Đọc lại hai bức thư của Bác gửi lớp học, cùng tấm gương cụ Huỳnh Thúc Kháng và chính Người - một nhà báo cách mạng vĩ đại, gợi mở bài học sâu sắc cho người làm báo hôm nay: viết không chỉ là nghề, mà là sứ mệnh chiến đấu cho sự thật, công lý và vì dân. LỚP HỌC VIẾT BÁO ĐẶC BIỆT Năm 1949, giữa chiến khu Việt Bắc, trong khói lửa kháng chiến chống thực dân Pháp, một lớp học đặc biệt được khai giảng theo chỉ thị trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Không phải lớp quân sự, cũng không phải lớp chính trị thuần túy - đó là lớp viết báo Huỳnh Thúc Kháng, lớp học đào tạo nhà báo cách mạng đầu tiên trong kháng chiến. Tên gọi lớp học mang đậm tính biểu tượng: cụ Huỳnh Thúc Kháng (1876-1947) - một chí sĩ yêu nước, nhà báo, nhà văn hóa tiêu biểu - từng sáng lập và làm Tổng Biên tập báo Tiếng Dân suốt 17 năm trời (1927-1943), được coi là “ngọn đuốc của trí tuệ và liêm chính” trong phong trào báo chí dân tộc. Cụ là người từng nói: “Ta viết báo là để mở mắt, mở lòng cho dân, chứ không phải để mưu cầu danh lợi”. Sau Cách mạng Tháng Tám, cụ được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời giữ chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ, rồi Quyền Chủ tịch nước năm 1946 khi Bác đi Pháp. Khi cụ qua đời tại Quảng Ngãi năm 1947, Bác viết: “Cụ Huỳnh là người chí công vô tư, suốt đời lo việc nước, không màng danh lợi, là tấm gương sáng của người cách mạng lão thành”. Việc đặt tên lớp báo chí kháng chiến theo tên cụ là một cách tưởng niệm, đồng thời xác lập mô hình nhà báo lý tưởng cho thế hệ sau: trí tuệ - đạo đức - dấn thân. Lớp học được tổ chức trong hoàn cảnh vô cùng thiếu thốn: lán tre, bàn gỗ mộc, giấy phẳng còn là điều xa xỉ. Nhưng tinh thần học tập của các học viên thì nóng hổi như chiến tuyến. Họ đến từ các cơ quan tuyên huấn, văn phòng kháng chiến, đoàn thể thanh niên, phụ nữ... Nhiều người sau này trở thành những cây bút lớn của báo chí cách mạng, những Tổng biên tập, những nhà lý luận sắc bén, những người "cầm bút như cầm súng". Chương trình lớp học không dừng ở kỹ năng viết tin, bài, phỏng vấn, bình luận, mà đặc biệt nhấn mạnh đến ý thức chính trị, đạo đức nghề nghiệp và bản lĩnh người làm báo. Nhà báo không chỉ là người đưa tin, mà là người định hướng, dẫn dắt, tạo niềm tin và nuôi dưỡng lý tưởng cách mạng. Như lời Bác Hồ từng nói: “Nhà báo cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút là vũ khí sắc bén. Trang giấy là mặt trận". Đó chính là linh hồn của lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng - nơi khai sinh ra một lớp nhà báo cách mạng vừa có nghề, vừa có lý tưởng, đặt nền móng cho báo chí cách mạng hiện đại sau này. HAI BỨC THƯ CỦA BÁC - TUYÊN NGÔN VỀ ĐẠO ĐỨC VÀ SỨ MỆNH NHÀ BÁO CÁCH MẠNG Không trực tiếp giảng dạy, nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh hai lần gửi thư cho lớp học - và đó chính là hai bài học lớn nhất, sâu sắc nhất đối với mọi thế hệ làm báo cách mạng. Trong bức thư đầu tiên, gửi lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng (đăng báo Cứu Quốc 9/6/1949), Bác Hồ nêu rõ vai trò của báo chí cách mạng là tuyên truyền, cổ động, huấn luyện và tổ chức nhân dân phục vụ kháng chiến - kiến quốc. Bác nhấn mạnh: báo chí phải phục vụ đại đa số dân chúng, nội dung cần giản dị, dễ hiểu, thiết thực, hình thức sạch sẽ, sáng sủa. Bác phê bình một số hạn chế của báo chí đương thời như tuyên truyền chính trị suông, chậm tin, dùng từ Hán Việt khó hiểu, trình bày luộm thuộm. Bác căn dặn: muốn viết báo tốt thì phải gần gũi thực tế, biết ngoại ngữ để học hỏi, và cần rèn luyện kỹ năng viết- sửa bài cẩn thận, cầu tiến bộ. Cuối thư, Bác bày tỏ vui mừng khi có nữ học viên tham gia và khích lệ tinh thần tiên phong, thi đua học và hành, thực hiện khẩu hiệu “Tất cả để chiến thắng!”