12 n Thứ Hai n Ngày 23/6/2025 QUỐC TẾ “Mục tiêu của chúng tôi là phá hủy năng lực làm giàu hạt nhân của Iran và ngăn chặn mối đe dọa hạt nhân” do Iran gây ra, ông Trump nhấn mạnh trong bài phát biểu từ Nhà Trắng, tối 21/6 (theo giờ Mỹ). Việc Tổng thống Trump cân nhắc không kích Iran đã gây chia rẽ trong lực lượng ủng hộ suốt những ngày qua. Nhiều ý kiến lo ngại Mỹ sẽ sa vào một cuộc chiến tranh khác ở Trung Đông, trong khi những tiếng nói bảo thủ muốn Washington can dự mạnh mẽ. Nhưng từ đầu đến cuối, ông Trump vẫn kiên quyết cho rằng Iran không thể có được vũ khí hạt nhân. “Trong 40 năm, Iran luôn giữ khẩu hiệu ‘Cái chết cho nước Mỹ’, ‘Cái chết cho Israel’. Họ đã giết người dân của chúng ta, thổi bay cánh tay của họ, thổi bay đôi chân của họ bằng bom ven đường. Đó là chuyên môn của họ. Chúng ta đã mất hơn 1.000 người, và hàng trăm nghìn người trên khắp Trung Đông và trên toàn thế giới đã chết do hậu quả trực tiếp từ lòng căm thù của họ”, Tổng thống Trump phát biểu. Ông nói thêm rằng “rất nhiều người đã bị giết hại bởi vị tướng Qasem Soleimani của Iran”. Tháng 1/2020, Tổng thống Trump ra lệnh không kích ám sát tướng Soleimani, một quyết định mà ông tuyên bố vào thời điểm đó là nhằm răn đe. “Tôi đã quyết định từ lâu rằng, sẽ không để điều này xảy ra. Nó sẽ không tiếp tục”, ông Trump phát biểu ngày 21/6. Tổng thống Trump cảm ơn quân đội Israel và ca ngợi các quân nhân Mỹ. “Tôi muốn cảm ơn quân đội Israel vì công việc tuyệt vời mà họ đã làm, và quan trọng nhất, tôi muốn chúc mừng những người yêu nước vĩ đại của Mỹ đã lái những cỗ máy tuyệt vời đó tối nay và toàn thể quân đội Mỹ để thực hiện một chiến dịch mà thế giới chưa từng thấy trong nhiều, nhiều thập kỷ. Không có quân đội nào trên thế giới có thể làm được những gì chúng tôi đã làm tối nay”, ông nói. “Tôi cũng muốn chúc mừng Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan ‘Razin’ Caine, vị tướng tài ba, và tất cả những bộ óc quân sự lỗi lạc tham gia vào cuộc tấn công này”, Tổng thống Mỹ nói thêm. Trong bài đăng trên mạng xã hội trước đó, ông Trump nghiêm khắc cảnh báo Iran rằng, Mỹ sẽ trả đũa mạnh mẽ nếu Iran đáp trả bằng vũ lực. “Bất kỳ hành động trả thù nào của Iran với Mỹ sẽ bị đáp trả bằng sức mạnh lớn hơn nhiều những gì họ chứng kiến tối nay”, ông Trump viết trên Truth Social. HUY ĐỘNG 6 MÁY BAY NÉM BOM VÀ TÀU NGẦM Theo các nguồn tin từ Mỹ, hành động quân sự của Israel với Iran tới đây sẽ phụ thuộc vào cách Tehran phản ứng với chiến dịch không kích của Mỹ. Hiện vẫn chưa rõ Israel có tiếp tục không kích Iran sau khi Mỹ ném bom 3 cơ sở hạt nhân Fordow, Isfahan và Natanz hay không. Giới chức Israel tuyên bố, mục tiêu chính của chiến dịch ném bom là xóa bỏ chương trình hạt nhân của Iran, nhưng các quan chức cấp cao của Israel cũng nhiều lần nói đến mục tiêu thay đổi lãnh đạo ở Tehran. CNN dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết, Washington đã sử dụng 6 máy bay ném bom B-2 để thả một tá bom phá boong-ke xuống cơ sở hạt nhân Fordow của Iran. Các tàu ngầm của Hải quân Mỹ đã bắn 30 tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk vào Natanz và Isfahan. Một chiếc B2 thả 2 quả bom phá boong-ke xuống Natanz, vị quan chức cho biết. Một cố vấn nổi tiếng của Lãnh tụ Tối cao-Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei đã kêu gọi tấn công bằng tên lửa vào các tàu của Hải quân Mỹ và đóng cửa Eo biển Hormuz - tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng của thế giới. “Sau cuộc tấn công của Mỹ vào cơ sở hạt nhân Fordow, giờ đến lượt chúng ta”, ông Hossein Shariatmadari, Tổng biên tập báo Kayhan của Iran, nói. Đại giáo chủ Ali Khamenei chưa lên tiếng về cuộc không kích của Mỹ. