còn trách cha mẹ, anh đưa ra giải pháp: Tết Nguyên đán, bố mẹ đi du lịch. Còn anh đóng cửa ở nhà ăn và ngủ. Ngoài câu hỏi về vợ con, Khánh Toàn khó chịu với một câu hỏi khác, cũng hay được hỏi trong những dịp đoàn viên: Lương bao nhiêu? Anh tâm sự: “Câu hỏi được dùng như câu chào. Cứ gặp nhau lại hỏi về tiền bạc làm tôi rất khó chịu. Chắc vì lương của tôi thấp, chẳng có gì để khoe khoang chăng?”. HỌC TINH THẦN AQ? An Hằng, sinh năm 1994, đang sống ở khu đô thị Ciputra (Hà Nội) theo đuổi phong cách sống độc thân chất lượng. Thay vì tìm bạn trai có điều kiện tài chính để nương tựa, cô gái bước sang tuổi 31 nỗ lực kiếm sống tự thỏa mãn nhu cầu của mình và thong thả tìm “một nửa” phù hợp. Cô gái quê gốc Thái Nguyên, tốt nghiệp Đại học Ngoại thương, dùng tiền kiếm được để trải nghiệm du lịch, chăm sóc sức khoẻ, sắc đẹp, chăm lo cho người thân và tích luỹ, đầu tư kinh doanh. Năm nay, cô khám phá Sơn Đoòng, cưỡi lạc đà ở Mông Cổ và thưởng thức trọn vẹn màn biểu diễn của Lisa, Idol Kpop, trong lễ hội đếm ngược đón chào năm mới ở Thái Lan. Năm nào, cô cũng du lịch trong nước và nước ngoài vài chuyến nhưng đến Tết Nguyên đán lại trở về nhà sum họp. Hỏi An Hằng: Về quê ngày Tết, bạn có bị hỏi bao giờ lấy chồng không? Cô cười vui vẻ, đáp: Không bị hỏi mới là chuyện lạ. Cô cũng gặp câu hỏi: Lương bao nhiêu? Thay vì buồn bã, An Hằng cố gắng nhìn sự việc với tinh thần tích cực: Người ta cũng vì quan tâm đến mình nên mới sốt ruột cho cái sự chậm lấy chồng của mình. Còn với câu hỏi về thu nhập, cô lại nghĩ: Chắc người ta không biết nói chuyện gì nên hỏi lương bao nhiêu cho có chuyện mà thôi! Cho nên, mình chỉ cần trả lời lòng vòng, người ta hiểu thế nào thì hiểu, đáp án thật thì giữ riêng cho mình. Theo cô, bạn trẻ độc thân đôi khi nên học tinh thần AQ để vượt qua những những ứng xử khiến bản thân chạnh lòng, không vui. Năm nay được nghỉ Tết tới 9 ngày song cũng như mọi năm An Hằng chỉ dành 3 ngày sum họp gia đình. Mồng 4 Tết cô trở lại Hà Nội tiếp tục tận hưởng cuộc sống độc thân chất lượng mà cô xây dựng gần chục năm qua. NÔNG HỒNG DIỆU 9 n Thứ Tư n Ngày 15 /1/2025 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ tranh Hàng Trống, Hà Nội (in nét trước, tô màu sau). Hầu hết các công đoạn từ tạo khuôn (bản khắc), in ấn, tô màu đều làm bằng thủ công- có tất cả 7 bước để tạo nên một tác phẩm hoàn chỉnh: xén giấy, quét điệp, in tranh trên mộc bản, phơi tranh, pha màu, tô màu và cuối cùng là điểm nhấn. Giấy in tranh là loại giấy dó, có loại giấy khổ to giống giấy in báo. Các nghệ nhân phải dùng dao chuyên dụng để cắt giấy thành nhiều khổ khác nhau, phù hợp với từng khổ tranh. Quét điệp là khâu rất quan trọng để tạo nên sự khác biệt của bức tranh làng Sình với các loại tranh khác. Để có điệp, người dân làng Sình phải đi thuyền dọc phá Tam Giang, đến đầm Cầu Hai cào điệp. Đây là loại vỏ sò mỏng có nhiều màu óng ánh. Vỏ điệp được giã thành bột, trộn với hồ. Dùng hỗn hợp này bôi hai lần đều lên giấy dó. Nhờ vậy, khi nhìn vào bức tranh ta sẽ thấy một lớp màu óng ánh ngọc trai của vỏ sò, sờ tay lên cảm thấy sần sùi, thô ráp. Đây là sự khác biệt tạo nên vẻ đẹp riêng của tranh Tết làng Sình. Khi lớp điệp đã khô, nghệ nhân tiến hành in nét tranh trên mộc bản. Mộc bản là những khuôn tranh được khắc chạm từ trước, với nhiều hình thù (đường nét của các hình) và kích thước khác nhau. Mộc bản có nhiều loại gồm 40 - 50 tấm. Loại mực in vô cùng đặc biệt. Màu đen: đốt rơm nếp thành tro, được hòa vào nước, lọc lấy