XÓA ĐỘC QUYỀN Theo chuyên gia vàng Trần Duy Phương, hơn một thập kỷ kể từ khi Nghị định 24 được ban hành nhằm siết chặt quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng, thị trường trong nước đã trải qua nhiều biến động. Trước năm 2012, người dân có nhiều lựa chọn khi mua vàng miếng, với các thương hiệu phổ biến như vàng Á Châu, Đông Á, Bảo Tín Minh Châu, SJC… Tuy nhiên, sau khi Nghị định 24 có hiệu lực, chỉ vàng miếng SJC được công nhận là vàng miếng “quốc gia”. Cùng với đó, việc cấm nhập khẩu vàng nguyên liệu khiến nguồn cung ngày càng hạn chế. Hệ quả tất yếu là giá vàng trong nước luôn cao hơn đáng kể so với giá thế giới - có thời điểm chênh lệch gần 20 triệu đồng/ lượng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng và nhà đầu tư, mà còn tác động tiêu cực tới tỷ giá, gây áp lực lên ổn định kinh tế vĩ mô và làm gia tăng tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới. Theo ông Trần Duy Phương, vấn đề cốt lõi nằm ở việc thiếu nguồn vàng nguyên liệu cho cả thị trường vàng miếng lẫn vàng trang sức, mỹ nghệ. Nhiều doanh nghiệp chế tác vàng hiện không đủ nguyên liệu để sản xuất, dẫn đến sản lượng sụt giảm, ảnh hưởng đến ngành nghề truyền thống và việc làm. “Vì vậy, nếu Nghị định 24 được sửa đổi theo hướng cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu và xóa độc quyền vàng miếng, đây sẽ là một bước đột phá lớn. Khi các doanh nghiệp đủ điều kiện được phép nhập khẩu vàng, thị trường sẽ có thêm nguồn cung, từ đó giá vàng trong nước sẽ dần thu hẹp khoảng cách với giá vàng thế giới, giúp ổn định thị trường và giảm tâm lý đầu cơ”, ông Phương nói. Khi chính sách được điều chỉnh, bên cạnh SJC có thể sẽ xuất hiện thêm 2-3 thương hiệu vàng miếng khác, tuy nhiên có thể SJC vẫn chiếm 70-80% thị phần vàng miếng. Dù vậy nhưng sự cạnh tranh sẽ giúp giá cả hợp lý hơn, nâng cao tính minh bạch và quyền lựa chọn cho người tiêu dùng. Hai kịch bản đang được xem xét là: ngân hàng nhà nước làm đầu mối nhập khẩu vàng nguyên liệu rồi phân bổ cho doanh nghiệp đủ điều kiện; hoặc cho phép doanh nghiệp lớn trực tiếp đăng ký quota nhập khẩu, chẳng hạn như SJC được nhập 500 kg/năm, PNJ 300 kg/năm… Dù số lượng nhập khẩu ban đầu có thể chưa nhiều, nhưng cũng đủ để giảm áp lực cung ứng hiện tại. Điều quan trọng là khi thị trường có thêm nguồn vàng hợp pháp, giá cả sẽ vận hành theo quy luật cung cầu, giảm dần tình trạng đầu cơ. Người dân và nhà đầu tư không còn tâm lý “giữ vàng bằng mọi giá”. Hơn nữa, khi giá vàng trong nước tiệm cận với giá thế giới, tình trạng buôn lậu vàng cũng sẽ suy giảm. Từ đó giảm rủi ro cho hệ thống tài chính - tiền tệ quốc gia. “Với sự chỉ đạo sát sao từ Thủ tướng và Tổng Bí thư, việc sửa đổi Nghị định 24, tôi cho rằng nhiều khả năng sẽ được thực hiện trong vòng 3 tháng tới. Hiện Ngân hàng Nhà nước đang tích cực lấy ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp để hoàn thiện cơ chế phù hợp nhất. Việc triển khai quyết liệt không chỉ là lời khẳng định về quyết tâm của Chính phủ, mà còn là thông điệp rõ ràng gửi tới thị trường: Việt Nam sẵn sàng mở cửa, minh bạch và hội nhập sâu hơn” - ông Phương cho biết. CỞI TRÓI CHO DOANH NGHIỆP Ông Nguyễn Văn Dưng, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ kim hoàn đá quý TPHCM cho biết, việc sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng là rất cần thiết và đang được các hiệp hội, doanh nghiệp kỳ vọng. Một trong những nội dung quan trọng cần điều chỉnh là mở rộng đối tượng được phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để phục vụ sản xuất, đặc biệt là sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ. Theo ông Dưng, hiện nay chỉ có một số ít doanh nghiệp lớn và ngân hàng mới đủ điều kiện để nhập khẩu vàng nguyên liệu. Trong khi đó, phần lớn các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức là doanh nghiệp vừa và nhỏ, không đủ khả năng hoặc không đáp ứng được các yêu cầu khắt khe để tự nhập khẩu. Họ buộc phải tìm nguồn nguyên liệu từ thị trường trong nước, nhưng lại đối mặt với rất nhiều rủi ro do vàng không có hóa đơn, chứng từ đầy đủ. Điều này khiến doanh nghiệp lo ngại vướng vào các vấn đề pháp lý. Chính vì thiếu nguồn cung nguyên liệu hợp pháp, nhiều doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức đã phải hoạt động cầm chừng hoặc tạm ngừng sản xuất. Họ chỉ dám làm theo đơn đặt hàng nhỏ giọt để duy trì bộ máy, không dám mở rộng sản xuất hay đầu tư dài hạn. Điều này ảnh hưởng không chỉ đến sự phát triển của doanh nghiệp mà còn làm suy giảm năng lực