14 QUỐC TẾ n Thứ Bảy n Ngày 21/6/2025 Theo các nguồn tin, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu muốn Iran suy yếu đến mức phải từ bỏ vĩnh viễn kế hoạch chế tạo vũ khí hạt nhân, chương trình tên lửa đạn đạo và hỗ trợ các phong trào vũ trang trên khắp khu vực. Ông cũng muốn chính quyền của nhà lãnh đạo Khamenei suy yếu. Một quan chức cấp cao trong khu vực cho biết, Israel thực hiện chiến dịch lần này nhằm “làm cạn kiệt năng lực của Iran và khiến nước này khó có thể duy trì sự gắn kết nội bộ”. KHỦNG HOẢNG NGHIÊM TRỌNG NHẤT Chính phủ Iran đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng hơn bất kỳ cuộc khủng hoảng nào kể từ Cách mạng Hồi giáo năm 1979. Kể cả cuộc chiến tranh Iran - Iraq tàn khốc năm 1980 - 1988 cũng không gây ra mối đe dọa trực tiếp như lần này. Với quân đội hiện đại nhất Trung Đông, Israel có thể tấn công bất cứ nơi nào ở Iran bằng máy bay không người lái và máy bay chiến đấu F-35 tiên tiến, tiến hành các vụ ám sát và tấn công mạng. Những ngày gần đây, Israel mở rộng mục tiêu tấn công, nhắm vào các cơ quan thuộc chính phủ như cảnh sát và đài truyền hình nhà nước ở Tehran. Bốn nguồn tin cho biết, chính phủ của Thủ tướng Netanyahu lên kế hoạch không kích dữ dội trong ít nhất 2 tuần, dù tốc độ phụ thuộc vào thời gian cần thiết để loại bỏ kho tên lửa và bệ phóng của Iran. Ông Dennis Ross, cựu đặc phái viên Trung Đông và là cố vấn cho một số chính quyền Mỹ, tin rằng Iran đang cảm thấy áp lực và có thể sắp phải ngồi vào bàn đàm phán, sau khi chiến dịch tấn công của Israel đã loại bỏ nhiều cố vấn quan trọng của Đại giáo chủ Ali Khamenei, phá hủy một số cơ sở hạ tầng hạt nhân và cơ sở tên lửa, loại bỏ những quan chức an ninh và tình báo hàng đầu. Sau khi Tehran không chấp nhận nhượng bộ trong 5 vòng đàm phán với Mỹ, Washington chắc chắn muốn bảo đảm mục tiêu của họ với Iran được đáp ứng trước khi ủng hộ lệnh ngừng bắn. “Tôi nghĩ rằng cái giá mà Iran phải trả sẽ rất cao”, ông Ross nói. Hai nguồn tin Iran nói với Reuters rằng cần phải bảo vệ danh dự cho Đại giáo chủ Khamenei, để ông chấp nhận rút lui mà không bị mất mặt. Họ nói rằng nếu làm mất danh dự của nhà lãnh đạo 86 tuổi, ông ấy sẽ chọn con đường chiến tranh toàn diện. Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu cầu Iran “đầu hàng vô điều kiện”, ông Khamenei tuyên bố trong bài phát biểu trên truyền hình rằng bất kỳ sự can thiệp quân sự nào của Mỹ vào Iran sẽ khiến Washington hứng “thiệt hại không thể khắc phục được”. Những ngày gần đây, Thủ tướng Netanyahu công khai nhắc đến viễn cảnh thay đổi chế độ, nói với người Iran rằng “ngày giải phóng đang đến”. MỘT MÌNH ĐƯƠNG ĐẦU Các chính phủ khu vực lo ngại tình hình có thể vượt khỏi tầm kiểm soát, đẩy Iran rơi vào hỗn loạn, hoặc gây ra một cuộc xung đột có thể lan qua biên giới nước này. “Không thể định hình lại khu vực thông qua vũ lực. Cách đó có thể giải quyết một số vấn đề, nhưng sẽ tạo ra những vấn đề khác”, ông Anwar Gargash, cố vấn của Tổng thống UAE, nhận định. Chiến thuật mà Iran áp dụng hàng thập kỷ qua là tiến hành chiến tranh trong bóng tối, thông qua các lực lượng ủy nhiệm. Nhưng phương pháp này đã sụp đổ sau khi Israel triển khai chiến dịch tấn công đáp