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres bày tỏ “vô cùng lo ngại” về cuộc tấn công của Mỹ vào Iran. Ông kêu gọi hòa bình và cảnh báo nguy cơ leo thang hơn nữa trong khu vực hỗn loạn này. “Tôi vô cùng lo ngại về việc Mỹ sử dụng vũ lực chống lại Iran ngày hôm nay. Đây là sự leo thang nguy hiểm trong một khu vực vốn đã ở bên bờ vực và là mối đe dọa trực tiếp đến hòa bình và an ninh quốc tế. Nguy cơ ngày càng cao cuộc xung đột này sẽ nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát, gây hậu quả thảm khốc với dân thường, khu vực và thế giới”, ông Guterres nói. THU LOAN (theo CNN) Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng, Mỹ vừa ném bom 3 cơ sở hạt nhân của Iran nhằm ngăn chặn “mối đe dọa hạt nhân”. Bom phá boong-ke GBU-57 của Mỹ ẢNH: AP Mỹ ném bom Iran để chặn “mối đe dọa hạt nhân” Iran tấn công đáp trả Hôm qua, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) phát hiện một số tên lửa được phóng từ Iran về phía Israel. IDF tuyên bố Không quân Israel “đang đánh chặn để loại bỏ mối đe dọa”. Đây là đợt phóng tên lửa đầu tiên của Iran kể từ khi Mỹ tuyên bố tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran. Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố nhà máy hạt nhân Fordow đã bị xóa sổ, Manan Raeisi, nghị sĩ Iran đại diện cho tỉnh Qom, thành phố gần nhà máy Fordow, khẳng định sáng 22/6 rằng cuộc tấn công của Mỹ “khá hời hợt” và không gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhà máy. “Nhà máy hạt nhân Fordow không bị hư hại nghiêm trọng; hầu hết các khu vực bị ảnh hưởng đều nằm trên mặt đất và có thể được khôi phục hoàn toàn”, hãng thông tấn Fars dẫn lời nghị sĩ Raeisi. “Bất kỳ thành phần nào có thể gây nguy hiểm cho cộng đồng đều đã được chuyển đi trước đó. May mắn là không phát hiện bức xạ hạt nhân sau vụ tấn công”, ông nói. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết, không có báo cáo nào về việc gia tăng mức độ bức xạ bên ngoài ba địa điểm hạt nhân của Iran bị Mỹ tấn công. MINH HẠNH (theo CNN, Reuters) BÌNH LUẬN QUỐC TẾ Mất mặt và mất mát Sau loạt không kích dữ dội vào ba cơ sở hạt nhân của Iran tối 21/6, Mỹ chính thức nhảy vào cuộc chiến giữa Israel và Iran - một bước đi cực kỳ nguy hiểm có thể làm bùng phát xung đột khu vực. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đây là một chiến thắng quân sự “ngoạn mục”, rằng Fordow, Natanz và Isfahan, những trung tâm hạt nhân quan trọng nhất của Iran, đã bị “xóa sổ hoàn toàn”. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ: đòn đánh này không chỉ nhắm vào cơ sở vật chất, mà còn giáng một cú vào thể diện và sự tồn tại của chế độ Iran. Vì thế, Iran phản công là điều dễ hiểu. Vài giờ sau vụ không kích của Mỹ, Iran phóng hàng loạt tên lửa sang Israel. Dù vậy, các đợt tấn công này không còn dữ dội như trước. Nguồn tin tình báo cho rằng, Iran đã mất gần một phần ba số bệ phóng tên lửa và khoảng 400-700 quả tên lửa trong kho, khiến khả năng đánh trả trực diện bị hạn chế rõ rệt. Dẫu vậy, Iran vẫn còn nhiều đòn gián tiếp trong tay. Họ có thể dùng lực lượng ủy nhiệm như Hezbollah ở Li-băng hay Houthi ở Yemen để làm thay mình. Sáng 22/6, một quan chức cấp cao của Houthi tuyên bố, họ sẽ bắt ông Trump phải trả giá. Trước đó, Houthi khẳng định sẽ tấn công tàu chiến Mỹ ở Biển Đỏ nếu Mỹ không kích Iran. Những đòn tấn công mạng, phá hoại dầu khí, dọa đóng eo biển Hormuz cũng có thể xảy ra. Những hành động như thế vừa đủ gây sức ép, vừa tránh làm Mỹ nổi giận đến mức