3 n Thứ Ba n Ngày 27/5/2025 THỜI SỰ Quốc hội đang bàn về nhiều nội dung lớn liên quan đến dự án Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi). Ông đánh giá như thế nào về vai trò điều tiết ngân sách giữa Trung ương và địa phương hiện nay, nhất là trong đầu tư hạ tầng? Phải khẳng định, việc đầu tư xây dựng hạ tầng như đường cao tốc hay các công trình kết nối liên vùng là rất quan trọng nhưng cũng rất tốn kém. Những tỉnh nghèo như Hà Giang, Lào Cai, Sơn La, Gia Lai hay Kon Tum, gần như không có đủ nguồn lực để đầu tư các dự án lớn. Vì thế, vai trò điều tiết của Trung ương là hết sức cần thiết để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các địa phương phát triển. "Ai cũng nói tôi thu được thì tôi tiêu, nhưng như vậy ai sẽ ở những tỉnh nghèo lo giữ biên giới, ai lo cho dân vùng khó khăn? Thậm chí, ông nói ông làm giỏi, vậy thử đưa ông về điều hành ở các tỉnh khó khăn xem có giỏi hơn không?", Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc. Trong khi đó, các địa phương như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng hay Đà Nẵng lại có nguồn thu lớn từ đất đai và thường vượt dự toán ngân sách. Tuy nhiên, phải thấy rằng những địa phương này đã được Trung ương đầu tư hạ tầng rất lớn qua nhiều thời kỳ. Do vậy, việc điều tiết ngân sách từ các địa phương giàu để hỗ trợ các vùng khó khăn là cần thiết nhằm đảm bảo sự phát triển hài hòa, cân bằng. Ông nghĩ sao khi có ý kiến cho rằng, Trung ương can thiệp quá sâu vào việc chi tiêu của địa phương? Luật Ngân sách Nhà nước quy định rất rõ, ngân sách địa phương do HĐND cấp tỉnh quyết định. Trung ương không can thiệp vào từng khoản chi cụ thể. Tuy nhiên, việc chi tiêu vẫn phải tuân thủ các định mức, tiêu chuẩn, chế độ chung do Nhà nước ban hành. Chính quyền địa phương được tự quyết công trình nào làm, chi bao nhiêu, nhưng phải tuân thủ quy trình và quy định chung. Bên cạnh đó, ngân sách Nhà nước được phân bổ minh bạch từ đầu năm. Quốc hội phê duyệt ở cấp bộ, ngành, hoặc địa phương. Chỉ khi có điều chỉnh lớn, như tăng tỷ lệ chi cho một lĩnh vực quan trọng, thì mới phải trình lại Quốc hội. Vai trò điều tiết của Trung ương là hết sức cần thiết để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các địa phương phát triển. Gần đây, dư luận cũng như đại biểu Quốc hội đều rất quan tâm đến nguồn thu từ đất tại các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM. Theo ông, vấn đề này có cần điều chỉnh không? Hiện nay, TPHCM được giữ lại 100% tiền sử dụng đất, nhưng sắp tới có thể sẽ điều chỉnh. Đây là điều hợp lý vì theo nghị quyết của Trung ương, tiền sử dụng đất là nguồn thu quốc gia. Các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hải Phòng là nơi tập trung nguồn thu này, nhưng cũng đã được đầu tư rất nhiều. Chính phủ cần có nguồn lực để đầu tư các công trình trọng điểm quốc gia như sân bay Long Thành, đường sắt cao tốc Bắc - Nam, cảng biển, hay các địa phương không có thu từ đất như Lai Châu, Hà Giang… Nếu không điều tiết, Chính phủ sẽ phải đi vay. Điều quan trọng là phải sử dụng hiệu quả từng đồng ngân sách và điều hành kinh tế vĩ mô tốt để đảm bảo phát triển toàn diện, công bằng giữa các vùng miền. Cũng có ý kiến cho rằng, các tỉnh giàu là do lãnh đạo giỏi, ông nghĩ sao? Nói lãnh đạo giỏi nên tỉnh giàu là chưa đủ. Hãy thử đưa một lãnh đạo từ TPHCM lên làm Chủ tịch tỉnh như Bắc Kạn xem có làm tốt hơn không? Điều hành ngân sách và phát triển kinh tế phải gắn với thực tiễn, đặc thù và nguồn lực của từng địa phương, chứ không chỉ dựa vào yếu tố con người. Còn về dự án đường sắt cao tốc Bắc- Nam thì sao, thưa ông? Dự án này hiện chưa được bàn cụ thể, nên tôi chưa có ý kiến. Khi nào được đưa vào thảo luận chính thức, tôi sẽ có phát biểu rõ ràng hơn. Cảm ơn Phó Thủ tướng ! LUÂN DŨNG "Ai cũng nói, tôi thu được thì tôi tiêu, nhưng như vậy ai sẽ ở những tỉnh nghèo lo giữ biên giới, ai lo cho dân vùng khó khăn?", Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chia sẻ với phóng viên bên hành lang Quốc hội, ngày 26/5. Tôi thu, tôi tiêu thì ai lo cho tỉnh khó? “PHUNG PHÍ VÀO DỰ ÁN NHỎ LẺ” Tiếp tục chương trình kỳ họp, sáng 26/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi). Liên quan đến vấn đề tăng trần nợ vay của ngân sách các địa phương, ông Trần Văn Lâm (Bắc Giang) cho rằng, hiện nay nhiều địa phương đã có cơ chế đặc thù cho tăng dư nợ vay ngân sách để đầu tư vào các dự án trọng điểm của địa phương; tuy