Làng nghề Tranh Khúc, từ lâu được xem như thủ phủ sản xuất bánh chưng ở Hà Nội. Cơ sở sản xuất bánh chưng Phong Sơn của anh Nguyễn Văn Sơn (39 tuổi) chất đầy lá dong xanh mướt. Gạo nếp trắng tinh được đựng trong những chiếc thau lớn. Từng mẻ đỗ xanh vàng óng, dậy mùi thơm bùi ngậy cũng được để cạnh đó. Thợ gói bánh đang cần mẫn làm việc, người rửa lá, người gói bánh, ai nấy đều tất bật để kịp hoàn thành đơn hàng dịp Tết. “Làm bánh chưng là nghề gia truyền và tôi là thế hệ thứ ba nối nghiệp gia đình. Trong những ngày cận Tết, chúng tôi phải làm việc từ sáng sớm đến khuya. Ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương. Ít hôm nữa vào chính vụ, gia đình phải huy động thêm 6 - 7 thợ lành nghề từ Hòa Bình để đảm bảo tiến độ sản xuất”, anh Sơn chia sẻ. Bánh chưng Tranh Khúc nổi tiếng với hương vị đặc biệt, phần lớn nhờ vào quy trình chế biến công phu và bí quyết gia truyền của người làng. Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt chính là việc lựa chọn nguyên liệu. Anh Sơn chia sẻ, lá dong phải được lựa chọn kỹ càng, đảm bảo không bị rách và phải to bản. Gạo nếp là loại nếp cái hoa vàng nổi tiếng của Nam Định, Thái Bình. Đỗ xanh hạt phải đều, nhỏ, mềm, mịn. Còn thịt lợn được lấy từ phần ba chỉ tươi ngon, chọn lựa vào sáng sớm. Các nguyên liệu khác như gia vị, mỡ đều được cung cấp từ những nguồn quen thuộc và uy tín. Đặc biệt, bánh chưng không được bỏ chất phụ gia, chất bảo quản, tuân thủ quy định vệ sinh an toàn thực phẩm. Không kém phần quan trọng là công đoạn vệ sinh nguyên liệu. Trước khi gói bánh, lá dong được rửa sạch từng chiếc một rồi để ráo, sau đó lấy phần thân giữa lá để gói bánh. Gạo nếp được ngâm qua đêm rồi vò sạch rồi mới đem đi gói cùng đỗ xanh và gia vị. Sau đó, bánh được luộc trong nồi điện khoảng 10 tiếng. Trong khoảng thời gian này, người thợ phải canh liên tục, vớt bọt nhựa từ lá và thêm nước để bánh chín đều, giữ nguyên được màu sắc và hương vị đặc trưng của lá dong, gạo nếp và đỗ xanh. Gia đình anh Sơn hiện có ba nồi luộc bánh bằng điện, với công suất khác nhau. Nồi lớn nhất có thể chứa đến 800 chiếc bánh, nồi vừa chứa được 600 chiếc, còn nồi nhỏ nhất dùng chủ yếu để phục vụ hằng ngày, chứa khoảng 300 chiếc. Vào dịp Tết, bình quân ba nồi của gia đình anh luộc khoảng 2.000 chiếc bánh mỗi ngày. Các nồi luộc phải chạy liên tục để đảm bảo kịp thời gian giao bánh cho khách hàng. Hiện nay, gia đình anh Sơn cung cấp bánh chưng ra thị trường với nhiều mức giá khác nhau, dao động từ 30.000 đồng đến 100.000 đồng một chiếc. Anh cho biết, mặc dù cách thức làm bánh không thay đổi, nhưng giá thành khác nhau tùy vào trọng lượng và yêu cầu của khách hàng. “Một số khách đặt bánh biếu, yêu cầu nhiều thịt, nhiều đỗ, hoặc ít đỗ ít thịt, thậm chí có khách yêu cầu bánh chay. Gia đình tôi sẽ làm theo yêu cầu riêng của từng khách hàng. Còn bình thường, giá bán của bánh chưng là 50.000 đồng mỗi chiếc”, anh Sơn chia sẻ. XUẤT KHẨU BÁNH CHƯNG Làng Tranh Khúc không chỉ nổi tiếng với nghề làm bánh chưng mà còn gắn liền với sự tích bánh chưng, bánh dày, được lưu truyền qua bao thế hệ người Việt từ thời các vua Hùng. Ngoài ra, nghề làm bánh của Tranh Khúc cũng được cho là có nguồn gốc từ thời các công chúa Lý Từ Thục và Lý Từ Huy, cùng hai thị tỳ Quỳnh Hoa và Quế Hoa, những người tu hành tại chùa Phù Liệt. Các công chúa dạy người dân nhiều nghề, trong đó truyền lại nghề làm bánh từ cung đình. Ông Nguyễn Văn Thanh, 73 tuổi, lão làng của nghề bánh chưng Tranh Khúc, chia sẻ: “Nhằm giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn cho các thế hệ con cháu, khơi dậy niềm tự hào và biết ơn gia đình, dòng họ và quê hương, hằng năm, vào các ngày từ 14 đến 16 tháng 3 âm lịch, người dân 9 xã 10 làng thuộc Tổng Nam Phù xưa, nay là huyện Thanh Trì, tổ chức hội để ca ngợi công đức của hai vị công chúa Lý Từ Thục và Lý Từ Huy”. Ngoài bánh chưng, người dân Tranh Khúc còn làm nhiều loại bánh khác như bánh dày, bánh gai, bánh rợm. Theo ông Thanh, từ sau năm 1986, khi cơ chế thị trường mở ra, việc làm ăn trở nên thuận lợi hơn và nghề bánh chưng Tranh Khúc ngày càng