14 n Thứ Tư n Ngày 23/7/2025 XÃ HỘI MƯA RỪNG CÓ THỂ HẠI NGƯỜI NHANH HƠN SÓNG BIỂN Tháng 7 năm ngoái, cả cộng đồng phượt xôn xao vì câu chuyện của Hải Hoàng - một phượt thủ có nhiều năm kinh nghiệm trekking vùng núi Tây Bắc. Anh kể: “Hôm đó là cuối tháng 7, tôi và ba người bạn lên đường trekking đỉnh Pờ Ma Lung (Phong Thổ, Lai Châu). Trời nắng đẹp, nên dù nghe bản tin dự báo có mưa rào cục bộ nhưng cả nhóm chủ quan. Trên đỉnh núi, điện thoại mất sóng, không thể cập nhật thêm thông tin. Khi bắt đầu nấu ăn, mây đen ùn lên từ phía sau lưng núi, rồi đột ngột đổ xuống một trận mưa như trút. Chỉ sau khoảng 20 phút, con suối hiền hòa ban đầu trở thành dòng lũ bùn đục ngầu, ầm ào cuốn theo cành cây gãy và đất đá. Chúng tôi đành phải bỏ lại phần lớn vật dụng, men theo sườn cao hơn, mất 2 tiếng mới tiếp cận nơi an toàn. Cũng còn may là nhóm có thiết bị GPS và đèn pin, nhưng chỉ cần mưa kéo dài thêm 15 phút nữa, hoặc chúng tôi chậm rời khỏi khe suối, có thể đã bị dòng nước cuốn trôi”. Câu chuyện của anh Hải Hoàng nhận được rất nhiều chia sẻ. Những người có kinh nghiệm gặp mưa trong rừng khẳng định, mưa rừng có thể giết người nhanh hơn sóng biển, bởi nó thường đến đột ngột, cộng với địa hình phức tạp, thiếu tầm nhìn, thiếu đường thoát, dễ trơn trượt, bị cô lập vì không có sóng điện thoại khiến người gặp nạn gần như không thể di chuyển nhanh hoặc gọi cứu hộ. TS. Nguyễn Minh Ngọc (Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu) nhấn mạnh: “Trong mùa bão, mưa rừng thường xuất hiện đột ngột, kéo dài và cực đoan, gây sạt lở hoặc nước lũ tràn về rất nhanh. Khách đang trong rừng hoặc suối chỉ có vài phút để thoát thân nếu không có cảnh báo”. Theo TS Ngọc, nguy hiểm lớn nhất đến từ sự thiếu kết nối giữa dữ liệu cảnh báo và người đi du lịch. “Ứng dụng thời tiết có thể báo ‘trời mưa rải rác’, nhưng thực tế chỉ một cơn mưa kéo dài 30 phút ở đầu nguồn cũng đủ gây lũ quét ở vùng dưới”. Ngoài mưa, lũ, việc chọn rừng núi là điểm đến khám phá cũng tiềm ẩn rủi ro, kể cả trong điều kiện thời tiết bình thường. Ngày 19/3, một nam du khách 38 tuổi, trú tại TPHCM, đã tử vong khi tự ý khám phá hang C7 thuộc Công viên địa chất toàn cầu Krông Nô (Đắk Nông). Người này đi một mình, không có hướng dẫn viên và bị rơi xuống vực sâu khoảng 15-20m trong hang. Thi thể nạn nhân được phát hiện sau nhiều giờ tìm kiếm. Sau vụ việc, chính quyền địa phương đã nghiêm cấm các hoạt động thám hiểm tự phát tại khu vực hang động núi lửa, đồng thời lắp đặt thêm biển cảnh báo. Ông Lê Đình Minh, chuyên gia tư vấn phát triển điểm đến du lịch cho biết, không ít tua đi rừng, đi thác hiện nay tổ chức tự phát, không có người dẫn đường chuyên nghiệp, không kiểm tra khí tượng địa phương, càng không có thiết bị định vị hoặc phương án thoát hiểm. Một nhóm dù chuẩn bị kỹ đến đâu, nếu thời gian di chuyển không an toàn, thiếu cảnh báo tại chỗ, thiếu thiết bị định vị và hỗ trợ y tế thì vẫn dễ đối diện nguy hiểm chết người. LỖ HỔNG