nước sạch, đem nấu cô lại thành mực đặc sệt. Sau đó nghệ nhân đặt tấm ván in xuống mặt đất, dùng chổi (làm bằng xác dừa) quét mực đen lên ván in nét, tiếp theo lấy giấy đã quét điệp úp chồng lên mặt bản khắc, dùng chổi (làm bằng xơ mướp) xoa nhẹ, đều lên mặt giấy. Sau đó bóc giấy ra đem phơi khô nơi thoáng mát. Công đoạn tô màu lên tranh là khâu đòi hỏi sự khéo léo và năng khiếu mỹ thuật của nghệ nhân. Để làm công đoạn này, trước tiên phải pha màu. Cụ thể, mầu tím: làm từ quả mùng tơi chín, giã lấy nước rồi nấu cô lại đặc sệt. Màu vàng lấy hoa hòe, hay lá cây đung hoặc hoa giành giành. Màu lục pha chế từ cây môi hoặc cây bông ngọt. Màu vàng cam làm từ bột gạch mục. Bút tô màu, có hai loại: bút to và bút nhỏ. Sau khi đầy đủ vật tư (các loại màu), dụng cụ bút, giấy điệp… nghệ sỹ bắt đầu tô màu theo chủ đề từng bức tranh. Màu sắc hiện dần rất tươi tắn, khác hẳn với các loại màu vô cơ (chế tác từ hóa chất). Chủ đề tranh dân gian làng Sình gồm 3 nhóm chính: Tranh nhân vật, tranh súc vật và tranh đồ vật. Tranh nhân vật gồm các loại: Tượng Bà, tượng Bếp, ông Điếu, ông Đốc… Tượng Bà là những bức tranh thờ trên những chiếc trang bà, treo trên xà nhà, gọi là trang bổn mạng. Bà sẽ là người giúp đỡ và giải hạn cho nữ gia chủ. Bà bổn mạng trên tranh làng Sình thường được thể hiện trong hình tượng của một nữ nhân cưỡi voi, ở trong một khung hình chữ nhật, phía sau có 2 thị nữ cầm quạt đứng hầu hoặc chỉ cưỡi voi và có thị nữ hầu cận hay ngồi trên một đài cao. Tranh súc vật là tranh in hình 12 con giáp. Tranh in hình các loài gia súc: trâu, ngựa, heo, dê... dùng để cúng tế hoặc treo trong các chuồng trại chăn nuôi gia súc, để cầu cho vật nuôi tránh được dịch bệnh, phát triển đầy đàn; tranh có in hình linh thú như voi, cọp (hổ) để dâng cúng ở các miếu, nhằm tỏ lòng thành kính của con người với các loài mãnh thú và cầu mong các mãnh thú này không giáng họa cho con người. Tranh đồ vật là những bức tranh in hình các loại áo quần, khí cụ, cung tên, hoặc các loại tế phẩm như áo ông, áo bà, áo binh có in hoa văn trang trí. Tranh dân gian làng Sình mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn và lưu giữ những làng nghề dân gian nổi tiếng. Đối với người dân làng Sình đây là một nét văn hóa đẹp của cha ông để lại mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng. Tranh làng Sình là một dòng tranh chính phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của người dân xứ Huế đã có từ bao đời nay. Nó xuất hiện trong các dịp cúng bái, lễ Tết. Sau khi cúng xong sẽ được đốt, hóa cho ông bà tổ tiên. T.M.T Một số tranh làng Sình Năm 1996, Nhà nước có chủ trương phục hồi những nghề truyền thống, trong đó có nghề tranh dân gian làng Sình. Tuy nhiên cho tới nay nghề làm tranh làng Sình chỉ còn duy nhất một nghệ nhân là ông Kỳ Hữu Phước. xổ" vào đời tư Tôi nhận được lời mời kết bạn từ một cái tên rất lạ nhưng hình ảnh lại rất quen. Tôi nửa muốn chấp nhận nửa không vì không biết đang kết bạn với ai đây? Sau khi kết bạn, tôi gọi ngay cho người bạn mới để xem chắc chắn đó là bạn mình hay là một kẻ tin tặc ăn cắp nick của bạn tôi? Hóa ra đầu dây là người bạn tôi, bảo: “Tớ không dám lấy tên thật, sợ tin tặc chiếm tài khoản rồi đi mượn tiền của bạn bè như đã từng xảy ra với nhiều người”. Cô lại bảo: “Mạng xã hội như con dao hai lưỡi, mà mình lại là người cầm đằng lưỡi! Vì mình có kiến thức gì về tin học đâu, còn bọn lừa đảo lại quá giỏi về công nghệ”. Tiếng là tham gia mạng xã hội nhưng bạn tôi hoạt động