phát triển. Ngày nay, sản phẩm bánh chưng của làng nghề Tranh Khúc đã khẳng định được thương hiệu không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế. Bánh chưng Tranh Khúc đã được xuất khẩu sang các quốc gia có đông đảo cộng đồng người Việt sinh sống như Cộng hòa Séc, Ba Lan, Nga, Đức, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc… NGUYỄN HẢI - TRẦN TRANG 13 n Thứ Bảy n Ngày 18/1/2025 XÃ HỘI Những ngày này, không khí tại làng nghề bánh chưng Tranh Khúc (xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì, Hà Nội) trở nên rộn ràng hơn bao giờ hết. Đây là thời điểm các hộ gia đình trong làng bước vào giai đoạn cao điểm để sản xuất những chiếc bánh chưng truyền thống phục vụ Tết nguyên đán. Làng nghề bánh chưng Tranh Khúc tất bật vào vụ Tết Bánh chưng Tranh Khúc vào vụ Ở cửa biển Cái Đôi Vàm, nghề làm cá khô khoai hình thành từ rất lâu, song hành với quá trình đánh bắt thủy sản của ngư dân. Hiện nay, tại thị trấn Cái Đôi Vàm có hơn 100 doanh nghiệp và gia đình sản xuất, kinh doanh nghề cá khoai, có nhiều hộ 3 đời, thậm chí 4 đời làm khô cá khoai. Anh Huỳnh Thanh Sang, chủ cơ sở sản xuất cá khô Út Phấn (thị trấn Cái Đôi Vàm), cho biết, vào dịp Tết, nhu cầu thị trường rất cao nhưng những năm gần đây nguồn nguyên liệu cá khoai tươi tại địa phương hạn chế nên cơ sở phải nhập thêm nguyên liệu từ nhiều nơi khác. Thị trường tiêu thụ của cơ sở là tất cả các tỉnh, thành trên cả nước; nhiều nhất là TPHCM, Bình Dương và các tỉnh ĐBSCL. “Cá khô khoai ở đây sản xuất có 2 loại là loại nguyên con và loại cá khoai xẻ ướp tiêu đường. Giá cá khô khoai dịp Tết năm nay không có nhiều biến động, dao động từ 250.000 - 450.000 đồng/ kg, tùy theo loại, kích cỡ”, anh Sang vui vẻ nói. Cách cơ sở sản xuất cá khô Út Phấn không xa, cơ sở sản xuất cá khô Hoàng Phương cũng tất bật chuẩn bị đơn hàng cung ứng thị trường Tết. Anh Đào Quốc Nguyên, chủ cơ sở, chia sẻ: “Hầu hết những sản phẩm khô của cơ sở nói riêng, làng khô thị trấn Cái Đôi Vàm nói chung đều được làm thủ công theo phương thức truyền thống và phơi trực tiếp dưới ánh nắng để cá giữ được hương vị thơm ngon, nên rất được người tiêu dùng ưa chuộng. Đặc biệt, cơ sở tuyệt đối không dùng hóa chất, phẩm màu để tẩm ướp cũng như bảo quản cá nhằm đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng và giữ gìn uy tín, thương hiệu sản phẩm làng nghề truyền thống có từ lâu đời ở đây”. Đang bận rộn phơi mẻ cá khô, bà Trần Thị Hằng (thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân) cho biết, công việc thời vụ làm cá khô đem lại thu nhập khoảng 150.000 - 200.000/ ngày. Cận Tết, nguồn hàng nhiều nên thu nhập tăng hơn, khoảng 250.000 - 300.000 đồng/ngày. Tính ra mỗi tháng bà cũng kiếm được từ 7 - 9 triệu đồng, đủ tiền mua sắm Tết. “Công việc làm cá khô cũng nhẹ nhàng, phù hợp với những người lớn tuổi như mình, lại làm gần nhà nên rất tiện lợi. Cuối năm đến chỗ làm khô không khí rất nhộn nhịp, vui vẻ lắm, hy vọng nguồn hàng có đều để mình làm nhiều có thêm tiền ăn Tết”, bà Hằng chia sẻ. TÂN LỘC Ông Nguyễn Văn Mão, Phó chủ tịch xã Duyên Hà, cho biết, hiện xã có 104 hộ làm bánh chưng dịp Tết, trong đó 35 hộ sản xuất quanh năm, với sản lượng từ 600.000 đến 800.000 chiếc mỗi Tết. “Nghề làm bánh giúp cải thiện kinh tế, thu nhập bình quân đạt 80-85 triệu đồng/ người/năm. 100% hộ sản xuất sử dụng bếp điện. Chính quyền địa phương tổ chức tập huấn vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm tra định kỳ, đặc biệt vào dịp cận Tết. Đến nay, 3 cơ sở trong xã đạt chuẩn OCOP 3 sao và 4 sao”, ông Mão cho hay. Sản phẩm cá khoai Cái Đôi Vàm đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp chứng nhận bảo hộ sản phẩm tập thể vào tháng 4/2017. Làng cá khoai hối hả ngày cận Tết Làng nghề làm cá khô cửa biển Cái Đôi Vàm (thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau) có lịch sử lâu đời, trong đó nổi tiếng cá khoai khô, đã được công nhận nhãn hiệu tập thể. Dân làng hối hả phục vụ thị trường ngày Tết. Cá khoai tươi nguyên liệu dùng để chế biến khô cá khoai
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==