TRONG HỆ THỐNG CẢNH BÁO VÀ PHẢN ỨNG Nhiều khu du lịch sinh thái hiện nay vẫn phụ thuộc vào cảm quan thời tiết và kinh nghiệm của người dân địa phương. Một số nơi không có bất kỳ bảng cảnh báo hay bản đồ nguy cơ lũ, sạt lở nào dành cho du khách. Khi sự cố xảy Ông Hà Quốc Trung, Trưởng phòng Quản lý phát triển du lịch - Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Lào Cai cho biết, trước diễn biến phức tạp của bão số 3 (Wipha), đặc biệt là nguy cơ xảy ra mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, ngày 20/7, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Lào Cai ban hành văn bản chỉ đạo các địa phương, đơn vị trực thuộc, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn. Theo đó, các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn theo dõi chặt chẽ tình hình, diễn biến của bão, mưa lũ, phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cập nhật thông tin, báo cáo hàng ngày. Các cơ sở này phải có phương án ứng phó cụ thể, tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn và sẵn sàng sơ tán khách du lịch đến nơi an toàn, đảm bảo an toàn tối đa cho khách, nhất là khách quốc tế. Hoạt động du lịch ngoài trời, leo núi và các dịch vụ có nguy cơ mất an toàn trong thời gian bão đổ bộ sẽ phải tạm ngừng. Các phương tiện vận chuyển khách không di chuyển vào vùng nguy hiểm. UBND các xã, phường trên địa bàn tỉnh Lào Cai được yêu cầu rà soát toàn bộ các khu, điểm du lịch, cơ sở lưu trú, thiết chế văn hóa, thể thao và di tích trên địa bàn để đánh giá mức độ nguy hiểm, chủ động phương án xử lý kịp thời. Hệ thống truyền thanh cơ sở cần thường xuyên cập nhật bản tin dự báo thời tiết, kịp thời thông báo đến người dân và du khách. Cùng với đó, các thông tin liên lạc khẩn cấp phục vụ công tác ứng phó thiên tai đã được thiết lập. Trước diễn biến phức tạp và hoàn lưu bão Wipha, nhiều điểm du lịch của tỉnh Tuyên Quang đã chủ động điều chỉnh kế hoạch đón khách nhằm đảm bảo an toàn. Ông Hỏa Văn Ba, Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) Homestay 99 Ngọn Núi (xã Thượng Lâm, tỉnh Tuyên Quang) cho biết, hợp tác xã có 7 thành viên, quản lý 15 homestay và 22 thuyền phục vụ du khách tham quan lòng hồ sinh thái Na Hang. Ngay khi nhận thông tin bão sắp đổ bộ, các homestay đã thống nhất tạm hoãn đón đoàn khách hơn 120 người. “Khách đều đồng ý lùi lịch vì thời tiết khu vực hồ Na Hang mấy hôm nay có mưa, sóng lớn vào chiều tối đến đêm. Khi có sóng lớn, thuyền không thể vận chuyển khách, mực nước hồ hiện đã tăng lên; nếu mưa lớn, gió to có thể dâng thêm tới một mét. Các homestay nằm trong vùng có nguy cơ cũng được sơ tán người và tài sản đến nơi an toàn”, ông Ba cho biết. HTX cũng nhận được tuyên truyền theo chỉ đạo của tỉnh, Sở VH TT & DL, hỗ trợ từ chính quyền địa phương, lực lượng quân đội, công an và đoàn viên, thanh niên trong việc di dời 3 homestay nằm trong vùng nguy hiểm, đồng thời chằng chống, neo đậu thuyền vào điểm trú ẩn an toàn. Tại điểm