BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Nhûnä g baoã tanâ g nho ã nayâ cho phepá ngûúiâ xem tiïpë cênå Huï ë qua lùng kñnh caá nhên, khacá vúiá sû å trang nghiïm quen thuöcå cuaã cacá quênì thï í di tñch lúná . NHÛNÄ G BAOà TAN G ÀÙTÆ KHAÁCH Nùmç khuêtë sau mötå caná h cöní g gö î àêmå mauâ thúiâ gian ú ã àûúnâ g Nguyïnî Phucá Nguyïn, rêtë gênì chuaâ Thiïn Mu,å baoã tanâ g Gömë cö í Söng Hûúng àûúcå àùtå trong khuön viïn Vûúnâ tö í ho å Thaiá (conâ co á tïn goiå la â Lan Viïn cöë tñch), mötå quênì thï í kiïnë trucá nha â rûúnâ g cöí hún 100 nùm tuöií àúiâ . Àònh tra,â giïnë g cö,í chuaâ nho,ã ao hoa, cacá khöië nhaâ ngang docå nöië nhau bùnç g nhûnä g hanâ h lang gö î mang ky á ûcá cö í xûa. Khöng khñ êmí va â thoang thoanã g muiâ àêtë nung, muiâ gö î lêu nùm. Trïn cacá kï å trûng bayâ , àûúcå lamâ tû â chñnh göî taiá sû ã dunå g tû â ngöi nhaâ cu,ä la â hún 2.400 hiïnå vêtå gömë , sanâ h, àêtë nung, àa…á àûúcå khai quêtå hoùcå vútá lïn tû â àayá söng Hûúng trong nhiïuì nùm qua. Àêy la â baoã tanâ g tû nhên àêuì tiïn vaâ duy nhêtë ú ã Viïtå Nam chuyïn vïì gömë cö í vútá tû â söng. Theo chuã nhên Thaiá Kim Lan, baoã tanâ g la â “trûúnâ g tiïuí hocå vï ì vùn hoaá Huï”ë , la â mötå núi àï í ngûúiâ àïnë thùm coá thï í chamå tay, ngûiã , nghe va â tro â chuyïnå vúiá di sanã . Nhûnä g hiïnå vêtå ú ã àêy hêuì nhû àïuì khöng toanâ venå , tû â nhûnä g chiïcë batá men trùnæ g vú,ä bònh vöi thúiâ Trênì , àôa sû á Chu Àêuå àïnë ca ã nhûnä g manã h gömë thúiâ tiïnì Sa Huynâ h àïuì àûúcå àaná h sö,ë phên loaiå , kemâ ghi chuá ro ä ranâ g vï ì niïn àaiå , àùcå àiïmí ky ä thuêtå va â ca ã àõa àiïmí trucå vútá . “Ú Ã Viïtå Nam, chuná g ta hay noiá àïnë “di sanã sönë g”, nhûng thûúnâ g chó dûnâ g ú ã biïuí tûúnå g, ma â thiïuë nhûnä g khöng gian cu å thï í àï í ngûúiâ ta sönë g cunâ g no”á , nha â nghiïn cûuá Nguyïnî Xuên Hoa, nguyïn Giamá àöcë Sú ã Vùn hoaá Thûaâ Thiïn Huï,ë nhênå xetá . Öng Hoa cho rùnç g sû å khacá biïtå cuaã baoã tanâ g Gömë cöí Söng Hûúng chñnh laâ nùmç ú ã cacá h tiïpë cênå cöng chuná g. Khacá vúiá mö hònh baoã tanâ g cöng truyïnì thönë g chó cho ngùmæ , Baoã tanâ g Gömë cö í Söng Hûúng khuyïnë khñch du khacá h cêmì , sú â vaoâ hiïnå vêtå àï í trûcå tiïpë camã nhênå nhûnä g lúpá trêmì tñch conâ lûu laiå . Bö å sûu têpå àûúcå hònh thanâ h qua quaá trònh sûu têmì keoá daiâ gênì 40 nùm tûâ cacá thanâ h viïn gia àònh ho å Thaiá va â nha â nghiïn cûuá Hö ì Tênë Phan, noá mang theo kyá ûcá ca á nhên cuaã nha â sûu têpå àan xen vúiá cêu chuyïnå sû ã thi söng nûúcá cuaã Huï.