trả Hamas. Các lực lượng thân Iran như Hamas, Hezbollah và Houthi đều đã suy yếu, còn chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã sụp đổ. Đến nay, Nga và Trung Quốc, được coi là đồng minh của Iran, vẫn đứng ngoài cuộc, khiến nước này bị cô lập trước các cường quốc phương Tây. “Iran không chỉ đối mặt với Israel. Iran đang đối mặt với Mỹ và các cường quốc châu Âu”, ông Alex Vatanka, giám đốc Chương trình Iran tại Viện Trung Đông tại Washington D.C., nhận xét. Dù các quốc gia Ả-rập dòng Sunni ở vùng Vịnh công khai lên án chiến dịch không kích của Israel, các nhà lãnh đạo Ảrập Xêút và UAE, đồng minh lâu năm của Mỹ, có thể cũng muốn đối thủ thuộc dòng Shi’ite suy yếu. Về mặt quân sự, Tehran có ít lựa chọn. Một số chuyên gia cho rằng phần lớn kho vũ khí đạn đạo của Iran đã bị hư hại sau các cuộc không kích của Israel. “Khi tên lửa hết, Iran còn lại gì?”, ông Vatanka đặt câu hỏi. THU LOAN (theo Reuters, New York Times) Israel không chỉ muốn phá cơ sở hạt nhân Iran Chiến dịch không kích toàn diện của Israel vào Iran không chỉ nhằm phá hủy các máy ly tâm hạt nhân và hạ tầng tên lửa của Iran, mà còn muốn phá vỡ nền tảng hỗ trợ vai trò của Lãnh tụ Tối cao-Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei và khiến hệ thống này gần như sụp đổ, Reuters dẫn lời các quan chức Israel, phương Tây và khu vực. Lực lượng cứu hộ gần một tòa nhà bị hư hại sau cuộc không kích của Israel tại Tehran, Iran ngày 13/6/2025 ẢNH: REUTERS Israel đã phá hủy một trong hai trung tâm làm giàu uranium lớn nhất của Iran, căn cứ tên lửa, loại bỏ các sĩ quan cấp cao nhất và các nhà khoa học hạt nhân của nước này, New York Times đưa tin. BÌNH LUẬN QUỐC TẾ Dưới và trên 50% Trong một động thái bất ngờ nhưng không hoàn toàn khó đoán, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 19/6 tuyên bố sẽ chờ thêm hai tuần trước khi quyết định có tấn công chương trình hạt nhân của Iran hay không. Giữa lúc tiếng bom đạn gào thét trên bầu trời Trung Đông, quyết định trì hoãn này không đơn thuần là sự do dự, mà là một nước cờ khôn ngoan đầy tính toán chiến lược và chính trị. Có vẻ như Tổng thống Trump đang tự khắc họa mình như một thần bài trong casino ngoại giao, sẵn sàng đưa ra lời mời cuối cùng cho Tehran trước khi lật ngửa quân bài quân sự. Trước báo chí, ông vẫn tỏ ra cứng rắn (khẳng định “mọi lựa chọn vẫn được để ngỏ”), nhưng ngôn ngữ mới của Nhà Trắng lại chứa đựng âm điệu hy vọng mong manh cho một giải pháp hòa bình. Ông tin rằng vẫn còn “một cơ hội đáng kể” để đàm phán. Và vì cơ hội ấy, ông cho Iran (cũng như thế giới) thêm hai tuần để đổi thay. Động thái này cũng phản ánh một điều khác: Tổng thống Trump không muốn bị lôi kéo vào cuộc chiến do Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khởi xướng, cũng không muốn Mỹ trở thành công cụ của một đồng minh vốn luôn khao khát “đào tận gốc, trốc tận rễ” chương trình hạt nhân của Iran. Dù đã cho phép các kế hoạch tấn công được chuẩn bị sẵn, ông Trump vẫn cố giữ một khoảng cách chiến lược như một nhà vua quan sát chiến trường từ xa, chưa ra lệnh xung trận. Nhưng nếu nói rằng nguy cơ chiến tranh đã qua đi thì hẳn là ngây thơ. Xác suất Mỹ tấn công Iran vẫn ở mức cao, đặc biệt nếu