du lịch Cột cờ Quốc gia Lũng Cú (huyện Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang), sáng 22/7, thời tiết vẫn ổn định, chưa ghi nhận mưa lớn hay gió mạnh. Trung úy Nguyễn Mạnh Cầm, Đội trưởng Đội Tham mưu - Hành chính, Đồn Biên phòng Lũng Cú cho biết, trong ngày, điểm cột cờ vẫn đón đoàn khách hơn 150 người theo lịch trình tua đã định trước. “Đồn đã xây dựng kế hoạch phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng công an để chủ động ứng phó nếu có tình huống bất thường do thiên tai. Nếu có tình hình thời tiết cực đoan, lực lượng sẵn sàng đưa khách về nhà khách để trú ẩn an toàn”, Trung úy Cầm nói. Bà Nguyễn Thị Hoài, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Tuyên Quang cho biết: “Ngành VHTT&DL đã ban hành văn bản yêu cầu các tổ chức, cá nhân triển khai biện pháp phòng chống bão số 3. Trên cơ sở này, Hiệp hội Du lịch tỉnh đã thông báo đến các hội viên qua nhóm nội bộ để chủ động thực hiện các giải pháp bảo đảm an toàn cho du khách”, bà Hoài cho biết. Tại Điện Biên, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cũng nâng cao các biện pháp ứng phó khi mưa bão đến gần. Ông Phan Thạch Thành - Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Điện Biên cùng Thổ địa cho hay, doanh nghiệp luôn ưu tiên phương án an toàn cho du khách, nhất là với các tua đi vào vùng sâu, vùng xa. “Đối với các xã cách trở, dễ bị sạt lở khi mưa lớn, chúng tôi Không chỉ du lịch đường thủy, các điểm đến trên đất liền như núi rừng, hang động, thác nước hay khu sinh thái ven sông cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong mùa mưa bão. Ngoài yếu tố khó đoán là thời tiết, nguy cơ xảy ra tai nạn còn có thể tăng nặng vì hệ thống cảnh báo lỏng lẻo, thiếu kịch bản ứng phó cụ thể và sự chủ quan của chính du khách lẫn công ty lữ hành. Với nhiều danh lam thắng cảnh, các tỉnh miền núi phía Bắc là điểm đến hấp dẫn du khách. Tuy nhiên, với địa hình phức tạp, hiểm trở, đây cũng là địa bàn có nguy cơ tai nạn cao, đặc biệt là mùa mưa lũ. Để ứng phó, các doanh nghiệp, cơ quan quản lý đã và đang thực hiện các biện pháp trước mắt và lâu dài… Việc trekking những đỉnh núi cao thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ trong mùa mưa bão Mạo hiểm du lịch rừng núi, Hoãn tua nguy hiểm khi có bão, lũ Lực lượng Cảnh sát giao thông tỉnh Phú Thọ thường xuyên kiểm tra điều kiện an toàn tại các bến tàu du lịch ẢNH: VIẾT HÀ Hướng dẫn viên Trần Hữu Tuấn (chuyên phụ trách tua mạo hiểm, công ty Alleztour) chia sẻ: “Khi rủi ro xảy ra, nhiều nơi mất 2-3 tiếng mới điều được ca nô hoặc xe địa hình tiếp cận. Với lũ rừng, 15 phút có thể quyết định sống chết”. Ông cho rằng, Việt Nam cần áp dụng công nghệ dự báo thời tiết địa phương hóa, lắp đặt trạm đo tại chỗ ở các điểm du lịch có nguy cơ cao, đồng thời bắt buộc các cơ sở du lịch phải có kịch bản sơ tán khách trong mùa mưa bão, không thể “tùy cơ ứng biến” như hiện nay.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==