10 nThứ Ba n Ngày 27/5/2025 ĐỜI SỐNG XÓT XA CẮT BỎ RUỘNG LÚA LÉP HẠT Nghệ An đang vào mùa thu hoạch vụ lúa xuân, nhưng không khí trên nhiều cánh đồng nặng trĩu, khi nhiều ruộng lúa không được gặt hái. Tại huyện Yên Thành, “vựa lúa” của tỉnh Nghệ An, không ít cánh đồng mặc dù lúa vẫn trổ bông nhưng không cúi đầu, hạt lép, thậm chí hoàn toàn lép trắng. Nhiều hộ dân xót xa khi phải thuê máy tới dập bỏ ruộng lúa. “Gia đình xuống giống đúng lịch thời vụ, chăm sóc theo quy trình, nhưng không hiểu sao khi lúa trổ thì xảy ra tình trạng bông lép, không kết hạt. Bao nhiêu công sức, tiền phân bón đầu tư cho lúa đều mất cả rồi”, ông Nguyễn Đình Chữ (trú xã Đồng Thành, huyện Yên Thành) than thở. Ông Lê Văn Hồng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Yên Thành cho biết, do thời tiết âm u, lạnh kéo dài, ngày nắng ít nên đã kéo dài thời gian sinh trưởng của cây lúa. Một số diện tích lúa trổ gặp mưa rét, không có nắng nên trổ không bung thoát, bông lúa chỉ trổ được khoảng 5 - 7 cm trong khi bình thường lúa phải trổ thoát 20 - 30 cm. Thời gian trổ năm nay cũng kéo dài từ 10 - 15 ngày trong khi bình thường lúa chỉ trổ trong 5 - 7 ngày, nhiều diện tích bị thoái hóa đầu bông, hạt lép. “Huyện xây dựng lịch thời vụ bắt đầu gieo cấy tập trung từ sau ngày 20/1, những vùng chạy lụt khuyến cáo gieo cấy trước từ 7 - 10 ngày, nhưng bà con vẫn gieo cấy trước lịch thời vụ này từ 10- 15 ngày”, ông Hồng nói. Mặc dù tuân thủ lịch thời vụ, cơ bản diện tích gieo, cấy đều đúng khung nông lịch; thế nhưng năng suất lúa vụ xuân năm nay ở huyện Đô Lương vẫn bị giảm mạnh, ước chỉ đạt bình quân 58 tạ/ha, giảm khoảng 8,4 tạ/ha so với vụ xuân năm ngoái. Trong khi đó, ông Đào Xuân Tú, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Diễn Nguyên cho hay, trên địa bàn có khoảng 20 ha lúa gần như mất trắng. Nguyên nhân là do nhiều cánh đồng của xã bị bùn sâu nên người dân thường gieo cấy trước lịch thời vụ của huyện. Diện tích bị mất mùa chủ yếu làm đòng và trổ bông ở thời điểm gặp rét. Không chỉ giống lúa Hà Xuyên, một số loại giống khác sản lượng cũng rất kém do trổ cùng thời kỳ. TÌM CÁCH HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An vừa tổ chức hội thảo đánh giá tình hình sản xuất lúa vụ xuân 2025. Theo báo cáo của Sở, vụ xuân 2025 Nghệ An gieo cấy trên 91.000 ha lúa, trong đó hơn 40.000 ha gieo cấy trước khung thời vụ từ 10 - 15 ngày. Một số nơi gieo cấy trước 22 - 30 ngày. Đến nay, có hơn 2.700 ha lúa được ghi nhận lép hạt, tập trung nhiều nhất ở huyện Diễn Châu với 1.925 ha, thị xã Thái Hòa 305 ha, huyện Anh Sơn 193 ha, huyện Yên Thành 150 ha... Ông Nguyễn Tiến Đức, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Nghệ An cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến lúa trổ không thoát, không kết hạt và tỷ lệ lép cao. Đó là do điều kiện thời tiết nhiệt độ thấp, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm quá lớn; nhiệt độ chênh lệch thay đổi nhanh; thời gian, cường độ chiếu sáng thấp, nhất là trong khoảng tháng 3 đến đầu tháng 4. Bên cạnh