tiếp tục không kích. Nói cách khác, Iran biết mình yếu hơn về quân sự, nhưng họ cũng biết phải phản ứng thế nào để không bị xem là hèn yếu. Xác suất Iran tiếp tục phản công kiểu này là rất cao, khoảng 70%. Trong khi đó, khả năng Mỹ và Israel tiếp tục không kích là 50-50, tùy thuộc mức độ phản ứng của Iran. Nếu Tehran trả đũa mạnh, đặc biệt nếu đụng vào lính Mỹ hoặc đánh thẳng vào căn cứ của Mỹ ở Trung Đông, Tổng thống Trump gần như chắc chắn sẽ ra lệnh tiếp tục ném bom. Israel thì khỏi phải bàn - Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã nói rõ ông không muốn dừng lại cho tới khi toàn bộ chương trình hạt nhân của Iran bị xóa sổ. Sau 8 ngày liên tục dội bom, giờ lại có thêm sức mạnh từ Mỹ, Israel đang có đà để đi đến cùng. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ vẫn dè chừng tâm lý phản chiến trong nước: hơn 60% người dân Mỹ không muốn tham gia vào cuộc chiến này, trong khi ông Trump luôn nói ghét chiến tranh kéo dài. Nếu Iran phản ứng khôn khéo, không nhắm vào Mỹ, có thể Tổng thống Trump sẽ tuyên bố “đã đạt được mục tiêu” và dừng lại. Còn nếu Iran làm liều, khả năng Mỹ tiếp tục động binh là rất cao. Một khả năng khác là Iran chọn cách xuống thang và tìm đường đàm phán. Trước khi Mỹ không kích, Tehran từng nói sẵn sàng đàm phán nếu Israel dừng tấn công. Nhưng bây giờ thì tình hình đã khác. Những đòn không kích của Mỹ, nhất là khi nhắm thẳng vào Fordow, biểu tượng hạt nhân nằm sâu trong núi, bị Iran xem là sự xúc phạm nghiêm trọng. Lãnh tụ Tối cao-Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei chắc chắn sẽ gặp sức ép rất lớn từ phe cứng rắn nếu chấp nhận đàm phán ngay thời điểm này. Tuy nhiên, nếu thiệt hại tiếp tục chồng chất, dân chúng bất mãn tăng cao, và các nước như Nga, Trung Quốc hay EU không lên tiếng ủng hộ, Iran có thể sẽ tìm cách trở lại bàn đàm phán qua trung gian như Qatar hoặc Oman. Dù vậy, khả năng này chỉ khoảng 30%, vì lãnh đạo Iran rất khó “nuốt trôi” cú đánh vào tận lõi chương trình hạt nhân mà lại quay ra bắt tay ngay với người vừa ném bom mình. Còn khả năng khôi phục lại một thỏa thuận hạt nhân kiểu JCPOA 2015, tức là Iran chấp nhận hạn chế làm giàu uranium để đổi lấy hòa bình, được gỡ bỏ cấm vận, đang giảm dần. Iran chẳng còn tin vào Mỹ sau khi bị đánh ngay giữa lúc còn đang nói chuyện với các bên châu Âu. Cuộc khủng hoảng hiện đang ở một bước ngoặt rất nguy hiểm. Iran thì bị đánh đau nhưng vẫn chưa gục. Mỹ và Israel thì muốn tận diệt chương trình hạt nhân nhưng không muốn sa lầy vào chiến tranh toàn diện. Cả hai bên đều đang đánh cược - một bên là thể diện và sự tồn tại của chế độ, bên kia là uy tín quân sự và chính trị. Có thể trong những ngày tới, chúng ta sẽ lại chứng kiến kịch bản “ăn miếng trả miếng” - Iran bắn vài quả tên lửa, Houthi quấy phá, Mỹ và Israel lại không kích vài mục tiêu, và vòng lặp cứ thế tiếp diễn. Dù vậy, xác suất chấm dứt xung đột, ít nhất tạm thời, vẫn còn ở mức tương đối cao nếu Iran chấp nhận tái đàm phán theo khung JCPOA hoặc một thỏa thuận tương tự; Israel tạm thời ngừng không kích, Mỹ cũng giảm áp lực quân sự để tạo không gian đàm phán; các cuộc tấn công bằng tên lửa, máy bay không người lái từ cả hai bên tạm thời chấm dứt. Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Mỹ và EU, có lợi ích trong việc ổn định khu vực; Israel cũng tránh bị cuốn vào chiến tranh toàn diện nếu Iran chịu xuống thang. Ngược lại, tâm lý sợ mất mặt của lãnh đạo thường kích thích hành động mạnh tay, dễ dẫn tới sự mất mát của chính họ và người dân. THÁI AN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==