QUỐC TẾ 13 n Thứ Ba n Ngày 21/1/2025 Gặp gỡ cộng đồng người da màu trong nhà thờ ở bang Nam Carolina để đánh dấu ngày cuối cùng của nhiệm kỳ, Tổng thống Joe Biden kêu gọi những người theo đảng Dân chủ không từ bỏ hy vọng. Tổng thống Biden rời nhiệm sở vào ngày 20/1, kết thúc nhiệm kỳ 4 năm vào thời điểm đảng Dân chủ của ông đang rơi vào tình trạng thiếu gương mặt nổi trội để kế nhiệm. Ông trao lại chức vụ cho ông Donald Trump của đảng Cộng hòa, người mà đảng Dân chủ coi là mối đe dọa đối với nền dân chủ. Tại nhà thờ ở TP Bắc Charleston, ông Biden được các đồng minh chính trị tiếp đón thân thiện và nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt từ những người đi lễ nhà thờ. “Chúng ta thường suy ngẫm về sự phục sinh và cứu rỗi, nhưng hãy nhớ rằng Chúa Jesus đã được chôn cất vào thứ Sáu, và Người đã sống lại vào Chủ nhật”, Tổng thống Biden nói từ bục phát biểu của nhà thờ ngày 19/1. “Chúng ta chưa nói nhiều về thứ Bảy, khi các môn đồ của Người cảm thấy mọi hy vọng đã mất”, ông nói. Phát biểu được ông Biden đưa ra vào thời điểm diễn ra nhiều thay đổi lớn trong những giờ cuối cùng của chính quyền hiện tại, bao gồm lệnh ngừng bắn và thỏa thuận thả con tin được mong đợi từ lâu ở Dải Gaza - vấn đề đeo bám ông Biden suốt 15 tháng cuối nhiệm kỳ. “Tôi sẽ nói với ngài, người bạn tuyệt vời, gần đây chúng ta thấy rất ít đánh giá cao, nhưng đừng yếu đuối, lịch sử sẽ rất tử tế với ngài”, Nghị sĩ Jim Clyburn nói với ông Biden, nhắc lại chuyện những vị tổng thống Mỹ trước đây như Abraham Lincoln, Harry Truman và Lyndon Johnson ban đầu cũng bị đánh giá rất thấp. Tổng thống Biden nói về những nỗi thất vọng sau khi ông rút lui khỏi cuộc đua tranh cử nhiệm kỳ thứ hai vào mùa hè năm ngoái vì lo ngại tuổi tác, nhưng cho biết ông vẫn sẽ tiếp tục xuất hiện trước công chúng sau khi nhiệm kỳ của ông kết thúc. “Tôi không hề mệt mỏi. Tôi sẽ không đi đâu cả”, ông nói. THU LOAN (theo AP, Reuters) của Trung Quốc cho thấy sự sẵn sàng đối thoại nhưng đồng thời nhấn mạnh sự phản đối mạnh mẽ đối với các biện pháp của Mỹ bị coi là gây hấn hoặc không công bằng. Có thể nói rằng, khả năng thỏa hiệp hiện ở mức trung bình. Sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế có thể khuyến khích một số thỏa thuận, nhưng những khác biệt cơ bản và lợi ích cạnh tranh có thể hạn chế phạm vi của bất kỳ thỏa thuận nào. Về việc hạn chế công nghệ, Mỹ đã tăng cường các hạn chế xuất khẩu công nghệ tiên tiến sang Trung Quốc, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia và các cáo buộc lao động cưỡng bức ở Tân Cương. Đây vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Phản ứng của Trung Quốc, bao gồm việc lên án các biện pháp này và cam kết bảo vệ lợi ích của mình, cho thấy ít cơ hội thỏa hiệp trừ khi có sự tin tưởng và hiểu biết sâu rộng hơn. Như vậy, khả năng thỏa hiệp là thấp hoặc trung bình. Cạnh tranh công nghệ là lĩnh vực chiến lược, và các nhượng bộ lẫn nhau có thể rất hạn chế nếu không gắn liền với các cuộc đàm phán thương mại rộng hơn. Về cạnh tranh địa chính trị, các vấn đề như Đài Loan, Biển Đông và căng thẳng quân sự tạo ra bối cảnh phức tạp cho quan hệ MỹTrung. Cả hai nhà lãnh đạo đều thừa nhận những khác biệt và nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại tôn trọng, nhưng các vấn đề này liên quan sâu sắc đến an ninh quốc gia, chủ quyền. Mặc dù các động thái như thiết lập kênh liên lạc chiến lược và các chuyến thăm cấp cao có thể giảm bớt căng thẳng, nhưng những thỏa hiệp thực chất khó xảy ra nếu không có sự thay đổi lớn trong chính sách hoặc áp lực từ bên ngoài. Vì thế, khả năng thỏa hiệp là rất thấp. Các vấn đề địa chính trị thường mang tính chất cạnh tranh một mất một còn, khiến việc nhượng bộ lẫn nhau trở nên khó khăn. GS JAMES BORTON (Viện Chính sách đối ngoại Mỹ) Ngày cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Biden TRỞ THÀNH TỔNG THỐNG 47 CỦA MỸ Phó Tổng thống đắc cử Mỹ JD Vance có cuộc gặp Phó Chủ tịch nước Trung Quốc Hàn Chính hôm 19/1, một ngày trước khi ông cùng Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên thệ nhậm chức. Ông Vance và ông Hàn đã trao đổi về nhiều vấn đề như fentanyl, cân bằng thương mại và ổn định khu vực. Ông Trump mời Chủ tịch Tập Cận Bình dự lễ nhậm chức vào ngày 20/1, nhưng nhà