5 KINH TẾ Thứ Năm n Ngày 7/8/2025 CHÍNH SÁCH THUẾ CẦN ĐƯỢC “GIÁM SÁT SÂU” Ngày 6/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển”. Đặt vấn đề về tính kiến tạo trong chính sách, ông Lê Đình Thăng - Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước (KTNN), chuyên ngành II - cho rằng cần xem lại liệu chính sách thuế hiện nay thực sự tạo điều kiện phát triển hay chỉ nhằm đáp ứng mục tiêu thu ngân sách. Ông Thăng nêu rõ, khoản thu từ đất vốn là nguồn lực tái tạo một lần đang chiếm tỷ trọng lớn và tiềm ẩn rủi ro bền vững ngân sách. Nhiều dự án bất động sản được giao đất hàng chục năm nhưng không triển khai, không đóng thuế và trở thành nguồn đầu cơ, gây lãng phí tài nguyên và méo mó thị trường. Ông Thăng chỉ rõ thực trạng, người dân ở nhà 30-50 m2 vẫn phải nộp thuế sử dụng đất hàng năm. Nhưng dự án hàng nghìn hecta, 20 năm không triển khai, để cỏ mọc um tùm, nhà đầu tư ôm đất thì không hề đóng thuế. Đó là bất công và phi thị trường. Từ phân tích trên, ông Thăng đề xuất cần đánh thuế các dự án chậm triển khai, từ đó tạo động lực cho thị trường bất động sản và đảm bảo công bằng xã hội. “Nếu không giám sát sâu, chúng ta sẽ tiếp tục duy trì một chính sách thuế thiếu hiệu quả, tạo vòng luẩn quẩn đẩy giá nhà tăng cao”, ông nói. Bên cạnh chính sách thuế, ông Lê Đình Thăng cũng chỉ ra nghịch lý kéo dài suốt 20 năm trong lĩnh vực dịch vụ công - đặc biệt là y tế và giáo dục. Theo ông Thăng, trong khi khu vực tư nhân hoạt động theo Luật Doanh nghiệp - mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, khu vực công lập lại bị ràng buộc bởi cơ chế cũ, dẫn đến lộn xộn, thiếu minh bạch. Ông Thăng đặt vấn đề, tại sao đến nay Việt Nam vẫn chưa có một đạo luật thống nhất điều chỉnh các đơn vị sự nghiệp công và tư trong cung cấp dịch vụ công? Một đạo luật như “Luật Dịch vụ công” sẽ giúp thiết lập một sân chơi công bằng, minh bạch, và tạo điều kiện huy động nguồn lực xã hội hóa mạnh mẽ hơn cho y tế, giáo dục - hai lĩnh vực thiết yếu của quốc gia. Một điểm đáng chú ý khác được ông Thăng nêu ra là việc sử dụng hệ thống thông tin giám sát hiện nay còn mang tính “ngang hàng” giữa các cơ quan. Trong khi đó, Quốc hội cần sử dụng thông tin từ kiểm toán, thanh tra để thực hiện vai trò giám sát tối cao, buộc các cơ quan quản lý phải giải trình và sửa sai. “Chúng ta không chỉ giám sát tuân thủ mà còn phải tìm ra bất cập của chính sách, từ đó kiến tạo những điều kiện phù hợp hơn với thực tiễn”, ông Thăng cho hay. GIÁM SÁT KHÔNG CHỈ DỰA VÀO BÁO CÁO, GIẤY TỜ Đồng tình với quan điểm cần đổi mới tư duy giám sát, Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng, giám sát không phải là hành động sau cùng mà phải song hành với quá trình thực thi chính sách, để kịp thời phát hiện và tháo gỡ vướng mắc. Dẫn chứng từ các chuyên đề giám sát của Quốc hội, ông Cường cho biết, đã phát hiện và xử lý hàng loạt bất cập trong công tác phòng chống dịch, thanh quyết toán vật tư y tế và chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) năm 2022. “Chính các đơn vị được giám sát cũng bày tỏ cảm ơn vì đã được hỗ trợ tháo gỡ khó khăn”, ông Cường chia sẻ. Theo vị đại biểu, trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội cần ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo để thực hiện giám sát từ xa, phát hiện sớm vấn đề. Bà Nguyễn Thúy Anh - Phó trưởng Ban Chính sách chiến lược Trung ương - cho rằng, công tác kiểm tra, giám sát là một trong những phương thức lãnh đạo trọng yếu, góp phần khẳng định uy tín năng lực cầm quyền của Đảng, hiệu lực của bộ máy Nhà nước, tạo dựng và củng cố niềm tin của nhân dân. Do vậy, yêu cầu đặt ra là công tác giám sát phải đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung, phương pháp và tổ chức thực hiện. Trước yêu cầu cấp bách của giai đoạn cách mạng mới, bà Nguyễn Thúy Anh kiến nghị, cần đổi mới phương pháp, quy trình ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số trong công tác giám sát. Trong đó, cần hoàn thiện chính sách quy trình giám sát về kinh tế - xã hội, đảm bảo khách quan khoa học thực tiễn. Đồng thời, cần kiện toàn bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác giám sát; phân cấp kiểm tra, giám sát đi đôi với kỷ luật minh bạch… LUÂN DŨNG Chuyên gia chỉ rõ thực trạng, người dân ở nhà 30-50 m2 vẫn phải nộp thuế sử dụng đất hằng năm. Nhưng dự án hàng nghìn ha, 20 năm không triển khai, để cỏ mọc um tùm, nhà đầu tư ôm đất thì không hề đóng thuế. Đó là bất công và phi thị trường. Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng cần ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo để thực hiện giám sát phát hiện sớm vấn đề Nhà ở 30m2 nộp đều, dự án nghìn ha thì không “Giám sát không chỉ dựa vào báo cáo giấy tờ mà cần chủ động thu thập, phân tích dữ liệu lớn, kết nối hệ thống thông tin và sử dụng AI để phát hiện bất thường, từ đó hành động nhanh chóng, kịp thời”. Đại biểu Quốc hội HOÀNG VĂN CƯỜNG (đoàn Hà Nội) ĐỀ XUẤT MIỄN PHẠT LỖI HÌNH THỨC TRONG GIAI ĐOẠN ĐẦU Đây là một trong những nội dung VCCI gửi Bộ Tài chính, góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 125/2020/ NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế và hóa đơn. Theo Nghị định 70, từ ngày 1/6, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hoá đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Khảo sát nhanh của VCCI với 1.368 hộ kinh doanh trong tháng 6 cho thấy, phần lớn các hộ chưa nắm rõ quy định mới. Cụ thể, 68% hộ chỉ hiểu sơ bộ hoặc không biết phải làm gì; 21% chưa hiểu nội dung quy định. Về triển khai, 73% cho biết gặp khó khăn do thiếu kỹ năng công nghệ; 49% cho rằng khó thay đổi thói quen quản lý cũ. “Các thách thức, cùng đặc thù nguồn lực hạn chế dẫn đến thời gian đầu, các hộ kinh doanh dễ vi phạm một số quy định về hoá đơn, đặc biệt là lỗi về hình thức như sai chỉ tiêu, lập hoá đơn chưa đúng thời điểm… Lỗi vô ý do hộ kinh doanh chưa quen với cách làm mới, chưa thành thạo về công nghệ, không phải cố tình không tuân thủ, trốn thuế. Do vậy, pháp luật cần có chính sách xử phạt vi phạm nhân văn, hợp tình hợp lý để giúp các hộ kinh doanh an tâm tuân thủ quy định mới, đồng thời cũng nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài cho ngân sách”, VCCI nêu quan điểm. Đại diện cộng đồng doanh nghiệp đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định không áp dụng chế tài xử phạt hành chính với các hộ kinh doanh vi phạm quy định về hình thức trong khoảng thời gian đầu, có thể cân nhắc 2 năm. Hộ kinh doanh có trách nhiệm khắc phục các lỗi vi phạm và nộp số tiền thuế (nếu thiếu) phát sinh từ các vi phạm này. Một điểm khác cũng được cộng đồng doanh nghiệp phản ánh là cách tính “một hành vi vi phạm trong cùng một ngày” để làm căn cứ xử phạt. Theo dự thảo, nếu cùng ngày phát hiện nhiều hóa đơn vi phạm thì chỉ bị xử phạt một hành vi, có áp dụng tình tiết tăng nặng. Tuy nhiên, khái niệm “cùng một ngày” chưa rõ ràng. Ngoài ra, hiện nay quy định chỉ cho phép gộp lỗi khi vi phạm “cùng một hành vi”. Trong khi đó, nhiều hóa đơn thực tế có thể cùng lúc sai nhiều chỉ tiêu như ngày lập, nội dung, mã số thuế… Đặc biệt, các hộ kinh doanh mới khởi sự hoặc doanh nghiệp nhỏ rất dễ mắc lỗi kỹ thuật do thiếu kinh nghiệm. Vì vậy, VCCI đề xuất mở rộng phạm vi gộp lỗi, miễn là không có yếu tố gian lận, để giảm áp lực xử phạt không cần thiết. CHỈ NÊN CẢNH CÁO, HOẶC XỬ PHẠT MỨC THẤP VCCI cũng kiến nghị chỉ nên cảnh cáo, hoặc xử phạt ở mức thấp nhất với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm, nếu không làm ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế. Bởi, việc lập hóa đơn điện tử phụ thuộc vào việc vận hành của hệ thống công nghệ. Nhiều trường hợp, hệ thống này có thể ngừng hoạt động hoặc sai sót do nguyên nhân khách quan như lỗi phần mềm, tấn công mạng… Các tình huống này có thể dẫn đến việc lập hóa đơn không đúng thời điểm, nhưng về bản chất, doanh nghiệp không ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế phải nộp, ngân sách không bị thiệt hại. Ngoài ra, theo phản ánh của doanh nghiệp, nhiều đơn vị chỉ tổng hợp thông tin từ người nộp thuế, nhưng vẫn có thể bị xử phạt nếu thông tin đó không chính xác. VCCI đề nghị dự thảo cần phân định rõ trách nhiệm giữa các bên để tránh xử phạt không đúng đối tượng. VIỆT LINH Đề xuất mới về xử phạt liên quan hóa đơn điện tử Trước thực tế nhiều hộ kinh doanh lúng túng khi chuyển sang sử dụng hóa đơn điện tử, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kiến nghị không xử phạt các vi phạm quy định về hình thức, lỗi vô ý do hộ kinh doanh chưa quen với cách làm mới, chưa thành thạo về công nghệ. Từ ngày 1/6, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hoá đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế NGHỊCH LÝ NỘP THUẾ:
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==