát ô nhiễm không khí, như tại thủ đô Bangkok, Thái Lan - một nơi có nhiều điều kiện tương đồng về kinh tế - xã hội với Việt Nam. Bangkok có nhiều nguồn thải từ phương tiện cá nhân, trong đó có xe tuk tuk. Để giải quyết tình trạng ô nhiễm, chính quyền Bangkok đã thực hiện nhiều chính sách, giải pháp về quản lý như năm 2022 thí điểm dự án vùng phát thải thấp tại quận Pathum Wan - nơi có mức độ ô nhiễm nhất”. Theo PGS.TS Lượng, đáng chú ý, việc thí điểm không chỉ dừng lại ở việc hạn chế phương tiện, khuyến khích giao thông công cộng mà còn có những chiến dịch xanh hướng đến nhiều bên liên quan, cộng đồng xanh, khách sạn xanh, văn phòng xanh, trung tâm thương mại xanh... trong vùng phát thải thấp. Chính quyền thành phố quan trắc thường xuyên trong vùng phát thải thấp, liên tục truyền thông kết quả đến người dân. Người dân biết chất lượng không khí cải thiện dần, từ đó họ thấy lợi ích và nâng cao ý thức về môi trường. Một ví dụ nữa là thành phố từng đứng top thành phố ô nhiễm trên thế giới - Bắc Kinh. Tháng 9/2017, Bắc Kinh thí điểm đề án vùng phát thải thấp tại một số quận, tập trung vào việc giảm nguồn thải giao thông như: tăng giao thông công cộng, sử dụng nhiên liệu sạch, cấm phương tiện có nguy cơ ô nhiễm cao, kiểm soát nguồn thải xây dựng. Đến cuối 2021 đã có 92% các quận thực hiện các giải pháp vùng phát thải thấp. Theo ông Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, vùng phát thải thấp không phải “cây đũa thần”, chỉ là một trong những biện pháp góp phần cải thiện ô nhiễm không khí thành phố Hà Nội. Tuy nhiên, hiệu quả của vùng phát thải thấp đã được chứng minh ở rất nhiều nước, ví dụ tại châu Âu đã có hơn 300 vùng phát thải thấp. NHÓM PV Theo bà Lưu Thị Thanh Chi - Phó trưởng phòng Quản lý Môi trường, Sở TN&MT Hà Nội, giải pháp, vùng phát thải thấp được đưa ra trong Luật Thủ đô sẽ được triển khai trong năm 2025. Cơ quan chức năng của Hà Nội đang xây dựng những hướng dẫn chi tiết để thực hiện vùng phát thải thấp. Hà Nội đặt mục tiêu 100% xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh vào năm 2035 ẢNH: PHẠM HÙNG
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==