nhiên chưa thấy đánh giá tổng kết về hiệu quả thực thi chính sách. "Khi có tiền tăng thu thì phung phí vào các dự án nhỏ lẻ, khi cần làm việc lớn, lại khó khăn nguồn. Vì vậy cần quy định chặt chẽ để bảo đảm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của ngân sách nhà nước”, ông Trần Văn Lâm. Lo ngại việc luật hóa để nâng tổng thể trần nợ vay tất cả các địa phương, theo ông Lâm, điều này có thể làm phân tán nguồn lực quốc gia vào nhiều dự án nhỏ ở các địa phương mà không còn room vay nợ, không tập trung được nguồn lực cho các công trình dự án lớn quốc gia trong thời gian tới. Về sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi hàng năm, đại biểu đoàn Bắc Giang lưu ý, trong giai đoạn hiện nay, cần ưu tiên cho đầu tư để hỗ trợ tăng trưởng. Nhưng trước hết, cần ưu tiên cho các dự án đang triển khai, có khả năng hấp thu vốn. “Nếu có sử dụng cho dự án mới thì dự án đó cũng phải có trong kế hoạch đầu tư trung hạn và đủ điều kiện triển khai để thực hiện sớm hơn; không nên bố trí dàn trải vào các dự án bổ sung đột xuất. Nếu có yêu cầu đột xuất thì đã có các nguồn dự phòng để xử lý rồi”, ông Lâm nói. Thực tế thời gian qua, nguồn này kể cả ở Trung ương và nhiều địa phương đã bố trí cho nhiều dự án không có trong trung hạn, chưa thực sự cấp bách, chưa được chuẩn bị kỹ lưỡng, nên khó triển khai. “Tiền trong két, nhưng không thể giải ngân, phải chuyển nguồn qua nhiều năm, góp phần tăng tổng chuyển nguồn, tăng tồn ngân quỹ ngân sách, trong khi nợ ngân sách đi vay vẫn phải trả lãi, lãng phí không nhỏ”, đại biểu cho hay. Đáng lưu ý, ông Lâm còn phản ánh thực tế, có nơi còn chủ động dự toán thu thấp để tăng vượt thu hàng năm, nhằm bố trí cho những dự án ngoài kế hoạch. “Khi có tiền tăng thu thì phung phí vào các dự án nhỏ lẻ, khi cần làm việc lớn, lại khó khăn nguồn. Vì vậy cần quy định chặt chẽ để bảo đảm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của ngân sách nhà nước”, ông Lâm nhấn mạnh. RẤT CẦN NGUỒN LỰC KẾT NỐI SAU SÁP NHẬP TỈNH, THÀNH PHỐ Tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cho rằng, việc điều chỉnh tăng dư nợ vay của ngân sách địa phương, nhằm đáp ứng yêu cầu đầu tư phát triển trong tình hình mới hiện nay là cần thiết. Ông phân tích, việc thực hiện chủ trương hợp nhất, sáp nhập địa phương, từ 63 xuống còn 34 tỉnh, thành phố, rất cần nguồn lực kết nối nội thành, kết nối vùng, kết nối các địa phương, nên cần nguồn lực đầu tư rất lớn. Tuy nhiên, việc này có thể sẽ làm tăng mức nợ công. Ông Ngân đề nghị xem xét thêm đối với các đô thị đặc biệt, như Hà Nội, TPHCM, đang có nhiều dự án lớn, đặc biệt là đường sắt đô thị, cần nới rộng thêm mức trần nợ công. Về nguồn thu từ đất, ông Ngân viện dẫn, theo kế hoạch đầu tư dự trù năm 2026 - 2030, TPHCM cần nguồn lực đầu tư công 1,1 triệu tỷ đồng, trong đó, nguồn thu từ đất khoảng 550 nghìn tỷ. Nếu ngân sách Trung ương điều tiết 30%, tức là địa phương sẽ hụt thu 165 nghìn tỷ đồng trong 5 năm, trung bình mỗi năm hụt thu 33 nghìn tỷ. “Điều này ảnh hưởng đến kế hoạch đầu tư công của thành phố trong giai đoạn tới”, ông Ngân nói. Trong khi đó, thành phố lại rất cần nguồn lực triển khai đường sắt đô thị, 10 năm cần khoảng 40 tỷ USD, trong 5 năm đầu cần khoảng 16 tỷ USD. Ngoài ra, cần nguồn lực để kết nối Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, mở rộng các quốc lộ, xây dựng nhiều cây cầu kết nối quan trọng… LUÂN DŨNG Cần nguồn lực kết nối sau sáp nhập tỉnh, thành phố Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) ẢNH: NHƯ Ý Tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cho rằng, việc điều chỉnh tăng dư nợ vay của ngân sách địa phương, nhằm đáp ứng yêu cầu đầu tư phát triển trong tình hình mới hiện nay là cần thiết. Vai trò điều tiết của Trung ương là hết sức cần thiết để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các địa phương phát triển Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc ẢNH: NHƯ Ý “Nguồn thu từ đất chiếm vị trí rất quan trọng. Đề nghị trung ương xem xét, trước mắt có thể trong 10 năm chưa thu khoản này, nếu thu chỉ nên thu ở mức từ 5 - 10% là tối đa”. Đại biểu TRẦN HOÀNG NGÂN (TPHCM) DỰ ÁN LUẬT NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC (SỬA ĐỔI): Việc điều tiết ngân sách từ các địa phương giàu để hỗ trợ các vùng khó khăn là cần thiết nhằm đảm bảo sự phát triển hài hòa, cân bằng. PHÓ THỦ TƯỚNG HỒ ĐỨC PHỚC:
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==