5 KINH TẾ Thứ Năm n Ngày 12/6/2025 Ngày 10/6, tại TTTM Saigon Square (quận 1), dù vào cao điểm mua sắm giữa trưa nhưng nhiều quầy hàng vẫn khóa cửa, một số ki-ốt còn phủ bạt kín mít, nhân viên ngồi xung quanh lướt điện thoại hoặc ăn uống qua bữa. Khi có khách hỏi mua hàng, nếu người quen hoặc du khách nước ngoài thì còn được nhân viên phục vụ. Khách lạ hỏi mua hàng chỉ nhận được những cái lắc đầu, kèm câu: “đang bị kiểm tra nên nghỉ bán”. Tại chợ An Đông (quận 5), hàng loạt ki-ốt kéo dài ở các ngành đóng cửa, bên ngoài dán giấy sang sạp hoặc cho thuê. Nén tiếng thở dài, ông Bình, tiểu thương chuyên kinh doanh phụ kiện ngành may, nói rằng, yêu cầu mới khiến ông không thể trụ nổi. Để liệt kê chi tiết từng sản phẩm tồn kho đòi hỏi thời gian đáng kể. Đặc biệt trong giai đoạn này, việc thực hiện cùng lúc hai quy định là liệt kê hàng tồn kho và xuất hóa đơn điện tử kết nối với máy tính tiền của cơ quan thuế tạo áp lực lớn. Vì chưa thể đáp ứng kịp thời quy định và đối mặt với nguy cơ bị cơ quan thuế, quản lý thị trường kiểm tra, xử phạt bất cứ lúc nào, không ít chủ cửa hàng đã buộc phải tạm ngừng kinh doanh. CẦN HÓA ĐƠN VÀ CHỨNG MINH NGUỒN GỐC Mới đây, hàng chục tiểu thương tại chợ An Đông đối thoại với Đội Thuế và Đội Quản lý thị trường quận 5 xoay quanh quy định hóa đơn điện tử trong Nghị định 70/2025/NĐ-CP. Nhiều tiểu thương băn khoăn về yêu cầu kê khai hàng tồn kho trước ngày 1/6. Phần lớn hàng hóa tại chợ An Đông là các loại phụ kiện, trang sức, túi xách giá rẻ… được nhập về từ nước ngoài, thông qua nhiều kênh nhỏ lẻ, không có hóa đơn đầu vào đầy đủ. Đại diện Đội Thuế Quận 5 cho biết, hộ kinh doanh nộp thuế khoán không bắt buộc phải có đầy đủ hóa đơn đầu vào nhưng vẫn cần chứng minh nguồn gốc, xuất xứ. Nếu mua hàng từ người không xuất hóa đơn, người mua cần lưu giữ hợp đồng, phiếu giao hàng, chứng từ thanh toán có đủ thông tin người bán, mã số thuế và chi tiết hàng hóa. Riêng hàng nhập khẩu chính ngạch, hóa đơn và chứng từ đầy đủ là bắt buộc. Hàng tiểu ngạch, không rõ nguồn gốc hoặc không có chứng từ sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định. Đại diện chi Cục thuế khu vực II cho biết, việc tính thuế vẫn theo mức khoán dựa trên doanh thu bình quân. Tuy nhiên, nếu doanh thu thực tế chênh lệch trên 50%, hộ kinh doanh phải khai điều chỉnh. Trong thời gian tới, Cục Thuế sẽ ban hành hướng dẫn chính thức về việc chuyển đổi sang kê khai thuế theo doanh thu thực tế. Khi đó, người kinh doanh sẽ nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế thay vì mức khoán. Trong giai đoạn chuyển tiếp, tiểu thương cần ghi chép doanh thu rõ ràng để tránh sai sót khi bị kiểm tra. Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TPHCM, cho biết, thành phố hiện có 231 chợ, gồm 3 chợ đầu mối và 228 chợ dân sinh. Tuy nhiên, đa phần tiểu thương các chợ gặp khó do sức mua yếu, khó cạnh tranh với thương mại điện tử và bán hàng bán trực tuyến… Một số chợ như Bến Thành (quận 1), Bình Tây (quận 6), An Đông (quận 5) đều được định hướng phát triển thành điểm đến kết hợp du lịch. Tuy nhiên, để hồi sinh, tiểu thương cần chuyển đổi phương thức kinh doanh. Đó là hàng hóa phải rõ nguồn gốc, sản phẩm mang đặc trưng địa phương, có chất lượng, dịch vụ hậu mãi tốt thì mới thu hút khách trở lại. Sở Công Thương TPHCM cũng đang đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn cho tiểu thương về bán hàng có hóa đơn, có chứng từ. “Cần nâng cao giá trị sản phẩm - từ mẫu mã, chất lượng cho đến hậu mãi... thì mới níu giữ được người mua trong thời đại thương mại số”, ông Phương nhấn mạnh. UYÊN PHƯƠNG Nhiều tiểu thương tại các chợ truyền thống và trung tâm thương mại (TTTM) đồng loạt đóng cửa, tạm ngưng kinh doanh vì lo sợ bị kiểm tra hóa đơn, truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Nhiều sạp chợ đồng loạt đóng cửa tại TPHCM. Ảnh chụp tại Saigon Square ẢNH: U.P TPHCM: Lý do tiểu thương đóng sạp hàng loạt Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế TPHCM, hộ kinh doanh là lực lượng kinh tế đặc biệt quan trọng, chiếm tới 30% tổng số đơn vị kinh doanh toàn quốc, tỷ lệ còn cao hơn DN tư nhân và DN có vốn đầu tư nước ngoài. Trước lộ trình bỏ thuế khoán vào năm 2026 và việc áp dụng hóa đơn điện tử từ ngày 1/6/2025, cần có chính sách chuyển đổi phù hợp cho hộ kinh doanh, đặc biệt là hỗ trợ miễn phí hệ thống kế toán và tư vấn chuyên môn. Tiểu thương chợ vùng cao nghỉ bán Chợ Phương Lâm, TP. Hòa Bình, (tỉnh Hòa Bình) từng là một trong những chợ trung tâm sầm uất với hơn 100 hộ kinh doanh các mặt hàng quần áo, mỹ phẩm, đồ da. Thế nhưng, khảo sát của phóng viên ngày 10/6 cho thấy, chỉ còn hơn 20 hộ mở cửa hàng, phần còn lại đã đóng cửa. Ông Nguyễn Văn Dương, Ban Quản lý chợ Phương Lâm, xác nhận, nhiều tiểu thương đã đóng cửa khi có thông tin lực lượng chức năng kiểm tra hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. “Chúng tôi chưa thấy lực lượng chức năng đến kiểm tra, nhưng người dân nghe thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng nói về việc lực lượng chức năng tịch thu hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ nên nghỉ bán hàng”, ông Dương cho biết. Anh Nguyễn Văn Tùng, một tiểu thương bán quần áo hơn 20 năm tại chợ Phương Lâm, cho rằng thời điểm này kinh doanh khó khăn nhất. Dù vậy, để có thu nhập nuôi sống gia đình, anh vẫn phải mở cửa hàng trở lại. Anh Tùng hiện chỉ bày bán những mặt hàng không nhái nhãn mác, thương hiệu và hàng có giá trị không cao, còn toàn bộ hàng “dính” thương hiệu nổi tiếng anh không bày bán. Anh Tùng chia sẻ, tất cả hàng hóa của anh được nhập từ chợ Đồng Xuân, chợ Ninh Hiệp (TP. Hà Nội). Hàng chỉ có hóa đơn viết tay, không có hóa đơn đỏ hay giấy chứng nhận nguồn gốc, xuất xứ. Ở các chợ dân sinh thuộc thị trấn Đà Bắc và thị trấn Cao Phong (Hòa Bình), người dân đã buôn bán bình thường trở lại nhưng hộ kinh doanh các mặt hàng nhái nhãn hiệu vẫn đóng cửa. Chợ Bản Phủ (huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên) cũng vắng vẻ lạ thường. Nhiều ki-ốt đóng cửa im ỉm. Chị Lê Thị H., một tiểu thương đã gắn bó với chợ hàng chục năm, rụt rè chia sẻ: “Chợ chúng tôi chưa thấy có đợt kiểm tra nào, cũng chưa có thông báo gì cụ thể, nhưng bà con cứ sợ bị thu hàng hóa nên cứ đóng cửa thôi”. VIẾT HÀ - HẢI ĐƯỜNG Theo quy định, từ ngày 1/6, cả nước có 37.000 hộ kinh doanh phải dùng hoá đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Đây là nhóm có doanh thu trên 1 tỷ đồng, hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng. Cùng với đó, lực lượng quản lý thị trường trên toàn quốc đồng loạt triển khai đợt cao điểm đấu tranh, truy quét, xử lý hàng giả, hàng nhái, hàng lậu trên phạm vi toàn quốc. Chuyên gia cho rằng, bối cảnh này chính là một phần nguyên nhân dẫn đến hiệu ứng domino khiến nhiều ki-ốt chợ, cửa hàng kinh doanh trên cả nước đột ngột đóng cửa, trong đó lo ngại bao trùm hiện nay là vấn đề nguồn gốc hàng hoá. Trao đổi với PV Tiền Phong, TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica (một tổ chức tư vấn và nghiên cứu kinh tế) bày tỏ ủng hộ với việc quyết liệt xử lý hàng giả, không rõ nguồn gốc, xuất xứ; cần có biện pháp đủ mạnh, có tính răn đe cao. Tuy nhiên, tình trạng đóng cửa hiện nay có ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông. Theo ông Bình, điều đáng lo ngại là hiện nay chưa có sự phân định rõ ràng giữa đối tượng vi phạm và những hộ kinh doanh hợp pháp. “Chúng ta cần bảo vệ những chủ thể kinh doanh tuân thủ pháp luật, đồng hành với họ để thực hiện tốt quy định, chứ không thể khiến họ lâm vào thế bị động”, ông nhấn mạnh. Với chính sách thuế, ông Bình cho rằng cần có sự tính toán toàn diện hơn, đặc biệt đối với phản ứng của thị trường. Chính sách nếu triển khai quá gấp gáp, thiếu lộ trình rõ ràng sẽ tạo ra những xáo trộn lớn, thậm chí gây ra phản ứng dây chuyền trong cộng đồng kinh doanh. “Hoá đơn điện tử mới chỉ là bắt đầu với một nhóm hộ kinh doanh, nhưng đã gây nhiều xáo trộn. Nếu từ ngày 1/1/2026 tới đây bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán mà không có lộ trình chuyển đổi hợp lý, thì rất có thể sẽ kích hoạt một làn sóng phản ứng lớn hơn nữa”, ông Bình nhận định. TS Nguyễn Quốc Việt, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng cần dành thời gian để cả cơ quan quản lý lẫn hộ kinh doanh làm quen với chính sách mới. Giai đoạn đầu, cơ quan quản lý nên tập trung tuyên truyền, thuyết phục, hướng dẫn, chứ không nên vội vã xử phạt. Việc kéo các hộ kinh doanh từ vùng “xám” ra khu vực minh bạch cần được thực hiện trên tinh thần hỗ trợ, phục vụ chứ không chỉ là cưỡng chế. Ông Việt cho rằng cần có cách tiếp cận linh hoạt và thận trọng hơn trong quá trình chuyển đổi, có thể phân loại đối tượng áp dụng, tránh việc áp dụng chính sách một cách đồng loạt, thiếu phân biệt. VIỆT LINH-LÂM THÙY DƯƠNG Lo hiệu ứng domino Việc nhiều hộ kinh doanh buộc phải dùng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là một phần nguyên nhân dẫn đến hiệu ứng domino khiến nhiều ki-ốt chợ, cửa hàng kinh doanh trên cả nước đột ngột đóng cửa, trong đó lo ngại bao trùm hiện nay là vấn đề nguồn gốc hàng hóa. Chợ truyền thống ảm đạm
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==