. Như vậy, muốn viết báo thì phải học. Học để viết cho đúng, viết cho rõ ràng, viết cho thiết thực, viết cho hấp dẫn. Viết để ai cũng đọc được, hiểu được, và làm theo được. Bốn điều dặn 4 n Thứ Bảy n Ngày 21/6/2025 Nhân kỷ niệm 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam (19252025), ôn lại di sản Lớp viết báo Huỳnh Thúc Kháng - lớp đào tạo nhà báo đầu tiên tại chiến khu Việt Bắc theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh - một biểu tượng sáng ngời về tinh thần làm báo dấn thân, phụng sự lý tưởng. Thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng Bác Hồ làm việc bên chiếc máy đánh chữ ẢNH: T.L Đọc lại thư Bác gửi lớp học viết báo 100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM RƯNG RƯNG VỀ NGUỒN Ông Phan Hữu Minh, nguyên Trưởng Ban Kiểm tra Hội Nhà báo Việt Nam không giấu nổi xúc động khi nhớ đến Di tích lịch sử quốc gia Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng tại xã Tân Thái, huyện Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên). Ông Minh từng làm Tổng Biên tập báo Thái Nguyên, Giám đốc Đài phát thanh và Truyền hình tỉnh Thái Nguyên. Mấy chục năm qua, Di tích lịch sử quốc gia địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng giống như là “thánh địa” trong lòng ông. Ông vẫn nhớ như in thời điểm đầu tháng 4/2019, khi nhận được tin Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch ký Bằng công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia và cả việc hoàn thành khắc, dựng bia nữa địa điểm nơi tổ chức Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng. “Lúc ấy, tôi bật khóc vì sung sướng. Đây là niềm mong đợi của tôi suốt hàng chục năm”, ông Minh cho biết. Ông Minh nhớ lại kỉ niệm lần đầu khi biết đến Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng. Đó là cuối năm 1979, ông là phóng viên TTXVN có lần đi làm việc tại Trường sỹ quan Chính trị đóng tại thị xã Bắc Ninh. Lúc về, ông được đi nhờ xe con của hiệu phó nhà trường là Đại tá Mạc Ninh. Trên xe, có nhà báo Chính Yên (Nguyễn Trung Chính) của báo Nhân Dân. Khi biết ông là người Thái Nguyên, ông Chính Yên nói được học lớp đầu tiên của Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng cùng với Trường thiếu sinh quân đóng trong khu rừng rậm rạp thuộc địa phận xóm Bờ Rạ - Gốc Mít, xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Ông Yên bảo chỉ mấy tháng mà học được nhiều lắm, đặc biệt từ nhiều lãnh đạo cao cấp. Sau này, khi còn công tác ở báo Bắc Thái, ông Minh nhiều lần được tiếp các học viên của Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng về nguồn. Lần đầu trên 20 người, các lần sau ít hơn, trong đó nhiều người có tên tuổi trong làng báo chí, văn hóa, văn nghệ. Đến giờ, ông Minh vẫn nhớ như in câu nói của nhà báo Chính Yên từ 46 năm trước với ông rằng: “Có điều kiện về Thái Nguyên, tìm về Bờ Rạ - Gốc Mít, xã Tân Thái thăm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, tự hào truyền thống báo chí lắm đó”. Mới đây, trong chuyến đi về nguồn đến Di tích lịch sử quốc gia địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng do Hội Nhà báo tỉnh Bắc Giang tổ chức, anh Giáp Thanh Lịch, phóng viên trẻ của Đài phát và Truyền hình tỉnh Bắc Giang rất xúc động. Anh chia sẻ, là một phóng viên trẻ, anh từng nghe về Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng là địa chỉ đỏ của báo chí cách mạng Việt Nam. Nhưng phải khi đặt chân đến nơi ấy, anh mới thật sự cảm nhận được chiều sâu lịch sử và giá trị “Địa chỉ đỏ” giữa đại ngàn Việt Bắc Di tích lịch sử quốc gia địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng tại xã Tân Thái, huyện Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên) đã trở thành “địa chỉ đỏ” về nguồn mỗi dịp tháng 6 của những người làm báo cả nước. Di tích lịch sử quốc gia Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng ra đời ở đại ngàn Việt Bắc trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đã đóng góp to lớn làm nên truyền thống vẻ vang của Báo chí cách mạng Việt Nam. Ông Phan Hữu Minh giới thiệu về Di tích lịch sử quốc gia địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng đến các nhà báo
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==