ë Àï í tùng sûå kïtë nöië vúiá cönå g àönì g, baoã tanâ g conâ thûúnâ g xuyïn töí chûcá cacá buöií noiá chuyïnå chuyïn àïì vï ì triïtë hocå , vùn hoaá , múiâ cacá nghï å sô àõa phûúng túiá biïuí diïnî taiå àònh tra,â kïtë húpå chiïuë phim, àocå thú, trònh diïnî ky á hoaå . Hiïnå , ngoaiâ du khacá h le,ã cacá cöng ty du lõch lúná tû â Ha â Nöiå , TP.HCM, Àaâ Nùné g àa ä àûa àiïmí àïnë nayâ vaoâ hanâ h trònh tham quan vùn hoaá taiå Huï.ë Trong mötå buöií chiïuì thaná g 6, chuná g töi gùpå mötå nhomá sinh viïn Myä àang ngöiì ve ä laiå cacá hiïnå vêtå vúiá sû å dênî dùtæ cuaã mötå tònh nguyïnå viïn. Emily Rosen (theo hocå nganâ h Àöng Nam A Á hocå ), chia se:ã “Chuná g töi tûnâ g àïnë nhiïuì baoã tanâ g lúná ú ã Àöng Nam A,Á nhûng chûa núi naoâ cho phepá àûúcå tiïpë xucá gênì àïnë vêyå . Viïcå tû å tay kyá hoaå , àûúcå sú â vaoâ hiïnå vêtå va â nghe kï í chuyïnå giupá töi hiïuí vùn hoaá Viïtå qua ca ã xucá giacá va â khöng gian”. Cunâ g chuöiî tham quan nhûnä g baoã tanâ g cö í vêtå , chuná g töi conâ àûúcå dênî àïnë Baoã tanâ g Àö ì sû á ky á kiïuí thúiâ Nguyïnî ú ã sö ë 114 Mai Thucá Loan. “Khöng lucá mö vùnæ g khacá h”, nhaâ nghiïn cûuá Nguyïnî Khoa lamâ nhiïmå vu å hûúná g dênî viïn noiá vúiá töi. Baoã tanâ g nayâ do öng Trênì Àònh Sún, chauá nöiå cuaã Thûúnå g thû triïuì Nguyïnî , bo ã nhiïuì nùm sûu têmì va â àêuì tû àïí àûa hanâ g trùm hiïnå vêtå sû á ky á kiïuí (laâ nhûnä g àö ì gömë sû á àûúcå ngûúiâ Viïtå , àùcå biïtå la â triïuì àònh hoùcå giúiá quy á töcå Viïtå Nam thúiâ phong kiïnë , àùtå lamâ taiå cacá lo â gömë Trung Quöcë theo mêuî ma,ä hoaå tiïtë , chû ä viïtë , hoùcå biïuí tûúnå g do ngûúiâ Viïtå thiïtë kï ë hoùcå yïu cêuì ) tû â thúiâ Gia Long àïnë Baoã Àaiå vï ì trûng bayâ trong chñnh ngöi nhaâ rûúnâ g gia töcå . Khöng baná ve á tham quan, baoã tanâ g mú ã cûaã linh àönå g va â trú ã thanâ h àõa chó quen thuöcå cho nhûnä g ai quan têm àïnë nghï å thuêtå àö ì sû á cung àònh. Ú Ã Baoã tanâ g Nguyïnî Chñ Thanh, coá leä àuná g dõp nghó he,â töi gùpå liïn tiïpë hai àoanâ hocå sinh àûúcå cacá cö giaoá dênî ài “thûcå tï”ë . Theo chia seã cuaã cacá baoã vï å ú ã àêy, tû â khi mú ã cûaã àïnë nay, baoã tanâ g liïn tucå tiïpë nhûnä g àoanâ hocå sinh, sinh viïn àïnë tham quan vaâ hocå têpå . TÛÚNG LAI CUAà BAOà TAN G TÛ NHÊN Trong mötå höiå thaoã vï ì di sanã vùn hoaá , PGS.TS Àùnå g Vùn Baiâ , Pho á Chuã tõch Höiå àönì g Di sanã Vùn hoaá Quöcë gia, àûa ra mötå nhênå àõnh àaná g chu á y:á “Tûúng lai cuaã baoã tanâ g tû nhên úã Viïtå Nam rêtë saná g suaã . Àêy khöng chó la â xu hûúná g phatá triïní toanâ cêuì maâ conâ taoå àiïuì kiïnå tötë hún cho cöng chuná g tiïpë cênå nhûnä g gia á trõ di sanã vùn hoaá dên töcå àang àûúcå cönå g àönì g baoã tönì ”. Mötå thûcå tï ë àang diïnî ra ú ã nhiïuì àõa phûúng laâ trong khi nhiïuì baoã tanâ g cöng lêpå gùpå kho á khùn trong viïcå thu hutá khacá h tham quan, thò cacá baoã tanâ g tû nhên vúiá quy mö nho,ã chu ã àï ì ro ä ranâ g, phong cacá h trûng bayâ linh hoatå laiå ngayâ canâ g chûná g to ã vai tro â thiïtë thûcå trong àúiâ sönë g vùn hoaá cönå g àönì g. Riïng ú ã Huï,ë chó trong vonâ g chûa àêyì 15 nùm, àõa phûúng àaä chûná g kiïnë sû å ra àúiâ cuaã ñt nhêtë nùm baoã tanâ g tû nhên vúiá cacá àõnh hûúná g nöiå dung khacá nhau: tûâ khaoã cö í hocå (Baoã tanâ g Gömë cö í Söng Hûúng), myä thuêtå tön giaoá (Baoã tanâ g Cecile Lï Phamå ), àïnë nghï å thuêtå dên gian (Baoã tanâ g Nghï å thuêtå thïu XQ), lõch sûã hiïnå àaiå (Baoã tanâ g Àaiå tûúná g Nguyïnî Chñ Thanh) vaâ nghï å thuêtå cung àònh (Baoã tanâ g Àö ì sû á ky á kiïuí thúiâ Nguyïnî ). Àiïuì àaná g noiá la â hêuì hïtë cacá baoã tanâ g nayâ mùcå du â khöng àûúcå taiâ trúå ngên sacá h, nhûng vênî hoatå àönå g öní àõnh, àoná khacá h àïuì àùnå va â giû ä àûúcå banã sùcæ riïng trong cacá h kï í chuyïnå vúiá cöng chuná g. Co á nhiïuì nùm nghiïn cûuá vï ì mö hònh baoã tanâ g tû nhên, tiïnë sô Nguyïnî Thaiá Ha â cho rùnç g: “Lúiå thï ë cuaã loaiå baoã tanâ g nayâ nùmç ú ã kha ã nùng linh hoatå vï ì mö hònh hoatå àönå g, phûúng thûcá trûng bayâ va â cacá h tiïpë cênå khacá h tham quan. Thay vò theo àuöií quy trònh hanâ h chñnh phûcá tapå va â nöiå dung khö cûná g nhû nhiïuì baoã tanâ g cöng, cacá baoã tanâ g tû nhên thûúnâ g hûúná g àïnë traiã nghiïmå ca á nhên hoaá , tûúng tacá va â kï í chuyïnå bùnç g hònh anã h, khöng gian, thêmå chñ la â cacá hoatå àönå g nghï å thuêtå ài kemâ ”. Hiïnå , 3/5 baoã tanâ g tû nhên úã Huï ë gömì : Baoã tanâ g – XQ, baoã tanâ g Myä thuêtå Cecile Lï Phamå va â baoã tanâ g Àaiå tûúná g Nguyïnî Chñ Thanh cunâ g thûcå hiïnå chñnh sacá h miïnî phñ ve á tham quan, giupá tiïpë cênå rönå g raiä cacá nhomá àöië tûúnå g: ngûúiâ dên, du khacá h, hocå sinh, nghiïn cûuá sinh. Àêy la â àiïmí cönå g trong viïcå phatá triïní hï å sinh thaiá baoã tanâ g khöng chó dûaå vaoâ doanh thu veá ma â dûaå vaoâ nguönì lûcå tû â xa ä höiå hoaá (àoná g gopá ca á nhên, doanh nghiïpå ), cunâ g chñnh sacá h höî trú å tû â tónh (truyïnì thöng, cú súã vêtå chêtë , miïnî phñ thuï mùtå bùnç g). “Mö hònh nayâ thï í hiïnå sû å nùng àönå g cuaã baoã tanâ g tû nhên, àönì g thúiâ àùtå ra gúiå y á vï ì hûúná g phatá triïní bïnì vûnä g cho hï å thönë g baoã tanâ g Viïtå Nam: àa danå g nguönì lûcå , linh hoatå vênå hanâ h va â hûúná g túiá cönå g àönì g”, öng Khoa nhênå xetá . Khi àûúcå hoiã vï ì kinh phñ vênå hanâ h baoã tanâ g, töi àûúcå biïtë , Baoã tanâ g thïu XQ toaå lacå trïn phöë ài bö å ven söng Hûúng coá nguönì kinh phñ chuã yïuë tû â ngên sacá h tónh