đó, nhiều vùng nông dân vẫn duy trì tập quán gieo cấy sớm, không tuân thủ lịch thời vụ, không tuân thủ cơ cấu giống của địa phương nên trổ bông sớm và gặp thời tiết bất lợi. Ngoài việc không tuân thủ lịch thời vụ, ngành nông nghiệp Nghệ An cũng xác định thời tiết cực đoan là nguyên nhân chính dẫn đến mất mùa. THU HIỀN Nhiều cánh đồng lúa ở Nghệ An bước vào vụ thu hoạch nhưng bông lúa không cúi đầu, có nơi tỷ lệ lép hạt đến 90% khiến nông dân buồn bã vì một mùa vụ mất trắng. Hàng nghìn ha lúa ở Nghệ An đang vào vụ thu hoạch nhưng hạt lép Nguy cơ mất trắng vụ Xuân Ông Nguyễn Trường Thành, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Nghệ An cho hay: “Có 21 loại hình thiên tai được hỗ trợ. Việc lúa vụ xuân 2025 một số nơi bị mất mùa không thuộc các loại hình nêu trên. Tuy nhiên, chi cục sẽ tiến hành rà soát lại để xem xét, tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường báo cáo UBND tỉnh, nếu được sẽ hỗ trợ cho người dân”. Vườn sầu riêng của ông Võ Văn Lương (50 tuổi, trú thôn Hưng Bình Tân Hợp, xã Ia Yok, huyện Ia Grai) đang cho quả sai chi chít. Ông Lương hy vọng năm nay có vụ mùa ấm no. Nhưng chỉ sau một đêm, những quả sầu riêng non trên 80 cây non bỗng rụng đầy gốc. Ước tính khoảng 85% quả sầu riêng non bị rụng, mỗi cây chỉ còn lác đác vài quả. “Chăm mãi, bỏ biết bao công sức trái mới bằng nắm tay, giờ lại rụng như vậy. Vì nếu thu hoạch có giá không dưới 150.000 đồng/trái, tôi sẽ có vụ mùa ấm no. Hiện mỗi cây chỉ còn vài trái, chả ăn thua”, ông Lương buồn bã. Tổng diện tích sầu riêng trên địa bàn huyện Chư Pưh khoảng 772ha, trong đó có khoảng 370ha đang kinh doanh. Dù không bị ảnh hưởng bởi sương muối nhưng vườn sầu riêng hơn 200 cây của anh Nguyễn Thiện Nhật (35 tuổi, trú thôn Hòa Lộc, xã Ia Phang, huyện Chư Pưh) cũng không chịu nổi do nắng nóng kéo dài dù đã tìm đủ mọi biện pháp cứu chữa. Theo anh Nhật, ban ngày, nhiệt độ có thời điểm lên tới 37-39oC, tối lại giảm mạnh khiến vườn sầu riêng bị “sốc nhiệt” gây rụng trái rất nhiều. Gia Lai hiện có 6.387ha trồng sầu riêng, tập trung chủ yếu tại các huyện Chư Păh, Ia Grai, Chư Pưh, Chư Prông, Đức Cơ… Ông Hoàng Thi Thơ - Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, do tác động bởi biến đổi khí hậu với các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng kéo dài, gió mạnh, lốc xoáy cục bộ làm rụng hoa, quả sầu riêng non tại nhiều địa phương như Chư Păh, Ia Grai, Chư Pưh… Theo ông Thơ, để hạn chế tình trạng rụng quả trên cây sầu riêng trong thời gian cây nuôi quả non, người dân cần tăng cường bón phân lân, kali và các loại phân có bổ sung hàm lượng silic cùng các yếu tố trung-vi lượng như magie, natri… Cùng với đó chú trọng giữ độ ẩm cho vườn cây, tăng cường sử dụng công nghệ tưới nước nhỏ giọt, tiết kiệm và tập trung tưới vào sáng sớm để tránh cây bị sốc nhiệt. Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai đã có văn bản đề nghị các địa phương tập trung chỉ đạo triển khai các giải pháp hướng dẫn người dân phát triển cây sầu riêng theo hướng bền vững. Trong đó, khuyến cáo người dân không tự phát mở rộng diện tích sầu riêng tại các vùng đất, khí hậu không phù hợp. Không chặt bỏ những cây trồng khác để chuyển sang trồng thuần sầu riêng và không nên chuyển đổi vườn cà phê, hồ tiêu hiệu quả sang trồng thuần sầu riêng. TIỀN LÊ Anh Nhật đã đầu tư công sức, tiền của cho vụ sầu này NGHỆ AN: CHUYỆN HÔM NAY Nhưng chính lúc con người đặt trọn niềm tin vào những tiến bộ của công nghệ, của khởi thức, thì một hiểm họa khác lại âm thầm len lỏi - thuốc giả và thực phẩm chức năng giả. Đó không chỉ là hành vi gian lận thương mại, mà là một loại “virus xã hội” nguy hiểm, đòi hỏi một cơ chế phòng vệ nghiêm ngặt không kém gì với dịch bệnh. Thuốc giả có thể chưa tác động ngay đến sức khỏe con người, nhưng nó đầu độc lòng tin và thẳng tay cướp đi sức khoẻ, thậm chí cả sinh mạng con người. Thực phẩm chức năng giả không làm ai chết ngay lập tức, nhưng âm thầm phá hoại nội tạng, sức khỏe và cả túi tiền của những người dân yếu thế - những người đã đặt hết hy vọng vào những lời quảng cáo thổi phồng, những nhãn mác ngoại nhập không kiểm chứng. Những viên thuốc giả lại gây ra hệ quả thật, thậm chí nghiệt ngã. Không thể nói đến thuốc giả mà không nói đến kẽ hở quản lý và sự tha hóa đạo đức. Vụ việc cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Bộ Y tế và thuộc cấp bị bắt vì liên quan đến “bảo kê” thực phẩm chức năng giả chỉ là một lát cắt của vấn đề lớn hơn: sự mất niềm tin vào hệ thống giám sát, vào y đức, vào vai trò bảo vệ người dân của những người có chức trách. Khi quyền lực bị lợi dụng để tiếp tay cho hàng giả, khi đạo đức một số cán bộ ngành y bị đánh đổi bằng lợi ích, thì đó chính là lúc hàng rào miễn dịch của xã hội bị xuyên thủng. “Vi rút” thuốc giả vì thế không chỉ đến từ kẻ buôn lậu hay nhà sản xuất vô đạo đức, mà còn đến từ chính sự dung túng, tiếp tay, thỏa hiệp của một bộ phận những người lẽ ra phải ngăn chặn nó. Để đối phó với loại virus này, không thể chỉ dựa vào lời cảnh báo hay những chiến dịch ngắn hạn. Xã hội cần một liều “vắc-xin” pháp lý và thể chế đủ mạnh - với hệ thống luật nghiêm minh, quy trình kiểm soát chặt chẽ, cơ chế truy cứu hình sự rõ ràng, đủ mạnh và không có vùng cấm. Đồng thời, đánh thức y đức không chỉ là khẩu hiệu mà là chuẩn mực sống còn. Cuối cùng, người dân cần được trang bị tri thức, kỹ năng, và quyền được tiếp cận thông tin minh bạch để bảo vệ chính mình. Một đất nước muốn phát triển không thể để thị trường dược phẩm bị thao túng bởi gian dối. Một xã hội muốn văn minh không thể để sinh mạng con người bị đem ra đánh đổi vì lợi nhuận. Không có loại virus nào nguy hiểm bằng sự vô cảm và buông lỏng kỷ cương. Để bảo vệ sự sống, đã đến lúc phải dựng lại hàng rào miễn dịch từ thể chế. N.T Bài học thức tỉnh TIẾP THEO TRANG 1 Sầu riêng non ở Gia Lai rụng hàng loạt Trước diễn biến thời tiết cực đoan, sầu riêng non bằng nắm tay của người dân ở Gia Lai bỗng rụng hàng loạt. Điều này khiến nông dân tỉnh miền núi này đối diện với nguy cơ mất mùa, thua lỗ lớn.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==