các cuộc đàm phán tại Geneva thất bại. Mục tiêu rõ ràng là cơ sở hạt nhân Fordow nằm sâu trong lòng núi và chỉ có bom xuyên boongke của Mỹ mới đủ sức phá hủy. Tổng thống Trump đang “cân đong đo đếm” khả năng tấn công chớp nhoáng, với hy vọng đập tan mối đe dọa chỉ trong một đòn quyết định, nhưng ông cũng thừa hiểu rằng đó có thể là khởi đầu cho một cuộc chiến kéo dài không lối thoát. Trong khi đó, hy vọng cho một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran le lói như ngọn đèn trước gió, leo lét như lửa diêm trong bão tuyết. Ông Trump đòi hỏi điều mà Tehran từ lâu coi là lằn ranh đỏ: chấm dứt hoàn toàn việc làm giàu uranium. Nhưng với vai trò trung gian cố hữu, châu Âu đang cố gắng dệt nên một giải pháp, có thể là một thỏa thuận sống còn dành cho chế độ Iran để đổi lấy sự tồn tại và hòa bình. Nếu Iran chịu nhượng bộ (không chỉ vì sức ép từ bom đạn mà còn từ nỗi sợ bị cô lập), thì một con đường mới có thể được mở ra. Tuy nhiên, đến thời điểm này, những gì Tehran thể hiện vẫn là thái độ kiên quyết rằng họ sẽ không đầu hàng trước sức ép quân sự hay các tối hậu thư mang tính sỉ nhục. Nhìn rộng ra, đây là khoảnh khắc quyết định với chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Trump. Một cuộc chiến với Iran sẽ chôn vùi mọi lời hứa về việc tránh những cuộc chiến bất tận mà ông từng đưa ra trong chiến dịch tranh cử. Nhưng nếu để Iran tự do phát triển vũ khí hạt nhân, thì đó lại là thất bại không thể chấp nhận được về mặt chiến lược và hình ảnh. Vì thế, trong hai tuần tới, thế giới sẽ nín thở quan sát liệu ông chủ Nhà Trắng sẽ chọn nhấn nút tên lửa hay chấp nhận bắt tay với một kẻ thù lâu năm. Câu hỏi không phải là liệu chiến tranh có đến mà là ông Trump sẽ khiến nó đến trong tiếng gầm rít của tên lửa hay trong hơi thở cuối cùng của ngoại giao. Dù quân đội Mỹ đủ năng lực tấn công Iran, nhưng rào cản chính trị, phản ứng quốc tế, rủi ro leo thang xung đột ở Trung Đông (thậm chí rộng hơn) khiến xác suất ra đòn thực tế trong ngắn hạn vẫn thấp hơn mức 50%. Các động thái gần đây của Iran, bao gồm duy trì kênh đối thoại gián tiếp với phương Tây, cho thấy xác suất nước này chấp nhận một số điều khoản kỹ thuật về giới hạn làm giàu uranium là trên 50% (Tehran từng chấp nhận các giới hạn nghiêm ngặt trong thỏa thuận hạt nhân lịch sử JCPOA 2015). THÁI AN Quảng cáo THÔNG BÁO Thông báo tìm kiếm ông Võ Văn Nhì, sinh ngày 12/6/1937. Địa chỉ cư trú trước khi biệt tích: B7/14 ấp 9, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TPHCM. Ông Võ Văn Nhì vắng mặt tại nơi cư trú từ năm 2003. 2. Khi biết được thông báo này, đề nghị ông Võ Văn Nhì liên hệ với Tòa án nhân dẫn huyện Bình Chánh, TPHCM theo địa chỉ: Số 4 đường số 3, Khu trung tâm hành chính, thị trấn Tân Túc, huyện Bình Chánh, TPHCM để giải quyết yêu cầu tuyên bố một người là đã chết hoặc ai biết được tin tức về ông Võ Văn Nhì thì thông báo cho Tòa án nhân dân huyện Bình Chánh, TPHCM theo địa chỉ như trên; Uỷ ban nhân dân xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TPHCM; địa chỉ: A10/26A đường số 10, KDC Bình Hưng, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TPHCM; người yêu cầu.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==