vaâ xa ä höiå hoaá . Theo thöng tin tûâ Sú ã Vùn hoaá – Thï í thao thanâ h phö ë Huï,ë tû â 2021 àïnë 2030, chñnh sacá h hö î trú å baoã tanâ g ngoaiâ cöng lêpå àûúcå cêpë khoanã g 8 tyã àönì g àï í trú å gia á thuï àêtë , trûng bayâ , sanã xuêtë lûu niïmå , böiì dûúnä g nhên lûcå va â quanã g ba á vùn hoaá . Baoã tanâ g my ä thuêtå Cecile Lï Phamå do chñnh chu ã nhên chõu tracá h nhiïmå vï ì kinh phñ xêy dûnå g va â vênå hanâ h, khöng coá khoanã thu tû â ve.á Baoã tanâ g nayâ cunä g àûúcå cú quan chûcá nùng tónh höî trúå bùnç g chñnh sacá h hö î trú å trûng bayâ , quanã g ba á va â àaoâ taoå theo àïì aná phatá triïní baoã tanâ g ngoaiâ cöng lêpå . Baoã tanâ g tû nhên Àaiå tûúná g Nguyïnî Chñ Thanh do gia àònh Àaiå tûúná g àoná g gopá xêy dûnå g va â vênå hanâ h, khöng xin ngên sacá h Nha â nûúcá va â khöng thu phñ tham quan. UBND tónh höî trú å vï ì nghiïpå vu å va â liïn kïtë phatá triïní hï å thönë g, nhûng khöng tham gia taiâ chñnh trûcå tiïpë . n Nha â nghiïn cûuá Trênì Àònh Sún (phaiã ), chu ã nhên Baoã tanâ g Àö ì sû á ky á kiïuí thúiâ Nguyïnî giúiá thiïuå àïnë cöng chuná g cacá hiïnå vêtå àûúcå trûng bayâ trong khöng gian cuaã baoã tanâ g ANà H: PHAN THAN H Chuã nhêåt 13/7/2025 Vùn hoáa - Vùn nghïå 10 Nhönå nhõp cacá baoã tanâ g tû ú ã Huïë Ba â Thaiá Kim Lan giúiá thiïuå nhûnä g cö í vêtå cuaã Baoã tanâ g gömë cö í söng Hûúng Trong böië canã h cacá baoã tanâ g cöng lêpå vênî àang gùpå kho á trong viïcå thu hutá khacá h tham quan, Huïë laiå xuêtë hiïnå mötå hûúná g ài khacá : hï å thönë g baoã tanâ g tû nhên àa danå g vï ì nöiå dung, linh hoatå trong cacá h vênå hanâ h, àang thu hutá ca ã du khacá h lênî giúiá nghiïn cûuá . [ HAÅNH ÀÖÎ ] Chiïcë lû hûúng gömë men nêu Phuâ Lanä g, Bùcæ Ninh thïë ky ã 19 ú ã Baoã tanâ g Cecile Phamå Nhûnä g banå tre ã yïu quy á vùn hoa á ghe á thùm Baoã tanâ g Cecile Phamå Àï í xu hûúná g baoã tanâ g tû nhên phatá triïní bïnì vûnä g, cênì coá sû å hö î trú å ro ä ranâ g hún tûâ phña chñnh quyïnì va â nganâ h vùn hoaá . Cacá chñnh sacá h vï ì cêpë phepá , baoã hö å hiïnå vêtå , hö î trú å truyïnì thöng vaâ quanã g ba á du lõch cênì àûúcå àiïuì chónh theo hûúná g khuyïnë khñch caá nhên, töí chûcá phi chñnh phuã àêuì tû vaoâ thiïtë chï ë vùn hoaá . Nhûnä g baoã tanâ g nho ã nhûng àöcå àaoá , gùnæ vúiá banã sùcæ àõa phûúng nïn àûúcå àûa vaoâ cacá chûúng trònh tua tuyïnë , sû å kiïnå vùn hoaá lúná thay vò chó àïí tû å xoay xú.ã Àùcå biïtå , viïcå cöng nhênå gia á trõ hocå thuêtå cuaã cacá bö å sûu têpå tû nhên cunä g cênì àûúcå thûcå hiïnå qua cú chï ë giamá àõnh vaâ àöië thoaiå khoa hocå cöng bùnç g. PGS.TS Àùnå g Vùn Baiâ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==