QUẢN LÝ CHỒNG CHÉO Tình trạng nhiều bộ, ngành cùng quản lý một sản phẩm được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nêu ra trong báo cáo vừa công bố. Theo báo cáo VCCI, có tình trạng một sản phẩm chia thành nhiều hạng mục con. Mỗi hạng mục con lại thuộc sự quản lý của các bộ khác nhau, gây ra chồng chéo trong quản lý và khó khăn cho doanh nghiệp khi tuân thủ. Hiện nhiều doanh nghiệp bức xúc với việc một mặt hàng sơn nhưng 2 bộ cùng quản lý. Cụ thể, sơn làm từ polyme do Bộ Công Thương quản lý nhưng giới hạn hàm lượng chì trong sơn, sơn tường dạng nhũ tương thuộc sự quản lý Bộ Xây dựng. Tuy nhiên, cả 2 loại sơn đều mang chung mã HS gây vướng mắc khi hợp quy để thông quan hàng hóa. Một trong những thủ tục chồng chéo tiếp theo là chứng nhận hợp quy và dán nhãn năng lượng thiết bị điện. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu đèn LED, máy giặt, tủ lạnh, điều hoà không khí phải làm 2 thủ tục: dán nhãn năng lượng của Bộ Công Thương và chứng nhận an toàn tương thích điện từ bởi Bộ Khoa học và Công nghệ. “Hai thủ tục thực hiện ở 2 bộ khác nhau khiến doanh nghiệp tốn kém thời gian, chi phí. Nếu hai thủ tục này được hợp nhất dưới một đầu mối quản lý, doanh nghiệp thực hiện 1 lần, giảm gánh nặng chi phí, thời gian thực hiện”, VCCI kiến nghị. Là người nhiều năm tư vấn lĩnh vực đầu tư, đất đai, luật sư Phạm Thanh Tuấn (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) thốt lên: “Núi” thủ tục đang đè nặng doanh nghiệp. Luật sư Tuấn dẫn hàng loạt thủ tục dự án bất động sản mà doanh nghiệp phải đáp ứng với nhiều bước thực hiện. Đáng nói, mỗi bước do một hoặc nhiều cơ quan khác nhau thẩm định, phê duyệt với thời gian không đồng nhất. “Cơ quan chức năng yêu cầu cắt giảm 30% điều kiện kinh doanh, giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính. Đây không phải bài toán dễ, bởi mỗi thủ tục đều chịu sự điều chỉnh của nhiều luật khác nhau và liên quan đến nhiều bộ, ngành. Không bộ, ngành nào muốn buông phần việc của mình”, ông Tuấn đánh giá. Luật sư Tuấn thẳng thắn cho rằng, 2 ngành xây dựng và nông nghiệp - môi trường có nhiều thủ tục có thể rút gọn hoặc gộp lại. Chẳng hạn, nhiều quy định như ngoài việc phù hợp quy hoạch (sử dụng đất, quy hoạch xây dựng), dự án phải đáp ứng yêu cầu về kế hoạch sử dụng đất (theo Luật Đất đai), kế hoạch phát triển nhà ở (theo Luật Nhà ở), trong khi các nội dung này có thể tích hợp ngay trong quy hoạch đất đai hay quy hoạch xây dựng ban đầu. Việc thẩm định quy hoạch chi tiết 1/500 và thiết kế cơ sở cũng có thể gộp lại vì đều do Sở Xây dựng chủ trì. Việc thẩm định thiết kế hiện nay mất rất nhiều thời gian, trong khi đơn vị thiết kế đã phải chịu trách nhiệm pháp lý khi lập hồ sơ. Theo ông Tuấn, tại nhiều quốc gia tiên tiến (như Australia, Singapore, Mỹ...), chính quyền không thẩm định chi tiết toàn bộ hồ sơ thiết kế như ở Việt Nam, chỉ kiểm tra sơ bộ mức độ tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật và chuyển trọng tâm sang hậu kiểm trong quá trình thi công. Trách nhiệm đảm bảo an toàn và đúng thiết kế được giao cho chủ đầu tư và đơn vị thiết kế - những bên phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu có sai phạm. “Vấn đề pháp lý đất đai chỉ là một ví dụ và có thể gặp nhiều lĩnh vực khác. Xử lý từng thủ tục riêng lẻ chỉ là giải pháp tình thế. Về lâu dài, cần một giải pháp tổng thể theo hướng cơ quan Nhà nước kiểm soát các bước đầu vào (công tác quy hoạch) và đầu ra (nghiệm thu công trình đưa vào sử dụng), cắt giảm các bước trung gian do cùng một cơ quan xử lý. Nếu không hành động một cách mạnh mẽ hơn, thủ tục hành chính sẽ tiếp tục nút thắt cổ chai, làm chậm tiến độ đầu tư, tăng chi phí và bào mòn niềm tin của doanh nghiệp vào môi trường đầu tư”, luật sư Tuấn nói. CẮT GIẢM MANG TÍNH HÌNH THỨC, CHẠY THEO THÀNH TÍCH? Theo đánh giá của VCCI, giai đoạn 2020 - 2024, hằng năm, các bộ, ngành đều có phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định kinh doanh. Tuy nhiên, theo đánh giá của doanh nghiệp, việc cắt giảm vẫn mang tính hình thức, chưa thực chất. Đề xuất cắt giảm nhỏ nhặt, chỉ cắt tài liệu cơ quan nhà nước có thể tra cứu, cắt giảm quy định đã bị bãi bỏ, thay thế. Nhiều cắt giảm nhỏ lẻ vẫn được tính vào kết quả cắt giảm thủ tục hành chính như: bỏ ngày cấp, nơi cấp giấy tờ công dân tại mẫu đơn đề nghị cấp lại giấy chứng nhận hành nghề dịch vụ kế toán. Tại thủ tục Đăng ký tổ chức hội chợ, triển lãm thương mại tại Việt Nam, sửa đổi “người ký tên trên biểu mẫu” thành “người đại diện theo pháp luật”. Bỏ yêu cầu nộp bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư… Qua những đợt cắt giảm thủ tục hành chính cũng có thể thấy những năm qua, nhiều cơ quan quản lý đã cài cắm thủ tục hành chính, dựng không ít rào cản gia nhập thị trường với doanh nghiệp. Điển hình như quy định cơ sở xay, xát thóc gạo phải đáp ứng dung tích kho chứa, công suất máy xay xát. Đây là một quy định bị nhiều doanh nghiệp ngành lúa gạo cho rằng chính là rào cản gia nhập thị trường phân biệt đối xử về quy mô doanh nghiệp trong khi với ngành lúa gạo, cần nhất chính là các yếu tố về an toàn hay lợi ích công cộng. CẦN CHUYỂN SANG HƯỚNG HẬU KIỂM Ông Nguyễn Hồng Uy, Trưởng nhóm Kỹ thuật Tiểu ban Thực phẩm dinh dưỡng của EUROCHAM, cho rằng, cơ quan chức năng cần xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn tiên tiến, phù hợp quốc tế. Đồng thời, để đảm bảo sự tuân thủ của doanh nghiệp, cơ quan chức năng cần chuyển sang hướng hậu kiểm theo nguyên tắc rủi ro thay vì dựng hàng rào từ đầu để dễ quản lý. Ông Uy dẫn ví dụ, việc đăng ký công bố hợp quy, thế giới chỉ cần 2 bước (doanh nghiệp công bố quy chuẩn áp dụng cho sản phẩm và cơ quan quản lý kiểm tra, giám sát theo quản lý rủi ro). Trong khi đó, thủ tục của Việt Nam lên tới 7 bước (gồm: doanh nghiệp công bố quy chuẩn áp dụng cho sản phẩm, đề