cạnh tranh của ngành vàng trang sức Việt Nam trên thị trường quốc tế. Do đó, Hội Mỹ nghệ kim hoàn đá quý TPHCM kiến nghị Nhà nước nên cho phép các đơn vị có đủ điều kiện được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, sau đó bán lại một phần cho các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức. Nếu cơ chế này được thông qua, nguồn nguyên liệu hợp pháp sẽ được lưu thông tốt hơn trên thị trường, giúp các doanh nghiệp nhỏ có điều kiện phục hồi sản xuất, tạo thêm việc làm, và phát triển ngành nghề truyền thống một cách bền vững. Đây cũng là một bước tiến quan trọng trong việc minh bạch hóa thị trường vàng và đảm bảo sự công bằng giữa các loại hình doanh nghiệp. UYÊN PHƯƠNG 5 n Thứ Sáu n Ngày 11/7/2025 KINH TẾ Cụ thể, theo vị này, tại Điều 14a.1, dự thảo quy định doanh nghiệp chỉ được nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu của nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng thỏi London (LBMA). Dự thảo chưa nêu rõ lý do tại sao chỉ cho phép nhập khẩu từ các nhà sản xuất được chứng nhận bởi LBMA. Trong khi, quy định này là một hình thức hạn chế thương mại, thu hẹp thị trường nhập khẩu, ảnh hưởng đến quyền lựa chọn nhà cung cấp của doanh nghiệp. Từ đó, có thể làm tăng chi phí nhập khẩu, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngoài ra, những quy định tại Điều 3.9 về hoạt động kinh doanh vàng khác, việc sử dụng định nghĩa theo phương pháp loại trừ khiến phạm vi “hoạt động kinh doanh vàng khác” trở nên không rõ ràng. Trên thực tế, một số giao dịch mang tính dân sự như mượn, cho vay vàng giữa các cá nhân, tổ chức - vốn không mang tính chất kinh doanh - cũng có thể bị hiểu nhầm là thuộc phạm vi điều chỉnh. Điều này dễ dẫn đến việc áp dụng tùy tiện, gây rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp. Cơ quan soạn thảo cần bổ sung cụ thể định nghĩa về hoạt động kinh doanh vàng khác. Các vấn đề khác cũng gây "lấn cấn" cho doanh nghiệp trong dự thảo như việc quy định điều kiện đầu tư không rõ ràng, không đầy đủ. Điển hình như tại Điều 1.1, dự thảo quy định về hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản là một trong các hoạt động kinh doanh vàng, thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định. Tuy nhiên, Dự thảo Nghị định 24 sửa đổi và Nghị định 24/2012/NĐ-CP không quy định về cơ chế, điều kiện cho hoạt động kinh doanh này. Vì vậy doanh nghiệp, không rõ tổ chức, doanh nghiệp nào có thể cung cấp dịch vụ này? Đối tượng nhà đầu tư nào có thể tham gia? Điều kiện, trình tự, thủ tục như thế nào? Các quy định về giao dịch, khớp lệnh, thanh toán được thực hiện như thế nào? Các hoạt động phái sinh về vàng cũng đang là câu hỏi của doanh nghiệp khi bản thân Dự thảo Nghị định 24 sửa đổi và Nghị định 24/2012/NĐ-CP không quy định về cơ chế, điều kiện cho hoạt động kinh doanh này. Nghị định chỉ quy định cơ chế pháp lý cho hoạt động phái sinh vàng của tổ chức tín dụng. Vậy các tổ chức, doanh nghiệp khác (như các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các tổ chức tài chính…) có thể tham gia hoạt động phái sinh về vàng hay không? Trong trường hợp đó, điều kiện, thủ tục cấp phép như thế nào? PHẠM TUYÊN Vẫn còn những giấy phép con trong dự thảo Doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức gặp nhiều khó khăn do thiếu vàng nguyên liệu (ảnh người dân mua vàng trang sức tại tiệm vàng Mi Hồng) ẢNH: U.P Theo chuyên gia vàng Trần Duy Phương, dù mục tiêu ban đầu của Nghị định 24 là ổn định thị trường và chống đầu cơ, nhưng theo thời gian, chính sách này bộc lộ bất cập, nhất là trong bối cảnh thị trường ngày càng hội nhập và nhu cầu tiêu dùng tăng cao. Người dân mua vàng SJC tại Ngân hàng Agribank ẢNH: U.P Chính vì thiếu nguồn cung nguyên liệu hợp pháp, nhiều doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức đã phải hoạt động cầm chừng hoặc tạm ngừng sản xuất. Họ chỉ dám làm theo đơn đặt hàng nhỏ giọt để duy trì bộ máy, không dám mở rộng sản xuất hay đầu tư dài hạn. Điều này ảnh hưởng không chỉ đến sự phát triển của doanh nghiệp mà còn làm suy giảm năng lực cạnh tranh của ngành vàng trang sức Việt Nam trên thị trường quốc tế. Bài 2: Giải “cơn khát” cho thị trường SỬA NGHỊ ĐỊNH 24 VỀ KINH DOANH VÀNG Chia sẻ với PV Tiền Phong, lãnh đạo một doanh nghiệp vàng lớn cho biết, hiện vẫn còn nhiều điều khoản trong dự thảo Nghị định “cài” các quy định khiến doanh nghiệp tư nhân khi tham gia vào cuộc chơi nhập khẩu, sản xuất vàng miếng gặp nhiều khó khăn.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==