như điệp viên 007: không lấy tên thật, không cập nhật hoạt động gì của bản thân. Lâu lâu cô đưa vài hình ảnh chim cò lượm lặt trên mạng. Cô cũng không dám kết bạn với nhiều người, sợ lỡ làm bạn với tin tặc. Cô nói: “Hiện các mạng xã hội hoạt động gần như miễn phí nên bảo mật rất kém, dễ bị tổn thương vì tin tặc. Báo chí mỗi ngày đưa lên rất nhiều vụ lừa đảo xảy ra trên mạng đều liên quan đến nền tảng là mạng xã hội”. Các chủ các tài khoản mạng xã hội đang rất ngại lộ ra các hình ảnh, công việc, sở thích cá nhân, bạn bè, gia đình… Nhiều người để các chế độ bảo mật cao như không cho tìm kiếm, không cho gửi lời kết bạn, ngăn chặn các cuộc gọi, nhắn tin… của người không quen. Một câu hỏi được đặt ra: Nếu tham gia mạng xã hội nhưng lại chỉ giao tiếp, liên lạc với một nhóm rất nhỏ người trong gia đình, cơ quan thì có còn gọi là mạng xã hội nữa không? Hay nên hiểu ngược lại họ là những người đang cực kỳ dị ứng và dùng mạng xã hội để “tránh xa mạng xã hội”? Hiện nay người ta coi mạng xã hội là một thị trường màu mỡ, một thiên đường để “cày view”, nơi để bộc lộ bản thân, để thu hút đầu tư, để mở rộng đối tác… Chủ thể của mạng xã hội không phải là những con người bình thường nữa mà là các ông chủ, các tập đoàn, những người “cày view” chuyên nghiệp… Một nhà văn ngán ngẩm: “Thời gian để xem nội dung thì ít mà thời gian xem quảng cáo thì nhiều. Mở mắt nhìn điện thoại, máy tính là thấy quảng cáo đủ các loại. Muốn tránh bị làm phiền chỉ một cách duy nhất là tắt máy đi”. Chị Trà, một người thích hát karaoke bảo: “Em thích hát lắm, mà đang say sưa với bài hát thì phải cầm điều kiển để bấm nút “bỏ qua” quảng cáo, mà có bỏ được đâu chứ! Quảng cáo một lúc rồi mới hát tiếp được! Thử hỏi cảm xúc em còn đâu!”. Mạng xã hội hóa ra là nơi phô trương các thuật toán. Một người vừa lên mạng tìm mua một mặt hàng gì đó thì từ giây phút ấy hàng ngàn quảng cáo các loại về mặt hàng vừa được tìm kiếm đổ vào tài khoản anh ta. Tắt không xong, chặn không nổi. Chị kể: “Từ khi tôi dùng mạng xã hội, đăng ký tài khoản có số điện thoại thì rất nhiều người gọi cho tôi quảng cáo mặt hàng này, nọ. Thậm chí tôi bảo: Tôi có đủ mọi thứ rồi, làm ơn đừng gọi nữa, thì họ bảo: Chị nói như thế mà nghe được à! Em đã nói câu gì đâu mà chị cảm ơn em!”. Có người bàng quan: “Mạng xã hội vốn tự do, hỗn mang, ai khôn thì sống dại thì chết, đó không phải lỗi của mạng xã hội mà lỗi tại người dùng mạng xã hội” (?). Tuy nhiên, anh Hưng, một chuyên gia phần mềm nói: “Mọi nền tảng mạng xã hội đều phải có trách nhiệm với người dùng. Nếu không có người dùng thì không thể có mạng xã hội - nơi đem đến rất nhiều lợi ích về tiền bạc, thương hiệu, danh tiếng cho những người sáng lập, điều hành nền tảng ấy. Như việc tổ chức một cái chợ thì không thể để trộm cướp lộng hành trong ấy đến mức cướp cả sạp hàng người ta. Nghĩ cho cùng, các nhà mạng không thu tiền những người dùng miễn phí nhưng họ thu tiền những người quảng cáo trên mạng của họ”. Tiếng là mạng xã hội, thu hút nhiều người dùng trong xã hội, nhưng lợi ích về tiền bạc tài chính cuối cùng thuộc về ai? Lợi ích có thuộc về những người tham gia mạng xã hội hay chỉ thuộc về những người điều hành mạng ấy? Và rồi, những hệ lụy mà mạng xã hội đem tới cho người dùng như bị tiết lộ thông tin cá nhân, bị chiếm tài khoản lừa đảo, bị sử dụng mạng xã hội để làm việc xấu… sẽ đưa mạng xã hội về đâu? NGUYỄN ANH Mạng xã hội SỔ TAY Người “độc thân vui vẻ” An Hằng
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==