nghị tổ chức chỉ định lấy mẫu; Tổ chức cấp chứng nhận lấy mẫu, kiểm nghiệm; doanh nghiệp công bố hợp quy và đăng ký công bố với cơ quan quản lý; Cơ quan quản lý duyệt, cấp bản đăng ký hợp quy; Cơ quan quản lý kiểm tra, giám sát. Nếu sản phẩm phải đăng ký lưu hành thì phải nộp xét duyệt lần thứ 2). “Vụ 573 nhãn sữa giả có hàng trăm sản phẩm đã được cơ quan quản lý cấp giấy đăng ký và xác nhận sản phẩm phù hợp với quy chuẩn, nhưng thực tế hàng giả. Cơ quan quản lý nhà nước mới chủ yếu tập trung vào kiểm soát thủ tục công bố hợp quy (tiền kiểm), ít chú trọng hậu kiểm. Lợi dụng kẽ hở này, những kẻ làm hàng giả sử dụng giấy đăng ký hợp quy do cơ quan quản lý nhà nước cấp để đánh lừa người tiêu dùng là “chất lượng và an toàn sản phẩm đã được chứng nhận bởi cơ quan quản lý nhà nước”, ông Uy phân tích. NGỌC LINH Quy định pháp luật chồng chéo khiến không ít doanh nghiệp rơi vào cảnh “một cổ nhiều tròng”. Một sản phẩm lưu hành trên thị trường phải chịu sự kiểm định, quản lý của nhiều bộ, ngành với những quy định chồng chéo nhau khiến doanh nghiệp lãng phí tiền bạc, thời gian và cả cơ hội kinh doanh. 5 nThứ Ba n Ngày 17/6/2025 KINH TẾ “ĐIỂM MẶT” RÀO CẢN KINH DOANH Báo cáo mới nhất về điều kiện kinh doanh, tính đến tháng 2/2025 cho thấy, 16 bộ ngành tồn tại 6.020 thủ tục hành chính, trải dài từ cấp bộ tới tỉnh, huyện, xã. Cả nước có 234 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Trong đó, một số ngành nghề do nhiều bộ cùng quản lý. Ví dụ, ngành nghề kinh doanh dịch vụ cai nghiện ma tuý tự nguyện, cai nghiện thuốc lá, điều trị HIV/ AIDS, chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật do Bộ Công an và Bộ Y tế quản lý. Hai ngành nghề kinh doanh dịch vụ giám định sở hữu trí tuệ và kinh doanh dịch vụ đại diện quyền sở hữu trí tuệ có 3 bộ cùng quản lý gồm: Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. Bộ Quốc phòng và Bộ Công Thương cùng quản lý hoạt động vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ. “Vụ 573 nhãn sữa giả có hàng trăm sản phẩm đã được cơ quan quản lý cấp giấy đăng ký và xác nhận sản phẩm phù hợp với quy chuẩn, nhưng thực tế hàng giả. Cơ quan quản lý nhà nước mới chủ yếu tập trung vào kiểm soát thủ tục công bố hợp quy (tiền kiểm), ít chú trọng hậu kiểm. Lợi dụng kẽ hở này, những kẻ làm hàng giả sử dụng giấy đăng ký hợp quy do cơ quan quản lý nhà nước cấp để đánh lừa người tiêu dùng là “chất lượng và an toàn sản phẩm đã được chứng nhận bởi cơ quan quản lý nhà nước”. Ông NGUYỄN HỒNG UY, Trưởng nhóm Kỹ thuật Tiểu ban Thực phẩm dinh dưỡng của EUROCHAM Sản phẩm điều hoà không khí phải làm 2 thủ tục chứng nhận hợp quy và dán nhãn năng lượng thiết bị điện khiến doanh nghiệp tốn chi phí, thời gian Ảnh: NL Bài 2: Khi doanh nghiệp “một cổ nhiều tròng” Quy định cơ sở xay xát gạo đảm bảo diện tích kho chứa là rào cản gia nhập thị trường ẢNH: NHƯ Ý
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==