lãnh đạo Trung Quốc cử cấp phó dự thay. Vài ngày trước, ông Trump và ông Tập có cuộc điện đàm, trong đó thảo luận về vấn đề TikTok, thương mại và Đài Loan. Đó là cuộc điện đàm đầu tiên được biết đến giữa hai người từ khi ông Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11/2024. Tổng thống đắc cử Trump tuyên bố sẽ khôi phục quyền truy cập TikTok tại Mỹ sau khi ông tuyên thệ nhậm chức ngày 20/1 (sáng 21/1 theo giờ Việt Nam). Ông Trump muốn Mỹ nắm giữ 50% quyền sở hữu TikTok bằng cách lập liên doanh. TikTok ngừng hoạt động đối với 170 triệu người dùng Mỹ vào cuối ngày 18/1, trước khi luật cấm ứng dụng này vì lý do an ninh quốc gia có hiệu lực từ ngày 19/1. Ngày 18/1, báo Wall Street Journal đưa tin ông Trump đã nói với các cố vấn rằng ông muốn thăm Trung Quốc sau khi nhậm chức. Nếu kế hoạch diễn ra, đó sẽ lần thứ hai ông Trump thăm Trung Quốc trên cương vị tổng thống. Ông từng đến Bắc Kinh năm 2017, khi đang trong nhiệm kỳ đầu tiên. BÌNH GIANG (theo Reuters) Với nhiều nước thuộc khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, các chính sách của Mỹ có khả năng tập trung trong lĩnh vực đầu tư, thương mại, an ninh, quốc phòng, quyền con người. Việc ông Scott Bessent làm Bộ trưởng Tài chính và ông Howard Lutnick làm Bộ trưởng Thương mại có thể khiến chính quyền Mỹ đẩy mạnh các biện pháp thuế quan. Chiến lược “America First” (Nước Mỹ trước tiên) có thể tăng áp lực lên Trung Quốc, Việt Nam... để giảm mất cân đối thương mại và giải quyết cáo buộc thao túng tiền tệ. Với kế hoạch di dời sản xuất ngày càng rõ, chính quyền Trump có thể khuyến khích doanh nghiệp Mỹ quay trở lại nước này, ít nhiều ảnh hưởng việc thu hút FDI của các nước khác. Sự quan tâm của Mỹ đến các sáng kiến, khuôn khổ hợp tác đa phương như Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (IPEF) cũng có thể giảm. Thay vào đó, Mỹ đẩy mạnh các hiệp định song phương với nhiều điều kiện nghiêm ngặt. Về chuỗi cung ứng, những nước đang phát triển như Việt Nam có thể phải đối diện sự giám sát chặt chẽ hơn từ Mỹ trong lĩnh vực lao động và môi trường. Ngoài ra, phía Mỹ có xu hướng gây áp lực nhất định về quyền con người để làm đòn bẩy trong các cuộc đàm phán thương mại hoặc quốc phòng. Trong khuôn khổ chiến lược chung của Mỹ đối với khu vực, Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn an ninh quốc gia Michael Waltz được dự đoán sẽ tăng cường hợp tác an ninh với Việt Nam, nhất là trong các vấn đề trên biển. Đây là hai nhân vật được biết đến có đường lối cứng rắn với Trung Quốc, được dự báo có chương trình nghị sự mạnh mẽ, lấy nước Mỹ làm trung tâm. Trong khi đó, “lãnh chúa biên giới” Tom Homan có thể làm gia tăng việc trục xuất, ảnh hưởng tới người nước ngoài hiện sinh sống không hợp pháp tại Mỹ; việc nhận người tị nạn có thể giảm. Từng là quyền giám đốc Cơ quan Thực thi di trú và Hải quan Mỹ, từ ngày 20/1 (giờ địa phương), ông Tom Homan phụ trách các khu vực biên giới của Mỹ, trong đó có khu vực biên giới phía Nam, phía Bắc, cũng như toàn bộ an ninh hàng hải, hàng không. Ông Homan cũng sẽ phụ trách việc trục xuất tất cả người nhập cư trái phép. Về giáo dục, việc trao quyền giáo dục cho các bang có thể giảm ảnh hưởng của liên bang trong các dự án hợp tác quốc tế. Ngân sách cho các chương trình trao đổi sinh viên giữa Mỹ và nước ngoài có thể bị cắt giảm. Do ông Trump không mặn mà với vấn đề biến đổi khí hậu nên hợp tác quốc tế trong các dự án năng lượng tái tạo có thể bị giảm. Ở chiều ngược lại, Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright có thể khuyến khích đầu tư vào khai thác dầu khí ở Việt Nam. T.A Hợp tác và áp lực Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp song phương bên lề Thượng đỉnh G20 ở Nhật Bản ngày 29/6/2019 ẢNH: REUTERS Ấn Độ Dưới thời Donald Trump lần này, Mỹ có thể tăng cường quan hệ đối tác chiến lược với Ấn Độ thông qua các sáng kiến quân sự và kinh tế. Mối quan hệ này sẽ là trọng tâm trong việc đối trọng với Trung Quốc trong khu vực. Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại nhà thờ ở Nam Carolina ngày 19/1 ẢNH: AP Phó Tổng thống đắc cử Mỹ JD Vance ẢNH: REUTERS Phó Tổng thống đắc cử gặp người đồng cấp Trung Quốc BÌNH LUẬN QUỐC TẾ TIẾP THEO TRANG 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==